به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر، همایون خرم از نوابغ موسیقی ایران بود که در سال ۱۳۰۹ در بوشهر متولد شد. مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از مقام‌های موسیقی ایرانی به دستگاه همایون علاقه‌ای وافر داشت. به همین دلیل هم نام همایون را برای فرزند خود انتخاب کرد.
خرم از همان ابتدای زندگی، بسیار مورد توجه والدین خود قرار گرفت، به‌طوری که خود او در دوران حیاتش در این خصوص گفته بود: «من تربیت و موفقیت خود را مدیون مادرم هستم که همیشه مرا به سوی هنرها هدایت کرده و پیوسته مشوق من در امر تحصیل از شاگردان ممتاز بوده‌ام، مادرم علاقه وافری به موسیقی داشت. مدتی نزد مرتضی خان نی داوود تار مشق کرده بود و برای اینکه ذوق ما را تحریک کند، هر روز با نوای موسیقی که از صفحات گرامافون شنیده می‌شد ما را سرگرم می‌کرد.»
در نهایت همایون خرم در همان کودکی به‌شدت تحت تاثیر موسیقی قرار می‌گیرد و مادر وی، وقتی می‌بیند پسرش این‌چنین مشتاق نوازندگی و موسیقی است، یک ویولن به مبلغ ۱۲ تومان برای وی خریداری می‌کند تا اینکه پس از یک ماه از طریق یکی از بستگانش به ابوالحسن صبا معرفی می‌شود و از ۱۳۲۱ خورشیدی به جمع شاگردان استاد بزرگ موسیقی ایران‌زمین در می‌آید و افتخار شاگردی وی را پیدا می‌کند.
خرم مدت سه سال نزد صبا به فراگیری فن نواختن ویولن مشغول می‌شود و چنان پیشرفت در نواختن این ساز می‌کند که بنا بر پیشنهاد ابوالحسن صبا در امتحان نوازندگی رادیو شرکت و به‌عنوان نوازنده ۱۴ ساله چندین بار در رادیو نوازندگی می‌کند...
وی تحصیلات عمومی خود را در مدارس گوناگون گذراند و به هنرسرای عالی رفت و موفق به دریافت مدرک لیسانس در رشته علوم مهندسی برق شد، خرم از ۱۳۳۳ خورشیدی به‌طور رسمی به عنوان نوازنده به استخدام رادیو درآمد که ابتدا در ارکستر مرحوم علی محمد خادم میثاق به کار پرداخت و آهنگ‌هایی را هم برای این ارکستر می‌ساخت و اجرا می‌کردند تا اینکه در ۱۳۳۵ خورشیدی به رهبری شماره ۲ منصوب شد که این ارکستر با هشت خواننده کار می‌کرد که ۴ خواننده با حبیب‌الله بدیعی و ۴ خواننده با همایون خرم برنامه اجرا می‌کردند.
خرم تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد. در جلد سوم کتاب موسیقیدان ایرانی نوشته پژمان اکبرزاده آمده‌است: «پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، فعالیت‌های اجرایی همایون خرم دچار وقفه‌ای چندین ساله شد. اوقات او از آن پس، بیشتر صرف تدریس خصوصی ویولن و فعالیت‌های پژوهشی درباره موسیقی ایرانی شد.»
برخی از کارشناسان حوزه موسیقی در خصوص سازنوازی خرم بر این باورند که «ساز همایون خرم، سازی پر صلابت، سنگین و عاری از هر نوع خودنمایی بود. اگرچه در شیرین‌نوازی خرم را نمی‌توان با پرویز یاحقی و حبیب‌الله بدیعی هم‌تراز دانست، با این حال، توانایی او در آفرینش آنی ملودی‌های جاندار و جذاب، بافت تکنوازی‌های او را به مراتب از کارهای دیگران خوش‌ساخت‌تر و پرمایه‌تر می‌سازد.
از این بابت خرم و علی تجویدی را می‌توان در یک گروه قرار داد، چون قابلیت آهنگسازی این دو بر نوازندگیشان چیره بود، درست عکس آنچه درباره بدیعی و یاحقی می‌توان گفت. نباید از قلم انداخت که خرم، همانند تجویدی، آهنگسازی تجربی و ذوقی نبود. وی بنیادهای علمی آهنگسازی را آموخته بود و بر آن‌ها تسلط داشت. از جمله اینکه هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه سارلی فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود.»
