همزمان که فضای مجازی فرصتهای گستردهای را در اختیار کاربران قرار میدهد، با چالشها و مسائل مختلفی نیز دست و پنجه نرم میکند. از اختلافهای فکری و تضادهای منافع، تا فیلترینگ و طرحهای تصویب شده درباره فضای مجازی، همه جزو مسائلی هستند که این روزها در این حوزه دیده میشوند.
در کتاب به موضوع فیلترینگ و قیاس آن در کشورهای مختلف اشاره شده است. پروفسور اریک نهولد استاد دانشگاه وین اتریش و دانشگاه اشتوتگارت آلمان با اعلام این که فیلترینگ ایران در مقابل کشورهای غربی ناچیز است گفته که در اتریش در حالی که تنها هشت میلیون نفر جمعیت دارد، نزدیک به دو هزار نیروی پلیس برای اینترنت گماشته شدهاند.
فیلترینگ در ایالت متحده آمریکا نیز در سال 1996 با پیشنهاد بیل کلینتن، رییس جمهوری وقت این کشور آغاز شد. اولین قانون که با عنوان «قانون صلاحیت ارتباطات» مشهور بود، هر گونه اطلاعرسانی مستهجن و غیراخلاقی برای نوجوانان کمتر از 18 سال را منع میکرد چرا که آمارها نشان از اثرات فاجعهبار استفاده بیقید و شرط از اینترنت توسط نوجوانان ایالت متحده را میداد.
بر اساس پژوهشهای انجام شده، رژیم صهیونیستی با فیلتر بیش از 97درصد از پایگاههای اینترنتی، بیشترین و قویترین سیستم فیلترینگ جهان را دارد، بعد از آن به ترتیب کشور انگلستان با 70 درصد، فرانسه با 66درصد و آمریکا با 36درصد، فیلترینگ را در کشور خود اعمال کردهاند. کتاب، درباره فیلترینگ در ایران، آماری ارائه نکرده است.
کتاب به نقش خانواده در جهتدهی و کنترل نیاز فرزندان به فضای مجازی نیز اشاره کرده است. البته این موضوع را بهعنوان چالشی برای خانوادهها میداند. نویسندگان کتاب باور دارند کودکان و نوجوانان به علت فراغت بیشتر و کنجکاوی زیادی که برای شناخت جهان اطرافشان دارند، سرعت یادگیری بالایی دارند و سریعتر از والدین به وسایل دیجیتال مسلط میشوند. همین نکته نیز باعث ایجاد شکافی میان فرزندان و خانواده میشود.
مسیرهای مختلفی برای رویارویی با معضلات فضای مجازی وجود دارد و یکی از مهمترین آنها سواد رسانهای است. در بخشی از کتاب آمده است: اکنون سواد رسانهای بهعنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای نظارتی مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفته است و با این وصف ایران، به رغم دارا بودن شرایط خاص درونی و بیرونی، همچون رشد شهرنشینی، گسترش تحصیلات عالی، افزایش جمعیت جوانان و ... تا کنون اقدام موثری در این زمینه انجام نداده است. باید توجه داشت که اشتباهات فرهنگی به راحتی قابل جبران نیستند و باید سیاستهای فرهنگی کشور به درستی درک و اعمال میشوند و قطعا نبود برنامه، سند چشمانداز و گاه اقدامات نادرست تعمدی و تنشزا، موجب صدمات غیرقابل جبران برای کشور خواهد شد.
کتاب «چالشهای پیش رو در فضای مجازی» نوشته وحید امینی کسبی، سعید امینی کسبی، فاطمه عسگری و زهره غلامرضایی صنم است که توسط انتشارات آفتاب گیتی در 173 صفحه روانه بازار شده است. کتاب در 8 فصل به موارد مختلفی در حوزه رسانه و فضای مجازی، از جمله کارکردهای رسانه، سواد رسانهای، فرصتها و تهدیدهای فضای مجازی، اعتیاد آنلاین، امنیت و حریم خصوصی اشاره کرده است.
نظر شما