در بخشی از این مراسم، طی آیینی هفت روستا به عنوان روستاهای برتر قرآنی کشور از میان اسامی و مستندات ارسالی به دبیرخانه معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب و به شرح زیر معرفی و تجلیل شدند.
اندبیل از استان اردبیل، بیلند از استان خراسان رضوی، چارک از استان بوشهر، قراخیل از استان مازندران، محمدآباد از استان فارس، ده‌عرب از استان یزد و فردو از استان قم.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با اشاره به اینکه روستاها به‌عنوان یکی از مسئله‌های مهم اجتماعی مطرح بوده بر لزوم توجه به روستاها تأکید کرد و گفت: در فضای ۴۰ ساله بعد از انقلاب و با توجه به ابعادی که روستاها از خود نشان داده‌اند این خدمات در شاخص‌های مهم زیرساختی و ... انکارنشدنی است و زمانی به نتیجه می‌رسد که دو نکته دیگر حتماً به آنها اضافه شود. نکته نخست، ایجاد فرصت‌های اقتصادی و معیشتی متناسب با فضای زندگی شهری برای روستائیان و مورد دوم هم ایجاد کردن فرصت‌های بروز خلاقیت‌ها و دیده شدن خلاقیت‌هاست. اینکه بستری فراهم شود تا خلاقیت‌های نوجوانان و جوانان روستایی دیده شود، هم مهم است.
وی اظهار کرد: به اعتبار فضایی که در محیط مسئولیتی خودمان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشت و چون در پایان دولت قرار داریم این اهتمام و همیت وجود داشت که چگونه می‌توانیم خلاقیت‌های حوزه فرهنگی، هنری، دینی و رسانه‌ای روستاها را ببینیم و زمینه برای بروز و ظهور آن فراهم شود، در همین راستا طرح‌های مختلفی در این چهار سال دنبال شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به معرفی برخی طرح‌های فرهنگی اجرا شده با محوریت روستا اشاره و اظهار کرد: در حوزه کتاب طرح «باشگاه کتابخوانی روستا» از چند سال قبل اجرا شده و مجموعه‌های مختلف شهری و روستایی در آن حضور دارند. در این طرح حدود هشت هزار باشگاه کتابخوانی در روستاها را شاهد بودیم، طرح «روستاهای دوستدار کتاب» یکی دیگر از طرح‌های فرهنگی بوده است که در این طرح ابتدا ۶۰۰ روستا شرکت داشتند، اما در سال ۹۹ بیش از دو هزار روستا در آن حضور یافتند. در این طرح هم روستاهای دوستدار کتاب به صورت سالانه و هر سال ۱۰ روستا انتخاب می‌شوند. این طرح فرصتی برای دیده شدن جریان کتابخوانی در روستاها ایجاد کرده است.
صالحی با بیان اینکه در حوزه فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی شاهد فعالیت کانون‌های فرهنگی و هنر در روستاها هستیم، گفت: بیش از ۱۳ هزار کانون فرهنگی و هنری مساجد در مساجد کل کشور دایر شده است، طبعاً پاره‌ای از این کانون‌ها با نگاهی که طرح فهما ایجاد کرده و فعالیت‌ها امتیازبندی می‌شوند فرصت مغتنمی را در اختیار روستاها برای اجرای ایده‌ها و خلاقیت‌ها در حوزه‌های مختلف ایجاد کرده است. با توجه به فضای امتیازدهی در این طرح، کانون‌های برتر شناسایی و شناسانده می‌شوند و برخی کانون‌ها به عنوان کانون رابط و الگوساز برای مساجد دیگر مطرح می‌شوند.
