به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از اسپکتیتور، فریدریش هایک با وجود دریافت جایزه نوبل اقتصاد در سال 1974 میلادی، بیشتر از اینکه یک اقتصاددان بزرگ باشد، متفکری بزرگ بود. البته تلاش‌‌های فردی او برای ایجاد یک نظریه اقتصادی با شکست مواجه شد. تئوری او، تاکید بر محدودیت‌های دانش اقتصادی و در نتیجه، ناکام ماندن اجتناب‌ناپذیر تلاش‌ها برای ایجاد آرمان‌شهرهای اقتصادی بود. نظریه‌پردازی او انتزاعی، اما هدف او عملی بود: طراحی یک نظم اقتصادی لیبرال که جنون سیاسی و اقتصادی را که در آن زندگی می‌کرد، توجیه کند: دو جنگ جهانی، رکود بزرگ و ظهور و سقوط فاشیسم و کمونیسم.

آتش هایک، شعله‌ای آرام‌سوز بود. کتاب او با عنوان «مسیر بردگی» در سال 1944 حد اعلای درونیات ذهنی وی بود، هشداری جدی مبنی بر اینکه دموکراسی‌های غربی در یک شیب لغزنده به سوی استبداد در حرکتند، کتابی که مارگارت تاچر را تحت تاثیر قرار داد. او همچنین یک سیاستمدار علمی ماهر و جمع‌آورنده کمک‎‌های مالی بود و در انجمن مونت‌پلرین، پناهگاهی برای متفکران بازار آزاد، میراث ماندگاری از خود به جای گذاشت.

کتاب «هایک: یک زندگی» نخستین بیوگرافی هایک نیست. آلن ابنشتاین و بروس کالدول (نویسنده کتاب «هایک: یک زندگی») پیشتر آثار روشنفکرانه‌ای درباره او نوشته‌اند، اما کالدول و نویسنده آلمانی‌زبان کتاب «هایک: یک زندگی» یعنی هانس‌جورگ کلاوسینگر با نوشتن این کتاب، در نظر داشتند آخرین کتاب را حداقل «برای این نسل» بنویسند. حاصل زحمات ده ساله این دو نفر، جلد نخست 800 صفحه‌ای است که زندگی هایک را تا 50 سالگی دربردارد و جلد دوم- احتمالا با وزنی مشابه - 44 سال باقی‌مانده او را پوشش خواهد داد. بعید است دیگر کسی این شاهکار را تکرار ‌کند و این کتاب، هایک قطعی برای دوران ماست.

فردریش فون هایک در سال 1899 میلادی در وین در خانواده‌ای محافظه‌کار، مسیحی و آلمانی به دنیا آمد. وین قبل از جنگ، هم پایتخت فرهنگی اروپا بود و هم محل درگیری‌های نژادی، مذهبی و اجتماعی ویرانگر. این پیشینه، کلیدی برای درک مسیر فکری هایک ارائه می‌دهد، که تلاشی مداوم برای تئوری نظم آسیب‌ناپذیر اقتصادی در برابر گرایش‌های مخرب سیاست دموکراتیک بود.

از نظر هایک، رکود ناشی از ایجاد اعتبار بیش از حد بود که منجر به ساختار مخدوش تولید شد، که با تمام شدن اقتصاد پس‌انداز برای تکمیل سرمایه‌گذاری‌ها، ناگزیر از سقوط بود. تزریق اعتبار بیشتر به یک سیستم بیمار فقط بیماری را بدتر می‌کند. برای از سرگیری رشد سالم باید سرمایه‌گذاری‌های نادرست حذف و به رکودها اجازه داده می‌شد تا مسیر خود را طی کنند.

کتاب کلاسیک هایک به نام «مسیر بردگی» نتیجه بحث «محاسبه سوسیالیستی» بود. نکته بحث‌برانگیز او این بود که در حالی که قدرت‌های دموکراتیک بر این باور بودند که برای آزادی علیه استبداد می‌جنگند، تعهد آنها به برنامه‌ریزی «دموکراتیک» ناگزیر به همان نتیجه خواهد رسید، زیرا به تدریج به سیستم بازار آسیب می‌رساند.

در پنج سال آخر که در این جلد کتاب پوشش داده شده است، هایک یک پایه نهادی برای اقتصاد بازار آزاد ایجاد کرد. او تحت تاثیر تجربه زندگی روشنفکری در وین قبل از جنگ جهانی اول، همیشه عضو محافل و گروه‌هایی در حاشیه دوره‌های استاندارد دانشگاهی بود. بنابراین، در جنگ جهانی دوم، پیشنهاد راه‌اندازی «کالج مطالعات اجتماعی انگلیسی زبان برای اروپای مرکزی» در وین را مطرح کرد تا نخبگانی با سنت مشترک معینی از عقاید، ارزش‌ها و اشکال گفتمان را آموزش دهد تا اروپای پس از جنگ، توسط سران مطرح فلسفه ساخته شود. انجمن مونت پلرین از جمله موفق‌ترین و ماندگارترین این انجمن‌ها بود که او در سال 1947 به عنوان آکادمی‌ای برای تفکر لیبرال راه‌اندازی کرد. هایک در سال 1992 در سن 92 سالگی در اوج شهرت درگذشت.

جلد اول کتاب «هایک: یک زندگی، از 1899 تا 1950» نوشته بروس کالدول و هانس‌جورگ کلاوسینگر در 824 صفحه از سوی انتشارات دانشگاه شیکاگو منتشر شده است.