به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا حسن‌زاده با اشاره به این مطلب که پژوهشکده مردم‌شناسی قدیمی‌ترین نهاد و مرکز مطالعات علوم اجتماعی در ایران و یکی از قدیمی‌ترین مراکز مردم‌شناسی در خاورمیانه  است، گفت: مرکز مردم‌شناسی در سال 1316 شکل گرفته و پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز به عنوان یک نهاد قدیمی به آن وابسته و مرتبط است.

رییس پژوهشکده مردم‌شناسی افزود: در طی دهه‌های گذشته این نهاد از مرکز مردم‌شناسی تا پژوهشکده مردم‌شناسی نماینده اصلی مطالعات میدانی در طول تاریخ مطالعات علوم اجتماعی کشور بوده و اعضای آن از گذشته چون علی بلوکباشی و محمد میرشکرایی نمایندگان اصلی کار میدانی در تاریخ مردم‌شناسی ایران به شمار می‌آیند.

حسن‌زاده با بیان اینکه یکی از وظایف اصلی پژوهشکده مردم‌شناسی که در اساسنامه تاسیس آن مورد توجه قرار گرفته، تالیف، تدوین و تولید اطلس مردم نگاری ایران است، بیان کرد: مطالعات شکل‌گیری اطلس مردم‌نگاری سرزمین به عنوان یک آرزو و آرمان نیاز به فناوری‌های لازم داشت که متاسفانه از سال 1384 از یک سو با برخی مشکلات نرم افزاری و از سوی دیگر با تغییر مدیریت‌ها مواجه شد و نیمه تمام ماند.

او اظهار داشت: اما از سال 1394 تدوین اطلس‌های جامع میراث فرهنگی کشور دوباره مطرح و در راس سیاست‌های کلی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفت و فاز نخست آن  در سال 1397 افتتاح شد.

به گفته حسن‌زاده، پژوهشکده مردم‌شناسی طرح پژوهش مردم‌نگاری سرزمین را به عنوان طرحی فراگیر و جامع و براساس پژوهش‌هایی در سراسر کشور در راس برنامه‌های خود قرار داده است.

وی یادآور شد: خوشبختانه پس از آزمون و خطاهای بسیار، نرم‌افزار اطلس در نیمه اول سال گذشته آماده بارگذاری شد به طوریکه قابلیت جستجوی موضوعات کلیدی و همچنین ارزیابی تطبیقی را داراست.

حسن‌زاده با بیان این مطلب که اطلس مردم‌نگاری دارای 19 بخش اصلی و هر بخش دارای شاخه‌ها و زیر شاخه‌های مرتبط با خود است، افزود: عناوین اصلی اطلس شامل کلیات، خانواده و خویشاوندی، راه‌های ارتباطی، زبان، شیوه های معیشت، پزشکی مردمی، واحدهای اندازه‌گیری و... است.

وی اضافه کرد: این اطلس مجموعه‌ای از نقشه و فایل‌های متنی، عکس، فیلم و صوت را شامل می‌شود و در دوره‌های مختلف زمانی اطلاعات آن توسط پژوهشکده مردم‌شناسی بارگذاری خواهد شد.

رییس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در فاز اول دو هزار و 574 مدخل با موضوع یلدا و نوروز و آیین های مرتبط با آن در 55 شهرستان کشور توسط کارشناسان پژوهشکده مردم‌شناسی در اطلس بارگذاری و در فاز دوم بارگذاری اطلاعات مربوط به خوراک، بازی و ورزش در استان خراسان جنوبی و استان ها و شهرهای دیگر در دستور کار قرار گرفته است.

او با بیان اینکه در حال حاضر 800 مدخل مرتبط با خوراک استان خراسان جنوبی در اطلس مردم‌نگاری سرزمین بارگذاری شده خاطرنشان کرد: اعضای پژوهشکده مردم شناسی برای تولید اطلس یاد شده زحمات زیادی کشیده‌اند.

وی در ادامه به کارکردهای مهم اطلس مردم‌نگاری سرزمین اشاره کرد و گفت: جلوگیری از فراموشی دانش بومی، حافظه تاریخی و فرهنگی و اطلاعات مربوط به دانش فرهنگی در حوزه های دیگر، کمک به نمایش تنوع فرهنگی و همبستگی‌های ملی در ایران و کمک به پایداری هویت در جوامع محلی از کارکردهای مهم این اطلس است.

رییس پژوهشکده مردم‌شناسی تصریح کرد: مهم‌ترین کارکرد اطلس مردم‌نگاری سرزمین این است که می‌تواند ارزش‌های بومی را به نمایش گذاشته و به فرایند توسعه پایدار در کشور کمک کند.

حسن‌زاده با انتقاد از برخی انجمن‌ها که اخیرا پیشنهاد کاری شبیه به تهیه اطلس را در دستور کار خود قرار داده‌اند، گفت: متاسفانه شاهد موازی کاری‌هایی در این زمینه هستیم در حالی‌که اطلس مردم‌نگاری سرزمین از مدت ها قبل توسط پژوهشکده مردم شناسی شکل گرفته و پژوهش‌های زیادی برای تولید آن  انجام شده است.

وی با اشاره به اینکه وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یکی از مهمترین متولیان حوزه فرهنگ است، خاطر نشان کرد: کارها و پیشنهادهایی شبیه این موضوع که مسلما اعتبار آن از بودجه عمومی کشور خواهد بود، توجیه اقتصادی، علمی و اخلاقی ندارد.