«در میان تمام دارایی بشر، اعتماد تنها متاعی است که اگر کم شود به چنگ آوردنش دشوارترین کارهاست»، یا «زندگی فرد شعله‌ای است که به پفی خاموش می‌شود، اما نوع انسان جانوری است سخت‌جان و بسیار فراوان». زمستان 1909 در چنین روزی (11 ژانویه) در شیکاگو متولد شد و در بدترین مدارس آن شهر، دوره‌های مختلف تحصیل در مدرسه را پشت سر گذشت.
مدارسی که رابرت پالمر در آن‌ها تحصیل کرد سطح پایین و استعدادکُش بودند، اما خودش پسری سخت‌کوش و جدی بود که توانست دوره دانش‌آموزی را با موفقیت پشت سر بگذارد و از دانشگاه شیکاگو بورسیه کامل بگیرد. آنجا تاریخ خواند و از آن به بعد زندگی‌اش را هم وقف آن کرد. به 25 سالگی نرسیده بود که از رساله‌اش، درباره موضوعی مرتبط با انقلاب فرانسه دفاع کرد و در رشته تاریخ مدرک دکترا گرفت. به جز دانشگاه شیکاگو در دانشگاه‌های دیگری هم تحصیل و تدریس کرد، همه عمرش به پژوهش و تدریس و تاریخ‌نویسی گذشت و مدتی هم رئیس انجمن مورخان آمریکا بود. او چند شاهکار از خودش به جای گذاشت که در میان‌شان دو کتاب از کتاب‌های دیگر شناخته‌شده‌ترند و به فارسی هم ترجمه شده‌اند.
اولی «تاریخ جهان نو» است که اوایل دهه 1950 میلادی به زبان انگلیسی منتشر شد و از آن زمان تا به امروز، صدها بار به زبان‌های مختلف تجدید چاپ شده است. نسخه اصلی‌اش چندبار در سال‌های مختلف ویرایش شده و تا جایی که می‌دانم ویرایش یازدهم کتاب سال 2013 منتشر شد. «تاریخ جهان نو» کتابی دو جلدی است و چنان که عنوانش نشان می‌دهد، روایتی است از تاریخ جهان در چند قرن اخیر، به‌ویژه از زمانی که اروپایی‌ها – و به دنبال‌شان – امریکایی‌ها بر دنیا سیطره یافتند. چون این جهان نو را ساخته بودند، ارزش‌ها و معیارهای خودشان را نیز بر بسیاری جوامع دیگر تحمیل کردند.
این کتاب نخستین بار سال 1349 به قلم ابوالقاسم طاهری ترجمه و به همت انتشارات امیرکبیر منتشر شد. اهمیت پالمر در آن دوره این بود که خواننده ایرانی را با نوع دیگری از تاریخ‌نویسی آشنا کرد و روایتی فراتر از شرح جنگ‌ها و نام شاهان و سرداران پیش رویش گذاشت. چنان که در آغاز کتاب می‌خوانیم «خواننده این کتاب متوجه خواهد شد که تاریخ پالمر، اصولاً تاریخ حوادث، به آن معنی که همه می‌دانند، نیست. این کتاب، بیشتر در حکم فلسفه تاریخ و راهنمایی است از برای حل مشکلاتی که همه ما در فهم و استنتاج حوادث تاریخی داشته و داریم.»
کتاب دوم «عصر انقلاب دموکراتیک» نام دارد و پالمر کار نوشتن آن را چند سال بعد از انتشار «تاریخ جهان نو» به پایان برد. «عصر انقلاب دموکراتیک» نیز کتابی دو جلدی است و پالمر در آن، سال‌های پیش و پس از انقلاب‌های فرانسه و امریکا (دهه‌های پایانی قرن هجدهم، یعنی از 1760 تا 1800 میلادی) و تجربه جوامع غربی در مواجهه با این دو تحول بزرگ را به تفصیل روایت می‌کند. پالمر متخصص این دوره از تاریخ بود. در انتشار جلدهای اول و دوم کتاب به زبان اصلی، چندسالی فاصله افتاد اما در ایران، هر دو جلد - جلد اول «دعوت به مبارزه» و جلد دوم «کشاکش و نبرد» - همزمان سال 1352 به خواننده فارسی‌زبان عرضه شدند. این کتاب را هم انتشارات امیرکبیر، این بار با ترجمه حسین فرهودی چاپ و وارد بازار کتاب کشور ما کرد.
نظر شما