نوآوری‌های خرم در تنظیم کارهایش موجب ماندگاری بسیاری از قطعات شورانگیزش شد تا جایی که امروز کمتر ایرانی را می‌یابید که ترانه «امشب در سر شوری دارم» زمزمه نکند! خرم در طول حیات هنری خود با خوانندگان توانا و حرفه‌ای دوران طلایی موسیقی ایران همکاری نزدیک داشت. حسین قوامی، شجریان، گلپا و ایرج از آن جمله‌اند. با وجود آن‌که برخی از کارهای خرم با صدای خوانندگان دیگر بازخوانی شده‌است، مشکل می‌توان گفت که درخشش و ظرافت بازخوانی‌ها به پای اجراهای گذشته برسد.
کتاب «غوغای ستارگان» که -نام آن برگرفته از یکی قطعات معروف خرم است- مهم‌ترین اثر مکتوبی است که خاطرات همایون خرم را روایت می‌کند. این کتاب، از آثار ارزشمند و ماندگار در حوزه ادبیات و موسیقی به شمار می‌رود. با این اوصاف، همایون خرم که 28 دی 1391 چشم از جهان فروبست، آثار فاخری را برای موسیقی اصیل ایرانی به یادگار گذاشته است که یکی از این آثار شنیدنی و شورانگیز، قطعه «سرگشته» است که به «تو ای پری کجایی» معروف شده است. این قطعه نوستالژیک قرار است در هشتمین برنامه «دورها آوایی‌است» مورد بررسی قرار بگیرد.
به گزارش ایبنا، «دورها آوایی است» برنامه‌ای با محوریت موسیقی معاصر ایران، به مرور موسیقی معاصر ایران و قطعات شاخص و اثرگذار دهه‌های اخیر به روش موشن‌گرافی و ویدئو کامنت می‌پردازد.
این برنامه در هفت قسمتی که تاکنون تهیه و روانه آنتن شبکه دو کرده است، به‌صورت تحلیلی، قطعات مهم، تأثیرگذار و خاطره‌انگیز موسیقی ایران را معرفی کرده و در هشتمین قسمت قرار است به‌مناسبت سالروز تولد مرحوم همایون خرم که نهم ۹ تیر است، قطعه سرگشته را مورد بررسی قرار خواهد داد. همچنین در این برنامه بر دیگر آثار زنده‌یاد همایون خرم نیز مرور کوتاهی خواهد شد.
خرم از همان ابتدای زندگی، بسیار مورد توجه والدین خود قرار گرفت، به‌طوری که خود او در دوران حیاتش در این خصوص گفته بود: «من تربیت و موفقیت خود را مدیون مادرم هستم که همیشه مرا به سوی هنرها هدایت کرده و پیوسته مشوق من در امر تحصیل از شاگردان ممتاز بوده‌ام، مادرم علاقه وافری به موسیقی داشت. مدتی نزد مرتضی خان نی داوود تار مشق کرده بود و برای اینکه ذوق ما را تحریک کند، هر روز با نوای موسیقی که از صفحات گرامافون شنیده می‌شد ما را سرگرم می‌کرد.»
در نهایت همایون خرم در همان کودکی به‌شدت تحت تاثیر موسیقی قرار می‌گیرد و مادر وی، وقتی می‌بیند پسرش این‌چنین مشتاق نوازندگی و موسیقی است، یک ویولن به مبلغ ۱۲ تومان برای وی خریداری می‌کند تا اینکه پس از یک ماه از طریق یکی از بستگانش به ابوالحسن صبا معرفی می‌شود و از ۱۳۲۱ خورشیدی به جمع شاگردان استاد بزرگ موسیقی ایران‌زمین در می‌آید و افتخار شاگردی وی را پیدا می‌کند.
خرم مدت سه سال نزد صبا به فراگیری فن نواختن ویولن مشغول می‌شود و چنان پیشرفت در نواختن این ساز می‌کند که بنا بر پیشنهاد ابوالحسن صبا در امتحان نوازندگی رادیو شرکت و به‌عنوان نوازنده ۱۴ ساله چندین بار در رادیو نوازندگی می‌کند...
