به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، رسیدن به نظريه قابل دفاع و معقولی برای معناداری زندگی به عوامل متعددی بستگی دارد و علت اصلی شگفت انگیز بودن فلسفه و حیات و هستی و وجود شاید این نکته باشد که هر کس می‌تواند به شکل مطلوب خودش، مفهوم همه چیز را در ذهنش شکل دهد و نحوه نگرش انسان به زندگی شاید از عوامل مختلفی چون جنسيت،‏ زمان،‏ فرهنگ و انديشه تاثير می‌گیرد. ایجاد روشنگری، آگاهی بخشی، آموزش و درک از هستی و حیات برای انسان‌ها به عهده معلمان فلسفه و اندیشه‌ای بوده است که در زمان خود زیست می‌کردند. در سالی که گذشت جامعه اندیشه کشور در سوگ از دست دادن برخی چهره‌های برجسته علمی و فرهنگی نشست. ایبنا در این گزارش ضمن معرفی این چهره‌ها نگاهی به آثار آنان نیز داشته است.

علی سیلانیان طوسی، عضو هيات علمى گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد و مدير اسبق آموزشى این دانشگاه یکشنبه 28 آذرماه ۱۴۰۰ از دنیا رفت. این استاد برجسته علوم‌اجتماعی، بنیان‌گذار سیستم‌های نوین آموزشی در دانشگاه فردوسی مشهد بود و توانسته بود در سال‌های متمادی فعالیت، علاوه بر موفقیت در حوزه‌های مدیریتی، در بخش پرورش دانشجویان نیز عملکرد کم‌نظیری داشته باشد. هوش مدیریتی بالا، جدیت در کار، وقت گذاشتن، ادب، نظم و احترام به دیگران از ویژگی‌های زنده‌یاد علی سیلانیان طوسی در طول شش دهه فعالیت علمی و اجرایی بود.
 
یوسف اسحاق‌پور شنبه ۲۴ مهر در منزلش در پاریس و در سن ۸۱ سالگی درگذشت. او متولد ۱۹۴۰ در ایران بود و فلسفه را در سوربن و جامعه‌شناسی ادبیات و هنر را در «مدرسه عملی مطالعات عالی» پاریس آموخت. از او بیش از چهل عنوان کتاب منتشر شده که عمدتاً درحوزه‌های فلسفه، ادبیات‌، سینما و نقاشی‌اند. شاید مجموعه آثار او را بتوان حاصل یک عمر تأمل در مورد تصویر دانست. مفصل‌ترین اثر او، کتابی است دو هزار صفحه‌ای در سه مجلد درباره اورسن ولز، که حاصل سی سال پژوهش درباره این سینماگر بزرگ است.

از میان کتاب‌های ترجمه شده او در ایران می‌توان به این عناوین اشاره کرد: «کیارستمی؛ پشت و روی واقعیت»، «اُزو؛ فرم‌های ناپایداری» و «ساتیا جیت رأی: شرق و غرب» جملگی با ترجمه محمدرضا شیخی، «بر مزار صادق هدایت» و «سینما» با ترجمه باقر پرهام، «باستان‌شناسی سینما و خاطره قرن» با دو ترجمه از مازیار اسلامی و مریم عرفان، «مارکس هنگام فروریزی کمونیسم: زوال سیاست و روشنفکر» با ترجمه ویدا حاجبی تبریزی، «موراندی؛ نور و خاطره» با ترجمه مریم موسوی.

او در کنار مقالات و جستارهای تئوریک و زیباشناختی در حوزه فیلم، کتاب‌هایی هم درباره سینماگرانی همچون لوکشینو ویسکونتی، یاسوجیرو ازو و ساتیا جیت رأی منتشر کرده است. از اسحاق‌پور همچنان تک‌نگاری‌هایی متعددی درباره نقاشان بنام اروپایی بر جای مانده و نیز آثاری درباره متفکران و نویسندگانی همچون الیاس کانتی، تئودور آدورنو، پل نیزان و مارکس. از جستارهای یوسف اسحاق‌پور در عرصه هنر و فرهنگ ایران می‌توان به عناوینی همچون مینیاتور ایرانی، بر مزارصادق هدایت، کیارستمی پشت و روی واقعیت، سرگذشت فکری شاهرخ مسکوب و شهره فیض‌جو اشاره کرد.

محسن بیدارفر، مترجم، مصحح و مدیر نشر بیدار در قم، یکشنبه 21 شهریور 1400 در سن ۷۷  سالگی درگذشت. محسن بیدارفر سال ۱۳۲۳ در تبریز متولد شد و پس از کسب مدرک کارشناسی الهیات و معارف اسلامی، از سال ۱۳۵۴ ساکن شهر قم شد و سپس به تحصیل در حوزه علمیه قم پرداخت. وی در همان زمان انتشاراتی به نام انتشارات بیدار تأسیس کرد.

ترجمه کتاب «کسر اصنام الجاهلیة» اثر ملاصدرا، ترجمه رساله «الکلمة الغراء فی تفصیل الزهراء(س)» تألیف آیت‌الله شرف‌الدین عاملی، تصحیح کتاب «المباحثات» تألیف ابن سینا، تصحیح کتاب «علم الیقین فی اصول الدین» تالیف فیض کاشانی، تصحیح و تحقیق «شرح منازل السائرین» خواجه عبدالله انصاری و مقدمه و تکمیل تحقیق تفسیر صدرالمتألهین، و تصحیح و تحقیق «المراقبات (اعمال السنة)» میرزا جواد ملکی تبریزی از جمله آثار او هستند.

تصحیح کتاب «شرح منازل السائرین» از سوی این مترجم و مصحح در دوره دوازدهم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال برگزیده شد. او همچنین در پنجمین دوره جشنواره فارابی به‌عنوان مصحح برجسته برگزیده شد.

