تدوین انواع دایرةالمعارفهای متنوع قرآنی با گرایش‌های مختلف برای اصناف گوناگون، دایرةالمعارف تخصصی قرآنی بر اساس گرایش‌های مختلف علوم، روش‌شناسی دائرةالمعارف‌نگاری قرآنی جهان اسلام، بازکاوی و آسیب‌شناسی روش‌دایرةالمعارف قرآنی جهان اسلام و همچنین نقد و بررسی دایرةالمعارفهای خاورشناسان از جمله وظایف تعریف شده دایرةالمعارفهای قرآنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است.
از جمله آثار منتشر شده و مهم این گروه پژوهشی تدوین دایرةالمعارف قرآن کریم است که جلد یک تا 15 آن بر اساس حروف الفبا منتشر شده و هم‌اکنون در شانزدهمین سال انتشار این مجموعه جلد شانزدهم هم آماده چاپ و انتشار است.
علی اسدی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو گروه دایرةالمعارف پژوهشگاه در این باره با بیان اینکه بر اساس پیش بینی قبلی، این مجموعه دایرةالمعارف به 30 جلد خواهد رسید، به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: هر جلد این مجموعه به طور میانگین 100 تا 150 مقاله را در بر می‌گیرد و مشتمل بر 500 صفحه است.
اسدی با اشاره به اینکه عضو بخش ادیان این دایرةالمعارف است، گفت: به طور خاص این دایرةالمعارف به ادیانی هم‌چون یهودیت، مسیحیت و ادیان شرک آمیز قبل از اسلام می‌پردازد.
وی افزود: در این دایرةالمعارف همچنین موضوعاتی مانند انجیل و سایر کتاب‌ها، حضرت مسیح(ع)، حضرت موسی(ع)، بت‌پرستی و انواع آن، خورشیدپرستی، ستاره‌پرستی، ماه‌پرستی و هر مفهومی در رابطه با ادیان مورد توجه قرار گرفته است.
اسدی با بیان اینکه تدوین این دایرةالمعارف یک کار گروهی است، ادامه داد: پیشنهاد مقاله برای قرار گرفتن در این دایرةالمعارف به این شکل است که ابتدا توسط یک گروهی مدخل‌یابی صورت می‌گیرد و به گروه‌های مختلف بخش دایرةالمعارف پیشنهاد می‌شود و سپس آن مقاله به افراد متخصص سفارش داده می‌شود.
اسدی همچنین با اشاره به اینکه بعد از آماده شدن مقالات هم در تبادل مقاله بین نویسنده و گروه‌های ارزیابی، ایرادهای وارده بر آن اصلاح می‌شود، افزود: سپس مقاله به شورای علمی گروه می‌رود و یک گروه هم کنترل منابع مقاله را بر عهده می‌گیرد و در نهایت مقاله به بخش ویراستاری می‌رود تا اصلاح نهایی بر آن صورت گیرد.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در بخش دیگری گفت: وظیفه نگارش این مقالات بر عهده یک‌نفر است، اما گاهی بنابه ضرورت‌هایی توسط دونفر نوشته می‌شود.
وی با بیان اینکه گروه‌های مختلفی ذیل گروه دایرةالمعارف پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعالیت می‌کنند که در این میان سهم گروه ادیان از باقی گروهها کمتر است، افزود: این بخش‌ها (گروهها) شامل فقه حقوق، تفسیر علوم قرآن، فلسفه کلام و یک بخش معارف می‌شود که به نسبت بخش معارف سهم بیشتری نسبت به سایر گروهها دارد.
اسدی درباره کتاب‌های در دست نگارش خود هم گفت: بنا شده است که پایان‌نامه دکترای من تبدیل به کتابی شود. این رساله به استخراج آموزه‌های امام رضا (ع) درباره نبوت و امامت می‌پردازد، به این دلیل که امام رضا (ع) در شکل‌گیری اعتقاد‌ات شیعه نقش مهمی دارند بنابراین انتشار این کتاب داری اهمیت است.
وی ادامه داد: در این کتاب می‌خواهم هویت اعتقادی شیعه را مستند به قرآن کنم و هدف کتاب هم این است که نشان دهد هویت اعتقادی شیعه مستند به قرآن است. این کتاب قرار است توسط انتشارات آستان قدرس رضوی منتشر شود.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی عنوان کرد: کتاب دیگری هم با عنوان «دین در قرآن» با گروه دایرةالمعارف پژوهشگاه در دست انتشار دارم که حاصل یک مقاله مستقل است و در آن مباحث کلی درباره موضوعات ادیان در آن مطرح است. کتاب دیگری مشابه این اثر هم با عنوان «شیعه قرآن» در دست چاپ است که شرایط مشابهی با این اثر دارد.
برخی از آثار حوزه دایرةالمعارف پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به این شرح است:
اعلام قرآن/جلد1-5: جمعی از محققان ، سال 92 – 82؛ دائره المعارف قرآن کریم: جلد 1- 15/ جمعی از محققان، سال 82؛ نامه دایرةالمعارف قرآن کریم: جمعی از محققان، سال84؛ ابلیس دشمن قسم خورده: علی محمدی آشنانی، سال 84؛ استدراج (سقوط گام به گام): پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، سال 86؛ امدادهای غیبی: محمدحسن ناصحی، سال 87. آیه‌های نامدار: علی خراسانی – سید محمود طیب حسینی، سال 88؛ارتداد بازگشت به تاریکی: سید جعفر صادقی فدکی، سال 88؛ دایرةالمعارف نگاری با رویکرد به دایرةالمعارف قرآن کریم: علی اکبر مؤمنی، سال 91؛ دانشنامه قرآن کریم ویژه نوجوانان/جلد 1: جمعی از محققان، سال 91؛ دانشنامه قرآنی اخلاق جلد1 / جمعی از محققان، سال 95؛ دانشنامه علوم عقرآنی جلد 1 دانشنامه فقه و اصول و دانشنامه معارف عقلی.
نظر شما