وی یکی دیگر از مقوله‌های مورد توجه وزارت فرهنگ در دولت دوازدهم را دیده شدن فعالان فرهنگی و رسانه‌ای در روستاها عنوان کرد و افزود: در سالهای گذشته جشنواره‌های مخلتف روستایی ایجاد شده است، این جشنواره‌ها در زمینه‌های مختلفی همچون جشنواره هنرهای تجسمی، جشنواره مدهامتان، و بسیاری از جشنواره‌ها ایجاد شده و در فضای آن فرصتی برای ارائه ایده‌ها و خلاقیت‌ها ایجاد شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به صورت مجازی نیز اشاره کرد و گفت: برگزاری این رویداد به صورت مجازی باعث شد تا فضای مصرف فرهنگی به روستاهای سراسر کشور نیز سرایت کند. در سالهای قبل وقتی نمایشگاه کتاب یا نمایشگاه قرآن برگزار می‌شد، روستاها در آن جایی نداشتند، اما در نمایشگاه مجازی کتاب سه هزار نقطه روستایی بیش از ۱۷ هزار بسته خریداری کرده بودند؛ این یعنی فضای مجازی و نمایشگاه کتاب مجازی تهران یک فرصت عدالت توزیعی را بین شهر و روستا فراهم کرده است. سایر فعالیت‌های صورت گرفته در شرایط کرونایی که به صورت مجازی بوده است نیز به همین صورت بوده است.
صالحی بیان کرد: امروز خوشحال هستیم دریچه دیگری به این وضعیت اضافه شده و شاهد به ثمر نشستن آن با عنوان اولین دوره رویداد ملی انتخاب روستای قرآنی هستیم. جامعه روستایی با ۲۰ میلیون نفر جمعیت حدود ۲۶ درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است. از جمله ویژگی‌های روستاها مولد بودن آن است که این ویژگی را به شکل فراگیر در اختیار دارد. یکی دیگر از ویژگی‌های جامعه روستایی دین‌محور، دین‌مدار و دین‌گرا بودن است. تدین در جامعه روستایی عمق دارد و عمق آن به اندازه تاریخ روستاهای ما و مردم این سرزمین است. این ویژگی خاص در جامعه روستایی اقتضا می‌کند به مباحث مربوط به هویت دینی جامعه روستایی توجه خاص شود تا این هویت استمرار پیدا کند و پایدار بماند.
وی افزود: قرآن به عنوان کانون مرکزی هویت دینی مورد توجه جامعه مسلمانان جهان، جامعه ایران و جامعه روستایی بوده است. تجربیاتی که از طرح‌های اجرا شده در حوزه فرهنگی داشته‌ایم این بوده که این طرح‌ها فرصت‌های جدیدی که فاقد آن بوده‌ایم، در اختیار ما قرار داده‌اند. اولین فرصت آمایش سرزمینی خودمان در آن موضوع است، یعنی شناخت آماری و اطلاعتی در آن موضوع را کامل‌تر می‌کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: یکی از مشکلات در فضای برنامه‌ریزی کشور در حوزه‌های مختلف و از جمله فرهنگی این است که آمایش سرزمینی دقیقی وجود ندارد که طرح‌هایی از قبیل این طرح فرصت می‌دهد تا آمایش سرزمینی خودمان را از این منظر پیدا کنیم و متوجه شویم که روستاهای ما در این طرح‌ها از لحاظ ظرفیت‌های تاریخی و معاصر قرآنی در چه سطحی قرار دارند و این بخشی از اطلاعاتی است که حتماً در برنامه‌ریزی‌ها مورد نیاز است. ما در حال حاضر فاقد این اطلاعات هستیم و بخشی از آن از طریق فراخوان چنین طرح‌هایی صورت می‌گیرد.
صالحی یکی دیگر از فرصت‌های برگزاری طرح‌های فرهنگی با محوریت روستا را الگوسازی عنوان کرد و افزود: در این طرح‌ها ایده‌های مختلف پراکنده‌ای برجسته می‌شود. در هر روستا یک برجستگی خاص وجود دارد که مورد توجه است و آن روستا توانسته است با یک ایده‌سازی و استمرار، آن ایده را از یک بذر به یک نهال و حتی یک درخت تناور تبدیل کنند. این حرکت‌ها الگوسازی و گسترش الگوها را فراهم می‌کند.
