پیروز ارجمند پژوهشگر، آهنگساز و نوازنده موسیقی در گفت وگو با ایبنا درباره حسین دهلوی اظهار کرد: علی رغم این که او امروز جزو موسیقی‌دانان و آهنگسازان کلاسیک ایران محسوب می‌شود اما در دوره خودش بسیار نوگرا بود. یکی از کارهایی که او در زمان حیات هنری خود، جدا از آهنگسازی انجام داد تشکیل ارکستر سازهای مضرابی بود؛ این ارکستر یکی از حرکت‌های نوی این هنرمند بود ولی متاسفانه ادامه پیدا نکرد، همچنین سایر آثاری که اجرا کرد یا نوشته بود را به صورت مجلدهایی منتشر کرد. بنابراین بخشی از کارهای دهلوی را در آثار آهنگسازی‌اش می‌بینیم. او جزو معدود آهنگسازانی است که آثارش را به صورت مکتوب منتشر کرده است.
او درباره «پیوند شعر و موسیقی آوازی» گفت: یکی دیگر از کارهای مهم این هنرمند تالیف کتاب بود. درواقع ضرورت تالیف این اثر سال‌ها حس می‌شد، به همین دلیل مهدی فروغ کتاب «شعر و موسیقی» و حسینعلی ملاح «پیوند شعر و موسیقی» را در همین زمینه نوشته بودند؛ پیش از این نیز فرصت‌الدوله شیرازی به طور مختصر کتاب «بحورالحان» را در همین حوزه تالیف کرد.
وی افزود: اولین مقالاتی که دهلوی در فصلنامه «آهنگ» و قبل از انقلاب در مجله «موسیقی» نوشته بود را به تشویق دوستان جمع‌آوری و به کتاب تبدیل کرد؛ یعنی تا پیش از انتشار این اثر در قالب کتاب، به صورت مجموعه مقاله موجود بود.
این آهنگساز درباره ویژگی کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» اظهار کرد: اول این که کسی که می‌خواهد از این کتاب استفاده کند باید نسبت به ادبیات فارسی و موسیقی اشراف نسبی داشته باشد؛ یعنی بدون این اشراف و بدون تجربه کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» نمی‌تواند موثر و مفید باشد؛ همچنین می توان گفت این اثر کتابی نکته‌گو است؛ یعنی مسائلی که آهنگساز در حین کار با آن روبه‌رو می‌شود در این کتاب آورده شده و یک فرمول و مدل نیست؛ اینگونه نیست که مدلی را ارائه و ما بر اساس آن صفر تا صد یک اثر آهنگسازی را انجام داده و کنترل کنیم. بخشی از کتاب به واسطه تجربه آهنگسازی دهلوی است؛ بدین شکل که شعری را بیان کرده و بر روی آن تمرین و اتدی را ارائه می‌دهد.
پیروز ارجمند
وی افزود: تمرین‌هایی که او مطرح می‌کند عموما مبتنی بر آثاری است که خود او ساخته است. دهلوی نمونه‌هایی از اشعاری را می‌دهد و روی آن یک نمونه آهنگسازی و ملودینویسی را پیاده می‌کند و مبتنی بر همان آثاری است که او پیش از آن خلق کرده و این نکته جالبی است، «پیوند شعر و موسیقی آوازی» یک نوع کتاب تجربه‌گراست.
ارجمند درباره مشکلات این کتاب اظهار کرد: «پیوند شعر و موسیقی آوازی» در عین این که کتاب جامعی است اما از دید من، از نظر متدولوژی دچار مشکلی است و آن این است که به فرآیند ملودینویسی نمی‌پردازد و در حد همان مجموعه مقالات باقی می‌ماند. کتابی که پیوستگی لازم را برای یک آهنگساز داشته باشد که بتواند آن را در تلفیق انجام دهد موجود نیست اما این اثر به عنوان اولین نمونه‌ای که در این زمینه نوشته شده بود قابل توجه است و پایه خوبی است؛ متاسفم که بعد از آن تدوین کتاب به این شکل ادامه پیدا نکرد.
این هنرمند درباره علل تدوین کتاب به این شیوه بیان کرد: شاید برمی‌گردد به این که نسل امروز موسیقی‌دانان ما با ادبیات فارسی و ریشه‌های موسیقی ما که در ادبیات است نا آشنا هستند و نسبت به قدمای ما شناخت کافی از ادبیات را ندارند و همین امر سبب می‌شود ما در فرآیند ملودینویسی دچار یک سرهم‌بندی شویم که این امر در آثار افرادی مانند حسین دهلوی موجود نبود و آن‌ها با یک صلابت و درک و شناخت کافی از ادبیات ایران ملودینویسی می‌کردند.
پیروز ارجمند در پایان گفت: «سوئیت بیژن ومنیژه» یکی از آثاری دهلوی است که علاقه داشت حتما آن را بشنوند، این اثر جزو معدود آثاری است که در حوزه اپرا نوشته شد؛ گرچه این کار اجرا شد اما خب بسیار دیر شد و بیشتر در حد یک کتاب باقی ماند. امیدوار بودم زمانی که دهلوی در هوشیاری به سر می‌برد کتابش را بشنوند؛ کتابی که نوشته شد ولی هیچ وقت شنیده نشد. البته «سوئیت بیژن ومنیژه» توسط ارکستر سمفونیک صدای تهران و به رهبری شهداد روحانی سال گذشته در تالار چایکوفسکی مسکو اجرا شد ولی خب دیرهنگام بود.
نظر شما