به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) آئین افتتاح هفدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تبریز با حضور سید‌عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از ظهر دو‌شنبه(29 مهر‌ماه) در محل برپایی این رویداد برگزار شد.
 
صالحی با اشاره به اهمیت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تبریز بیان کرد: استان آذربایجان شرقی از دیر‌باز با اندیشه و ادب نسبت قوی و محکمی دارد. اگر به گذشته مراجعه کنیم، دو نماد بزرگ این شهرستان و استان، یعنی «مقبره‌الشعرا» از هزار سال پیش، ملک‌الشعرا دو زبانه ایران شهریار عزیز و یا رب‌رشیدی به‌عنوان نمادی از دانشگاه جامع ایران اسلامی می‌درخشند.
 
 وی افزود: در دوره اخیر، به‌ویژه دو قرن گذشته، این شهر دریچه‌ای برای ورود علم و اندیشه جدید و سخت‌افزار‌های مربوط به علم و اندیشه جدید بوده است.
 
صالحی با اشاره به اهمیت مقوله کتاب‌و‌کتابخوانی ادامه داد: کتاب‌و‌کتابخوانی یک فضیلت نیست، بلکه یک ضرورت است. هم برای اینکه جامعه عالم داشته باشیم، که علم، گوهر زیست انسان است و هم برای اینکه یک شهروند خوب داشته باشیم، آگاهی‌های لازم برای یک زندگی انسانی و هم برای اینکه انسان سالمی باشیم؛ در هر سه بخش، حرف‌های زیادی وجود دارد.
 
وی در تشریح اهمیت کتاب و کتا‌بخوانی ادامه داد: کتاب و کتابخوانی صرفا نه برای اینکه جامعه عالمی برای پیشرفت داشته باشیم، نه‌ تنها برای اینکه شهروند خوبی داشته باشیم تا هم‌زیستی بهتری را تجربه کنیم؛ بلکه برای سلامت زیست هم به کتاب و کتابخوانی نیاز داریم.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: امروزه در فواید کتاب و سلامت هم نکات فراوانی بیان شده است. اینکه از طریق کتاب به لایه‌های پنهان وجودی خودمان پی‌می‌بریم از طرق کتاب تخلیه هیجان و تمرکز روح ایجاد می‌شود. به‌ویژه در دوره‌ای که اطلاعات پراکنده روح منسجم را دچار آسیب کرده، کتابخوانی به انسجام روح کمک می‌کند، علاوه‌براین مباحث مختلفی از کتاب‌درمانی وجود دارد. 
 
مطالعه یک واجب فوری موکد است
صالحی افزود: کتاب را یک مستحب و حداکثر یک مستحب موکد ندانیم؛ بلکه کتابخوانی یک واجب فوری موکد برای فرد و جامعه است. ساعت‌ها می‌توان درباره این موضوع صحبت کرد.

وی ادامه داد: برای کتاب و کتابخوانی در شرایط فعلی از زوایای مختلف عوامل تهدید کننده‌ای زیادی وجود دارد. نخست، رقبای کتاب که بیش از گذشته جدی وارد میدان شده‌اند؛ به‌عنوان مثال، میانگین مصرف اینترنت در کشور 196 دقیقه و البته در برخی استان‌ها، بیش از 200 دقیقه است علاوه‌براین با میانگین تماشای تلویزیون 72 دقیقه در کشور، کتاب غریب است. 

صالحی در بیان دیگر عوامل تهدید کننده کتاب بیان کرد: دومین عامل تهدید‌کننده کتاب از سوی سیستم آموزشی ماست. مدرسه کتابخوانی را وسعت نداده و نمی‌دهد؛ بلکه انبان‌کردن ذهن را آموزش می‌دهد که البته سریع هم خالی می‌شود.