وی فرصت دیگر اجرای چنین طرح‌هایی را شبکه‌سازی برشمرد و گفت: در انتخاب پایتخت کتاب ایران، شهرهای خلاق و بسیاری طرح‌های دیگر پس از اینکه روستاها یا شهرها به عنوان محور انتخاب می‌شدند شهرهایی که در آن حوزه برجستگی داشتند کنار هم قرار می‌گرفتند، این در کنار هم قرار گرفتن باعث ایجاد یک شبکه شده و فرصت‌های تعامل و تبادل و هم‌افزایی را ایجاد می‌کند. بنابر این این موضوع را به فال نیک می‌گیریم. این یک نقطه عطف است که این موضوع به ثمر نشست تا در حوزه مباحث قرآنی که دامنه وسیعی دارد و کانون هویت دینی ما هست این اتفاق را شاهد باشیم. این موضوع می‌تواند مبنایی برای حرکت‌های تکامل بخش در دولت سیزدهم باشد.
معرفی روستاهای قرآنی
روستای قرآنی بیلند
روستای بیلند یکی از بزرگترین روستاهای شهرستان گناباد بوده و در فاصله پنج کیلومتری از مرکز شهر قرار دارد. این روستا جمعیتی بالغ بر پنج هزار نفر دارد. در حال حاضر همه اهالی با قرآن آشنا هستند و از بین آن ها حدود ۸۵۰ نفر قرآن آموز به صورت تخصصی مشغول فراگیری دانش و فنون قرانی هستند.
تعداد زیادی از جوانان این روستا به عنوان طلبه در حوزه‌های علمیه مشغول به تحصیل هستند. در روستای بیلند دارای ۲۳ مسجد و حسینیه و هفت کتابخانه و درکنار آن هفت موسسه قرآنی و۱۰موقوفه قرآنی فعال است. مادران و زنان روستای بیلند به خاطر پوشش و حجاب خود که برگرفته از سنت فاطمی است در بین مردمان این خطه شهره اند. مردمان روستای بیلند با برگزاری سوگواری های پرشور در قالب دسته های عزاداری طولانی و پرجمعیت در جذب گردشگران از شهرهای دور و نزدیک در ایام محرم نقش بسزایی دارند.
بیلند، روستایی است که طنین دلنشین قرآن کریم در کوچه و پس کوچه هایش، پیچیده تا آواز قاریان قرآن این روستا بر سر زبان ها بیفتد؛ روستایی که نور قرآن بر تک تک اهالی تابیده و در حال حاضر بیش از ۷۵ دوره آموزش قرآن، با حال و هوای معنوی و سنتی در آن برگزار می شود. مهد عالم مجاهد و ربانی علامه شیخ محمد تقی بهلول است که در چهار سالگی حافظ کل قرآن شد.
به دلیل گسترش فعالیت های قرآنی در روستای بیلند از گذشته تاکنون و تعداد زیاد حافظان و قاریان و عالمان دینی و همچنین پایبندی عموم مردم به شعائر دینی و قرانی، این روستا در بین مردم منطقه به عنوان دارالمومنین لقب گرفته است. تقدیم ۲۸ شهید و بیش از ۴۵۰ آزاده و جانباز و ۲۸ عالم شاخص از دیگر افتخارات روستای قرانی بیلند شهرستان گناباد از استان خراسان رضوی است.
روستای قرآنی چارک
روستای چارک از روستاهای بخش مرکزی شهرستان دشتی و در ۱۴ کیلومتری مرکز شهرستان یعنی خورموج، با حدود هزار نفر جمعیت واقع شده است. اکثر جمعیت روستا را سادات تشکیل می دهند. تعلیم و تعلم قرآن و معارف قرآنی، از دیرباز در روستای چارک رواج داشته است.
تشکیل مکتب خانه های قدیمی با شیوه های سنتی در سرتاسر استان، از این روستا سرچشمه گرفته است؛ بطوری که در تمامی نقاط استان، هم اکنون نیز از وجود مدرسان و معلمان قرآنی این روستا برای آموزش قران استفاده می کنند. از ویژگی های مکاتب و آموزش های سنتی این روستا که کمتر جایی رواج داشته، استفاده از شیوه های خاص هجائی است که امروزه کمتر از این سبک استفاده می‌شود.
