سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- مرتضی میرحسینی: هفته پایانی خرداد ۱۳۶۴، در همان جمعه‌ای که روز قدس آن برگزار شد، سپاه در هورالهویزه دست به عملیات زد. عملیاتی که اجرای آن چند ساعت طول کشید و از آن به عملیات قدس 1 یاد می‌کنیم. این عملیات، البته عملیاتی کوچک در منطقه‌ای محدود به شمار می‌رفت و هدف از اجرای آن تسلط بر پاسگاه ابوذکر و عقب‌زدن دشمن از روستای ابولیله و برکه مختار بود. پیشروی نیروهای ما از اواسط روز، با حدود ۹۰ قایق از دل نیزار شروع شد و چند گروه کوچک غواصی نیز اجرای بخشی از نقشه عملیات را به عهده داشتند.
 
آن روز، طبق معمول، هوا که رو به تاریکی رفت، عراقی‌ها با خمپاره منور زدند و بعد بخش‌هایی از نیزار را گلوله‌باران کردند تا حضور و آمادگی خودشان را به ما اعلام کنند. آن‌ها از نقشه ما برای عملیات اطلاع نداشتند و حرکت قایق‌ها و غواص‌های ما را هم ندیده بودند. نمی‌دانستند نیروهای ما به خط دفاعی‌شان نزدیک شده‌اند و در چندده متری سنگرهای‌شان آماده به انتظار نشسته‌اند. از این‌رو برخلاف آن سروصداهای شبانه، در مواجهه با نیروهای ما غافلگیر شدند. البته چون در سنگرهای محکم و مجهزی پناه گرفته بودند، علی‌رغم غافلگیری باز به نبرد ایستادند و در ساعت نخست نبرد، زیر فشار حمله ما پا پس نکشیدند.
 
البته کاری از دستشان برنمی‌آمد و شکست‌شان قطعی و گریزناپذیر بود. شماری از آنان کشته شدند، شماری گریختند و عده‌ای هم به اسارت نیروهای ما درآمدند. به این ترتیب، عملیات قدس ۱ که روز بیست‌وچهارم خرداد ۱۳۶۴با رمز «یا محمد رسول‌الله(ص)» شروع شده بود، تقریباً در همه محورها با موفقیت کامل به پایان رسید. پاسگاه ابوذکر را گرفتیم و روستای ابولیله را از قوای دشمن پاکسازی کردیم. فقط در برکه مختار بود که درگیری‌ها کمی طول کشید و نیروهای ما به‌ناچار کمی عقب نشستند و دشمن را با محاصره سنگرهایش به تنگنا انداختند.
 
عملیات قدس ۱، نکته‌ها و روایت‌ها
جالب اینکه به روایت کتاب «توسعه روابط با قدرت‌های آسیایی» (کتاب سی‌وهفتم از مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق) نزدیک بود اتفاقی به‌ظاهر ساده و غیرمنتظره، اجرای نقشه عملیات را مختل کند و همه برنامه‌ریزی‌های ما را به‌هم بریزد می‌خوانیم: «یک مشکل خارج از تصور، نزدیک است که شروع عملیات را باوجود استقرار و آمادگی نیروها، دچار اخلال کند. ماجرا این است که فرمانده لشکر برای هدایت بهتر عملیات و داشتن تسلط و دید کافی، قرارگاه تاکتیکی لشکر را روی دکل دیدبانی ۱۵متری لحوگ ساخته است. برگه حاوی کد مخابراتی عملیات ناگهان بر اثر وزش باد از این مقر فرماندهی به داخل نیزار افتاده و ناپدید شده است.» چند نفر به جستجوی این برگه می‌روند و «ساعت نزدیک ۲۱ است که کد مخابراتی فرمانده با تلاش فراوان پس از ۳۰ دقیقه جستجو، از لابه‌لای نیزارها در آب پیدا می‌شود.»
 
نیز ناگفته نماند اجرای عملیات قدس ۱ بخشی از طراحی ما برای ادامه جنگ بود. توضیح اینکه بعد از ناکامی در تحقق اهداف عملیات بدر، تغییراتی در روش‌های جنگی خودمان دادیم و به تدابیری برای تشدید فشار به دشمن و خنثی کردن نقشه‌های آنان اندیشیدیم. همچنین برای اینکه موفقیت ما در نبردهای بعدی تضمین شود و ضرباتی که به دشمن می‌زدیم کارآمدتر و هدف‌مندتر باشد، چند عملیات گسترده شناسایی را نیز به اجرا گذاشتیم.
   
به گفته سردار مرتضی قربانی، که آن زمان فرمانده لشکر ۲۵ کربلا بود و نیروهایش اجرای عملیات قدس ۱ را به عهده داشتند، کار شناسایی چنان دقیق و درست پیش رفت که «به تمامی آبراه‌های کوچک و بزرگ دسترسی پیدا کردیم و همه نیروهای مسئول و معاونین گردان به شناسایی رفتند به‌طوری که برای عملیات احساس کردیم خیلی راهکارها و معبر آماده داریم و لذا از بسیاری از آن‌ها استفاده نکردیم. در اکثر این شناسایی‌ها تا فاصله پنج متری و ده متری و حتی تا فاصله یک متری دشمن می‌رفتند و برمی‌گشتند و هیچ‌کدام از شناسایی‌ها لو نرفت و ما کاملاً راضی بودیم.»
 
در کتاب «سلسله عملیات قدس: تحرک در جبهه‌ها و جلوگیری از آرامش دشمن» که یکی از تولیدات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است به جزییات بیشتری درباره عملیات قدس 1 پرداخته می‌شود و اطلاعات اصلی راجع به این نبرد در اختیار خواننده قرار می‌گیرد. طبق آنچه در این کتاب آمده، در مجموعه عملیات‌های قدس به جز اهدافی که برای هر عملیات تعیین می‌شد و رزمندگان برای تحقق‌شان می‌کوشیدند، یک هدف کلی نیز وجود داشت و آن درگیر نگه داشتن قوای دشمن و سلب آرامش از آنان بود. نیز برای مطالعه بیشتر درباره لشکر ۲۵ کربلا و شناخت بهتر فرمانده آن، مرتضی قربانی، کتاب «در مسیر پیروزی» پیشنهاد مناسبی است. در این کتاب که متن آن به کوشش امیر رزاق‌زاده تدوین شده بخشی از خاطرات سردار قربانی بازخوانی می‌شود و او از آنچه در سال‌های جنگ تحمیلی دید و شنید و تجربه کرد سخن می‌گوید.