حجت الاسلام محمدرضا مشائی استاد پیشکسوت گروه آموزشی فلسفه و حكمت اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد 11 شهریورماه 1400 در سن 90 سالگی درگذشت. مدیریت گروه كلام و فلسفه دانشكده، معاون دانشكده، معاون آموزشی دانشكده، سرپرستی دانشكده، عضو هیئت ممیزه دانشگاه، دبیر و عضو كمیته منتخب دانشكده، عضو كمیته تخصصی علوم انسانی هیئت ممیزه دانشگاه، عضو كمیته برنامه ریزی دانشكده‌های الهیات كشور، سرپرستی حوزه علوم دینی یزد، سرپرستی مدرسه علمیه آیت الله صدوقی در مشهد، عضو موسس دانشگاه علوم اسلامی رضوی و نیز عضو هیئت امنای آن و هم چنین تدوین كننده برنامه‌های این دانشگاه، عضو هیئت تحریریه مجله مشكوة، عضو شورای علمی امور فرهنگی آستان قدرس رضوی (ع) از سوابق مرحوم دكتر مشائی بود.

تاسیس كتابخانه تخصصی قرآن و حدیث با وقف كردن 200 مجلد از كتب شخصی خود و خرید هزار مجلد كتاب در این زمینه و اهداء تعدای دیگر از طرف خیرین در سال 1384 و كسب مدال درجه اول فرهنگ از وزارت همراه تقدیرنامه به عنوان دانشجوی شاگرد اول فارغ التحصیل، انتشار کتاب و مقالات از سوابق وی بود.

پاسخ شبهات مطرح شده از طرف معاندان خدا، قرآن و دین كه به عنوان «اشتباهات قرآن » در اینترنت وارد كرده اند، ترجمه كتاب كافبه، تصحیح و تذییل و نشر نسخه منظومه اعرجی (در منطق)، تصحیح و ترجمه تذلیل كتاب جوهر النضید در منطق،  تصحیح و حواشی و ترجمه شرح باب حادی عشر، جمع غلط‌های مستعل در محاورات،نوشته‌ها و علوم انسانی، حواشی بر منطق مظفر، دیوانچه شهاب، سرگذشت مذهب دری از قدیم تا كنون كه قرار بود از طرف دانشكده الهیات به چاپ برسد، شواهد النحوین، فرهنگ و اصطلاحات و ضرب المثلهای یزد و  منطق به زبان عربی از جمله آثار وی است.

محمدرضا حکیمی به عنوان فقیه، مجتهد شیعه، فیلسوف، متفکر و نویسنده شناخته می‌شود؛ مجاهدی خستگی‌ناشناس و مدافع آرمان‌ها و تعالیم مکتب وحی که زندگی‌اش در تبیین علمی مفهوم عدالت‌خواهی و مبارزه برای ستم‌زدایی از جوامع بشری، سپری شد.

او نویسنده‌ای پر اثر است و آثار او معمولاً با ادبیاتی حماسی نوشته شده‌اند. الحیاه، خورشید مغرب، امام در عینیت جامعه، الهیات الهی و الهیات بشری، و مکتب تفکیک برخی از آثار او است. در بزرگداشت او نیز آثاری همچون «مرزبان توحید: کارنامه محمدرضا حکیمی» منتشر شده است. به باور او عقل دینی‌، خودبنیاد است و برای شناخت معارف دین باید مستقل از فلسفه اندیشید. بر همین اساس مهم‌ترین اثر او مجموعه حدیثی الحیاه است که تلاش کرده است یک نظام فکری بر اساس احادیث شیعی تصویر کند.

علیرضا پارسا دانشیار رشته فلسفه و کلام اسلامی و نویسنده کتاب‌‎های فلسفی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در 30 مرداد 1400 دعوت حق را لبیک گفت. تألیف کتاب «فن قرائت و روش حفظ قرآن کریم» و برگزاری نشست‎‌های علمی یکصد رخداد انقلاب اسلامی در یکصد مرکز دانشگاهی در بهمن ماه 1398 نمونه کوچکی از تلاش‌‎های متعهدانه ایشان در حفظ و گسترش ارزش‌های قرآنی و انقلابی در دانشگاه بود.

از وی علاوه بر چاپ ده‌ها مقاله علمی پژوهشی در حوزه مطالعات فلسفی، کلامی و معارفی هفت عنوان کتاب آموزشی و پژوهشی تحت عناوین منطق جدید، مبانی فلسفی و کلامی اخلاق زیست‌محیطی، ابن رشد و مسأله دین و فلسفه، اخلاق مصرف با تکیه بر نهج البلاغه؛ غزالی و مسأله دین و فلسفه و ترجمه کتاب الکشف عن مناهج الادله فی عقاید المله تألیف و ترجمه شده است.

شهرام تقی زاده انصاری نویسنده، پژوهشگر و مترجم حوزه فلسفه، فیزیک و تاریخ علم و از شاگردان با سابقه علامه محمد تقی جعفری در پی ابتلا به بیماری کرونا در سن ۷۶ سالگی، چهارشنبه ۲۲ ارديبهشت در گذشت. ترجمه، تحقیق و پژوهش‌های مختلف درباره آثار و افکار علامه محمدتقی جعفری، جستارهایی در فلسفه غرب، انیشتین و مذهب، حافظ و گوته، فروریختن بنای علم؛ نگاهی به اندیشه‌های توماس کوهن، سهم ایران در علوم قرون وسطی، مجموعه ۲ جلدی نگاهی به نطنز، ترجمه «بسم الله الرحمن الرحیم» اثر آنماری شیمل و… از جمله آثار این نویسنده و مترجم است.