از ویژگی های خاص در قرائت قاریان این روستا، استفاده از سبک های قدیمی شبیه الحان حجازی است که به نحوی حزین و جذاب اجرا می کنند. اعزام قاریان و مدرسان قران به خارج از کشور خصوصا در ایام ماه مبارک رمضان و محرم، از دیگر فعالیت های قرانی شاخص این روستا است. هم اکنون این روستا دارای دو موسسه قرانی، ۵۰ قاری خوش خوان، ۳۰ حافظ قران، ۲۰ معلم و مدرس قرآن و پنج گروه ممتاز تواشیح است. فضاسازی تمامی معابر و خیابان های روستا متناسب با فرهنگ دینی و قرآنی و برپایی کرسی های تلاوت در بیشتر ایام سال، از جمله ویژگی های روستای قرانی چارک است.
روستای قرآنی ده عرب
روستای خوش آب و هوای ده عرب در استان یزد و در ۲۵ کیلومتری شهرستان ابرکوه واقع شده است. این روستا هزار نفر جمعیت دارد و کشاورزی و باغ داری در این روستا حال و هوای خوبی دارد.
وجود مراکز و موسسات قرانی در این روستا که غالبا نیز به صورت شبانه روزی فعالیت می کنند، زمینه توسعه فعالیت های قرانی و پذیرش علاقمندان به فراگیری قران کریم به ویژه حفظ قران از استان های مختلف کشور را فراهم کرده است.
دایر بودن جلسات خانگی در اکثر منازل اهل روستا، از ویژگی های بارز روستای ده عرب است. تاکنون ۱۳۷ حافظ کل قران کریم در این روستا تربیت شده اند که ۲۵ حافظ از اهالی روستا و سایرین از استان های مختلف کشور می باشند.
پایین بودن قابل توجه میزان بزه و آسیب های اجتماعی در این روستا که بی تردید متأثر از حاکم بودن فرهنگ قرانی است از دیگر خصائص این روستا به حساب می آید. اختصاص مستمر بخشی از محصولات کشاورزی و باغداری اهالی روستا به توسعه فعالیت های قرانی و دینی از جمله اتفاقات مثال زدنی روستای قرانی ده عرب است.
روستای قرآنی قراخیل
روستای قراخیل از توابع شهرستان قائم شهر استان مازندران است که بنا بر مستندات موجود بیش از سه هزار سال قدمت دارد. هم اکنون حدود پنج هزار نفر ساکن روستا هستند. این روستا به واسطه ویژگی های ممتاز در حوزه های مختلف فرهنگی و دینی، زبانزد عام و خاص در استان مازندران شده است.
این روستا ۴۵ شهید تقدیم دفاع مقدس کرده است. اولین تشکل قرانی روستا در سال ۱۳۴۳ فعالیت قرانی خود را آغاز کرده است. وجود موسسات و هیات های قرانی فعال در روستا، زمینه مناسب برای توسعه و ترویج فرهنگ و معارف قرانی را فراهم کرده است. وجود قاریان و حافظان شاخص استانی و کشوری از روستای قراخیل، از جمله ویژگی های این روستا است. برگزاری محافل باشکوه قرانی با حضور قاریان بین المللی از ایران و مصر، این روستا را متمایز کرده است.
برپایی نماز جمعه در کنار راه اندازی موزه آثار دفاع مقدس از شهدای روستا، مرکز نیکوکاری، سه خانه عالم، ۲ واحد کتابخانه عمومی از جمله اقدامات شایسته اهالی قران دوست روستا است. فعالیت ۱۰ مسجد و حسینیه در کنار بارگاه ۲ امام زاده مدفون در این منطقه، فضای روستای قرانی قراخیل را معطر به عطر شورانگیز قران و اهل بیت(ع) کرده است.
روستای قرآنی محمدآباد
محمدآباد از توابع شهرستان استهبان در استان فارس، در کنار دریاچه بختگان قرار دارد. این روستا از طبیعتی زیبا و آب و هوایی معتدل برخوردار است و شاهسون های ترک زبان اهالی این روستا را تشکیل می دهند.
یکی از دستاوردهای ۳۰ سال فعالیت مستمر قرآنی در این روستا، تربیت ۷۰ حافظ کل قرآن کریم از جمله خانم اعظم محمدی نفر اول مسابقات کشوری و بین المللی است. وجود بیش از چهل موقوفه قرآنی که عوائد آن صرف توسعه و ترویج فعالیت های قرانی می شود از دیگر اقدامات شایسته و تحسین برانگیز اهالی روستای محمدآباد است.
