خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) بی شک همه می‌دانیم که اگر حواس پنج‌گانه در انسان کار گذاشته نمی‌شد عملا شناخت جهان هستی هم ناممکن بود. انسان در ابتدایی‌ترین لحظات زندگی خود اطرافش را با ابزار پنجگانه شناخت و این ابزار طی مرور زمان با روند تکاملی خود امکانات کامل‌تری به انسان داد. در این میان کتاب «مدیریت اختلالات بویایی و چشایی» نوشته سید کامران کامروا، رفیعه علیزاده و محمد فرهادی سرآغازی برای کشف حقیقت این حواس  و نحوه اثر ان بر زندگی است.
 
همانگونه که پیش‌تر هم اشاره شد حواس انسان برای درک بهتر محیط  و ایجاد تعامل با افراد در جامعه ضروری است. این اثر دارای نوزده فصل است که نویسندگان در هر فصل تلاش کرده‌اند به رویکردهای مهمی از جمله بیماری‌ها و اختلالات در حواس انسان بپردازند. بخش نخست درباره کاهش حس بویایی و چشایی، اپیدمیولوژی و تاثیر بر کیفیت زندگی است. در مقدمه این فصل بر اهمیت حواس شیمیایی (بویایی و چشایی تاکید شده است. در این بخش امده است؛ «از دیدگاه تکاملی حواس شیمیایی از قدیمی‌ترین حس‌های بشر محسوب می‌شود. از این رو نقش و عملکرد این حواس به طور قابل ملاحظه‌ای با حس‌های تکامل یافته‌تر مانند حس بینایی و شنوایی متفاوت است.» با توجه به اینکه حواس شیمایی در حفظ بقای انسان نقش مهمی دارد پزشکان باید مشکلات مربوط به حس بویایی و چشایی را جدی بگیرند. گفتنی است، حس بویایی آگاهی کاملی از ترکیبات شیمیایی موجود در اطاف ما را به ما می‌دهد. برای مثال شما با حس بویایی می‌توانید متوجه وجود گاز سمی در اطراف خود شوید؛ همچنین می‌توانید از وجود مواد غذایی فاسد باخبر شوید و از استفاده آن بپرهیزید.
 
اما حس چشایی در تمایل به خوردن غذا یا اجتناب از آن دخیل است. لازم به ذکر است مزه مواد غذایی اطلاعات لازم را در زمینه وجود ترکیبات خطرناک یا مفید به انسان می‌دهد. در واقع در این اثر خوانندگان می‌توانند به شناخت کاملی از شرایط استاندارد حواس پنجگانه دست یابند همچنین اطلاعات لازم را از علایم اختلال در حواس پیدا کنند.
 
چگونه بویی حس نمی‌شود
بخش از کتاب مباحث مهمی درباره اصلی‌ترین دلیل از دست دادن حس بویایی یا چشایی آورده است که در این بخش می‌خوانید؛ «اصلی‌ترین از دست دان حس بویایی و چشایی افزایش سن افراد است که در شرایط طبیعی برای بسیاری از مردم در جهان اتفاق می‌افتد به طور معمول کاهش حس شیمایی ناشی از افزایش سن پس از شصت سالگی نمود پیدا می‌کند. این اتفاق باعث ایجاد تغییرات فاحش و بروز مشکلات فراروان در زندگی برخی افراد می‌شود. اما ممکن است زندگی برخی دیگر را تحت تاثیر قرار ندهد. فقدان مادرزادی حس بویایی و چشایی بسیار نادر است.»
 
وقتی بوها آزاردهنده می‌شوند
با توجه به دیگر مباحث ذکر شده از این دست در کتاب لازم است بدانید، همانگونه که افزایش سن موجب کاهش حس بویایی می‌شود و افراد مبتلا از کاهش حس بویایی رنج می‌برند، بیمارانی هم وجود دارند که از افزایش بیش از حس بویایی شکایت دارند. این افراد ممکن است به دلیل افزایش حساسیت به مواد معطر و درک بیش از حد بوهای پیرامون خود، به پزشک مراجعه کنند بسیاری از پزشکان هم براین باورند که درک بیش از حد بویایی در این بیماران کاذب است و به طور عمده ریشته در اختلالات روانی دارد.
 
از آنجایی که در دوران شیوع کویید 19 به سر می‌بریم، پس از همه‌گیری این بیمار در جهان دانشمندان به این نتیجه رسیدند که به طور قطع یکی از علایم اصلی بیماری کرونا از دست دادن بخش زیادی از حس بویایی و چشایی است؛ با توجه به موارد یاد شده در این اثر به دقت می‌توانیم علت ارتباط این بیماری با حواس اشاره شده را دریابیم.
 
در ارتباط با مورد بالا در این کتاب آمده است؛ «از دست دادن حس بویایی می‌تواند به دیلیل بیماری  شرایط کاری نامساعد و سبک زندگی ناسالم باشد. این حالت پاتولوژیک ممکن است  به تدریج یا به طور ناگهانی رخ دهد. فقدان کامل حس بویایی و چشایی به ترتیب آنوسمی و آگوسی نامیده می‌شود و کاهش این حواس را به ترتیب هیبپوسمی و هیپوگوسی می‌نامند.»
 
در نتیجه شواهد روز افزون نشان می‌دهد، سیستم‌های بویایی، چشایی با هم در تعامل هستند. درک طعم تحت تاثیر پیام‌های بینایی و باورها و انتظارات نیز قرار می‌گیرد. از آنجا که این دانش به درک بهتر اختلالات و نقایص گزارش شده از سوی بیماران کمک می‌کند، برای پزشکانی که بیماران دارای جراحت‌های نادر را بررسی می‌کنند حائز اهمیت است.
 
کتاب «مدیریت اختلالات بویایی و چشایی» در 506 صفحه به شمارگان دوهزار نسخه از سوی انتشارات آنا طب راهی بازار کتاب شد.