وی تحصیلات عمومی خود را در مدارس گوناگون گذراند و به هنرسرای عالی رفت و موفق به دریافت مدرک لیسانس در رشته علوم مهندسی برق شد، خرم از ۱۳۳۳ خورشیدی به‌طور رسمی به عنوان نوازنده به استخدام رادیو درآمد که ابتدا در ارکستر مرحوم علی محمد خادم میثاق به کار پرداخت و آهنگ‌هایی را هم برای این ارکستر می‌ساخت و اجرا می‌کردند تا اینکه در ۱۳۳۵ خورشیدی به رهبری شماره ۲ منصوب شد که این ارکستر با هشت خواننده کار می‌کرد که ۴ خواننده با حبیب‌الله بدیعی و ۴ خواننده با همایون خرم برنامه اجرا می‌کردند.
خرم تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد. در جلد سوم کتاب موسیقیدان ایرانی نوشته پژمان اکبرزاده آمده‌است: «پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، فعالیت‌های اجرایی همایون خرم دچار وقفه‌ای چندین ساله شد. اوقات او از آن پس، بیشتر صرف تدریس خصوصی ویولن و فعالیت‌های پژوهشی درباره موسیقی ایرانی شد.»
برخی از کارشناسان حوزه موسیقی در خصوص سازنوازی خرم بر این باورند که «ساز همایون خرم، سازی پر صلابت، سنگین و عاری از هر نوع خودنمایی بود. اگرچه در شیرین‌نوازی خرم را نمی‌توان با پرویز یاحقی و حبیب‌الله بدیعی هم‌تراز دانست، با این حال، توانایی او در آفرینش آنی ملودی‌های جاندار و جذاب، بافت تکنوازی‌های او را به مراتب از کارهای دیگران خوش‌ساخت‌تر و پرمایه‌تر می‌سازد.
از این بابت خرم و علی تجویدی را می‌توان در یک گروه قرار داد، چون قابلیت آهنگسازی این دو بر نوازندگیشان چیره بود، درست عکس آنچه درباره بدیعی و یاحقی می‌توان گفت. نباید از قلم انداخت که خرم، همانند تجویدی، آهنگسازی تجربی و ذوقی نبود. وی بنیادهای علمی آهنگسازی را آموخته بود و بر آن‌ها تسلط داشت. از جمله اینکه هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه سارلی فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود.»
نوآوری‌های خرم در تنظیم کارهایش موجب ماندگاری بسیاری از قطعات شورانگیزش شد تا جایی که امروز کمتر ایرانی را می‌یابید که ترانه «امشب در سر شوری دارم» زمزمه نکند! خرم در طول حیات هنری خود با خوانندگان توانا و حرفه‌ای دوران طلایی موسیقی ایران همکاری نزدیک داشت. حسین قوامی، شجریان، گلپا و ایرج از آن جمله‌اند. با وجود آن‌که برخی از کارهای خرم با صدای خوانندگان دیگر بازخوانی شده‌است، مشکل می‌توان گفت که درخشش و ظرافت بازخوانی‌ها به پای اجراهای گذشته برسد.
کتاب «غوغای ستارگان» که -نام آن برگرفته از یکی قطعات معروف خرم است- مهم‌ترین اثر مکتوبی است که خاطرات همایون خرم را روایت می‌کند. این کتاب، از آثار ارزشمند و ماندگار در حوزه ادبیات و موسیقی به شمار می‌رود. با این اوصاف، همایون خرم که 28 دی 1391 چشم از جهان فروبست، آثار فاخری را برای موسیقی اصیل ایرانی به یادگار گذاشته است که یکی از این آثار شنیدنی و شورانگیز، قطعه «سرگشته» است که به «تو ای پری کجایی» معروف شده است. این قطعه نوستالژیک قرار است در هشتمین برنامه «دورها آوایی‌است» مورد بررسی قرار بگیرد.
به گزارش ایبنا، «دورها آوایی است» برنامه‌ای با محوریت موسیقی معاصر ایران، به مرور موسیقی معاصر ایران و قطعات شاخص و اثرگذار دهه‌های اخیر به روش موشن‌گرافی و ویدئو کامنت می‌پردازد.
این برنامه در هفت قسمتی که تاکنون تهیه و روانه آنتن شبکه دو کرده است، به‌صورت تحلیلی، قطعات مهم، تأثیرگذار و خاطره‌انگیز موسیقی ایران را معرفی کرده و در هشتمین قسمت قرار است به‌مناسبت سالروز تولد مرحوم همایون خرم که نهم ۹ تیر است، قطعه سرگشته را مورد بررسی قرار خواهد داد. همچنین در این برنامه بر دیگر آثار زنده‌یاد همایون خرم نیز مرور کوتاهی خواهد شد.
نظر شما