کتاب «ذهن و زمان» با اتکا بر آخرین کشفیات علمی و دیرینترین پرسشهای فلسفی، بر آن میشود تا ما را عجالتا از دنیای شتابزده دیجیتال، که محور اصلی جوامع مصرفی کنونی است، برکنده بخود آورد.
او در مقدمه کتاب توضیح میدهد که جهت فراهم آوردن مقدمات لازم برای ورود بهموضوعی با اهمیتی اینچنین، چه بهلحاظ مسائل علمی و چه بهلحاظ مسائل فلسفی، میبایستی ابتدا به پرسش در مورد ذات آدمی در مقایسه با حیاتوحش پرداخته شود. مسائلی که متاسفانه بیشازپیش تحت سیطره علوم جدید بهسدت فراموشی سپرده میشوند. نتیجه آنکه مبنای کشفیات این علوم غالبا صورت اموری بدیهی و قطعی بهخود گرفته و پرسش درباره آنها را با دشواری مواجه کرده است.
موللی همچنین این پرسشهای تودرتو را مطرح میکند که خواب چیست و رویا کدام است؟ و اساسا آیا چنین پرسشی میتواند ما را از خواب غفلت بیدار کرده بهجای اینکه تصویری وهمآلود و خودشیفته از ما بهدست دهد، ما را نابهنگام در دل امر واقع بهخود رها سازد تا خوف و رجاء را بهعینه بیازماییم؟ نویسنده معتقد است خواب یا رویا دیدن یک رویداد منحصر بهفردی است که فروید در نظریه اتکائی خود بهخصوص مسئله انرژی روانی و نحوه توزیع آن را مدنظر داشته است.
به همین جهت بود که بر کارکرد مستقل این انرژی که در نظر او در خدمت نیازهای حیاتی کودک قرار میگیرند تاکید میورزید، نیازهایی که برای او پایه و تکیهگاه رانشهای خودشهوی طفل را تشکیل میدهند. به عبارتی دیگر برای فروید نخست موجود زنده در عالمی منزوی از خودارضائی غوطهور است و سپس به مطلوبات خویش انس و الفت پیدا میکند.
در ادامه موللی از کشف پدیدار نقشپذیری توسط لورنتز در سال ۱۹۳۵ میلادی حرف میزند و آن را چیزی جز رد و ابطال نظریه اتکاء فروید نمیداند. بر این اساس چند سال بعد در ۱۹۴۵ رنه اشپیتس با کشف عارضه روانی بیمارستانزدگی معلوم ساخت که محرومیت از مطلوب ممکن است نهتنها به تحلیل رفتن بلکه به دقکردن کودک یعنی مرگ او بیانجامد. اشپیتس نشان داد که علیرغم تمام توجهات و مراقبتهایی که از کودک بهعمل میآید طفل در غیاب آرزومندی مادر خود را به دامان مرگ انداخته و نابود میسازد.
به گفته او، گرچه فعالیتهای ادواری ارگانیسم در رابطه با زمان صورت میگیرند ولی نمیتوان آنها را جزئی از رابطه حیوان با حیثیت زمانی بدان نحو که به توصیف آن پرداختیم دانست. زیرا این ادوار زمانی حالت خودکار و ماشینی داشته و نمیتوان آنها را جزء نفسانیات بهحساب آورد.
سرفصلهای کتاب نیز عبارتند از: موجود زنده چیست؟ موضوع علوم استعلامی، رابطه جسموجان، پرسش از زمان، فرایند رویا، رویا و فیزیولوژی خواب، رویا، حریم خصوصی برای نفس آدمی و تصاویر در رویا، رانش و روند معکوس آن در خواب.
کتاب «ذهن و زمان» نوشته کرامت موللی در ۵۱۴ صفحه، شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و به قیمت ۶۰۰۰۰ تومان از سوی نشر نی منتشر شده است.
نظر شما