وی افزود: با توجه حجم زیاد کتاب‌های درسی و بدون اینکه فرصت مطالعات آزاد را به کودکان و نوجوانان بدهیم، کودکان و نوجوانان را از کتاب‌خوانی دلزده و دور می‌کنیم. فرزندان ما با کتاب، غریبه‌اند. متاسفانه نظام آموزش و پروش ما نتوانسته بین فرزندان ما با کتابخوانی آشتی برقرار کند.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: تهدید سوم، عملکرد خانواده‌ها است؛ به‌عبارت دیگر والدین نه خود کتاب می‌خوانند و نه کتابخوانی فرزندان‌شان را ارزش می‌دانند. اگر فرزندان طوطی‌وار کتاب درسی بخوانند و نمره بیاورند، قابل‌‌قبولند اما اگر به مطالعه آزاد بپردازند، گویا از راه به در شده‌اند و کسی باید آن‌ها را به راه بیاورد. بنابراین، حداقل سه نوع تهدید برای کتاب‌خوانی وجود دارد.
 
صالحی گفت: مصرف 196 دقیقه اینترنت و 72 دقیقه تلویزیون در مقابل مطالعه متمرکز 13 دقیقه در روز، زنگ هشدار است. اگر می‌گوییم کتاب شهروند خوب می‌سازد، انسان سالم تربیت و جامعه را عالم می‌کند، پس باید به خطر و آسیب‌ها و تهدید‌ها توجه کنیم.
 
وی ادامه داد: با وجود همه تهدید‌ها فرصت‌‌هایی برای کتابخوانی داریم. انسان عاقل و جامعه عالم تهدید‌ها را درک می‌کند اما تسلیم تهدید‌ها نمی‌شود فرصت‌ها را می‌یابد و به جنگ تهدید‌ها می‌فرستد. فرصت نخست اینکه در 40 سال گذشته کتاب خوب کم تولید نشده است.

به گفته صالحی، بیش از یک میلیون و 300 هزار کتاب در طی 40 ساله انقلاب تولید شده است. حدود 80 درصد آن‌ها تالیفی هستند که رقم قابل توجهی است. در حوزه ادبیات حدود 250 هزار عنوان، در حوزه دین 200 هزار عنوان و در سایر مختلف از علوم عملی و کودک و نوجوان نیز کتاب‌های زیادی منتشر شده است.
 
این عضو کابینه دولت تدبیر و امید افزود: در 6 ماهه نخست سال جاری با وجود همه مشکلات از‌ جمله کاغذ، 43 هزار عنوان کتاب منتشر شده و البته در مقایسه با سال گذشته افزایش محدودی نیز داشته است. بنابراین جریان حیات نشر با وجود همه سختی‌ها با نفس، حرکت می‌کند.

صالحی با اشاره به وجود کتاب‌های با کیفیت بیان کرد: کتاب‌ خوب طی 40 سال گذشته انصافا تولید شد که یک فرصت است امروز دستمان برای معرفی کتاب خوب به جوانان پر است.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: فرصت دوم به فضای مجازی مربوط می‌شود. هرچند که فضای مجازی به‌عنوان تهدید کتاب و کتابخوانی معرفی می‌شود، اما در عین حال یک فرصت هم به شمار می‌رود. به‌عبارت دیگر این فضا برای معرفی کتاب‌های خوب فرصت است علاوه‌براین فضای مجازی امکان دریافت بازخورد را فراهم کرده است؛ همچنین فضای مجازی برای ایجاد پویش‌های اجتماعی در حوزه کتاب و کتابخوانی فرصت است.

وی افزود: می‌توان از صرف 169 دقیقه حضور روزانه در فضای مجازی به‌عنوان فضای باز به نفع کتاب‌خوانی استفاده کرد. سرمایه‌های اجتماعی نیز از دیگر فرصت‌هاست.

صالحی بیان کرد: به‌عنوان مثال اگر چند دهه اخیر خیر‌ین مدرسه‌ساز فعالیت داشتند، امروز می‌توان از سرمایه اعتباری و مالی افراد استفاده کرد. سرمایه اجتماعی را نباید دست کم گرفت؛ به‌عنوان مثال جریان خیران کتابخانه‌‌ساز و جام باشگاه‌های کتابخوانی از همین ظرفیت‌های سرمایه اجتماعی هستند. 
 
صالحی ادامه داد: افراد مختلف، از‌ جمله افراد متمول و حتی غیر‌متمول می‌توانند وارد میدان شوند. چه‌طور در ضیافت عاشورایی هرکس به اندازه خود می‌گوید مجنون است، در ضیافت کتابخوانی هم می‌توانند وارد شوند تا اتفاقی بزرگ را رقم بزنند.