تأسیس حـوزه علمیه قرآن محور با زیر بنای چهار هزار متر مربع، تأسیس اولین مرکز شبانه روزی حفظ و تفسیر قرآن کشور از سال ۱۳۸۱ و تربیت سالانه حدود ۴۰ حافظ کل قرآن کریم از نقاط مختلف کشور در این روستا از جمله دستاوردهای تلاش خالصانه فعالان و چهره های قرانی این روستا است. حضور علاقمندان به فراگیری قران کریم از کشورهای مختلف اسلامی و اقامت موقت در مراکز قرانی این روستا، از دیگر اتفاقات قابل ذکر روستای محمدآباد است.
اعزام اساتید و سفیران قرآنی به مناطق مختلف کشور برای تبلیغ و تعلیم کلام خداوند از دیگر افتخارات این روستا است و عملا این روستا را به یکی از قطب های آموزش حفظ قرآن کشور تبدیل کرده است.
این روستا با توسعه فعالیت های قرآنی خود به روستاها و شهرهای و استان های کشور و حتی خارج از کشور، الگوی جدیدی در توسعه فعالیت های فرهنگی و قرآنی ارائه کرده است. با این توضیحات روستای قرانی محمدآباد را می توان قرآن آباد نامید.
روستای قرانی فردو
فردو روستایی نام آشنا با جمعیتی بالغ بر هزار نفر در جنوب غربی شهر مقدس قم واقع شده است. آغاز فعالیت های قرآنی این روستا که به نماد مقاومت تبدیل شده است، به سال ۱۳۲۰ برمی گردد که ملا حسن علی اردهالی از اردهال به فردو آمد و کار تعلیم قران را در این روستا پایه گذاری کرد.
نزدیکی روستای فردو به شهر مقدس قم و آب و هوای خوب آن، موجب شده تا از قدیم الایام این روستا محل رفت و آمد و اقامت عالمان بزرگ دینی از جمله امام موسی صدر، میرزا مصطفی طباطبایی، محمدهادی معرفت، فاضل لنکرانی و اسماعیل صالحی مازندرانی قرار گیرد که رهاورد حضور بزرگان و عالمان دینی، انس مردم روستا با قران کریم و تعظیم شعائر دینی توسط اهالی روستا بوده است.
در سال های پس از انقلاب، اساتید شاخصی چون عباس رنجبر و غلام رنگرز در این روستا راه گذشتگان خود را به شایستگی ادامه دادند و شاگردان زیادی را در محضر قران تربیت نمودند. وجود پنج مسجد فعال در کنار دو موسسه قرآنی در این روستا، زمینه مناسب برای ترویج فرهنگ قرانی در روستا قرانی فردو را فراهم کرده است.
روستای قرآنی اندبیل
اندبیل از توابع شهرستان خلخال است که در جنوبی ترین نقطه استان اردبیل با جمعیتی بالغ بر هزار و ۵۰۰ نفر واقع شده است. به برکت تلاش و حضور علمای بزرگ مانند آیت الله میرزا علی اکبر عابدی در روستای اندبیل، فعالیت های قرانی همیشه در این روستا رونق داشته است و به استناد شواهد موجود، سابقه فعالیت های قرانی در این روستا به حدود ۴۰۰ سال قبل بر می گردد که در گذشته به صورت سنتی و در قالب مکتب خانه های قران کریم بوده است و هم اکنون نیز به همت جوانان عاشق قران کریم، فضای روستا قرانی باقی مانده است.
وجود قاریان و گروه های تواشیح و هم خوانی ممتاز در این روستا که در بسیاری از برنامه های قرانی شهرستان های هم جوار و استان مورد دعوت و اقبال هستند، از افتخارات روستای اندبیل است.
طرح احیای مکتب خانه های سنتی در روستا، برگزاری آیین جزءخوانی در ایام مختلف سال، اجرای طرح تلاوت نور در تمامی مساجد روستا از دیگر اقدامات قرانی روستای اندبیل است. کسب رتبه های متعدد استانی و کشوری توسط نوجوانان روستا در مسابقات دانش آموزی، نشانگر جریان داشتن فرهنگ انس با قران کریم در نسل امروز روستای قرانی اندبیل است.
نظر شما