خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)ـ کتاب «رسالة الولایة» یکی از آثار مرحوم علامه طباطبایی (ره) است که در حوزه عرفان نسخه‌ای آسان و قابل فهم است و برخلاف کتاب‌های سنگین عرفانی دیگر مخاطب عام هم ‌می‌تواند از آن بهره‌ای هرچند کم ببرد. این اثر کوتاه و موجز به زبان فنی نوشته نشده و غیر متخصصان هم می‌توانند با تکرار در مطالعه و به عبارتی با کوشش در فهم آن منظور نویسنده را دریابند. هرچند همایون همتی،‌ مترجم این اثر بازهم توصیه می‌کند بهتر است این کتاب سبک در ابتدا توسط یک معلم آموخته شود.
 
این رساله شامل تحلیل‌های دقیق فلسفی است که به همراه خود تحلیلی از آیات و روایات را هم عرضه می‌کند و ضمن مستند بودن مطالب با قرآن و حدیث یک نوع «سفرنامه» هم هست که محصول سال‌ها تلاش و ریاضت‌کشی علامه طباطبایی (ره) است. فردی که به شهادت شاگردان خاص وی اهل طریق معرفت نفس بود و بسیاری از دانش خود را نزد استاد عارف کاملش مرحوم آیت الله سیدعلی قاضی فراگرفته بود.
 
همین سیر و سلوک عارفانه علامه طباطبایی هم سبب شده است که در این رساله محور بسیاری از بحث‌های اصلی پیرامون «معرفت نفس» شکل بگیرد که خود زمینه‌ُساز دست‌ِیابی به «معرفت ربّ» است و به شناخت شهودی حضرت حق منتهی می‌َشود.
 
ترجمه «رسالةالولایة» به سال 1364 بر‌می‌گردد،‌ زمانی که در کشور «علمیات فاو» انجام گرفته بود و پیروزی بزرگی نصیب کشور شده بود. همتی در آن زمان به پاس قدردانی از زحمات رزمندگان جبهه‌ها این کتاب را بعد از مشورت با آیت‌الله احمد فهری زنجانی ترجمه و انتشارات امیرکبیر آن را منتشر کرد. یک‌سال بعد آیت‌الله سیدهادی خسروشاهی آن را منتشر کرد و چاپ سوم به بعد این کتاب هم توسط انتشارات موسسه روایت فتح به همت سید محمد آوینی (برادر شهید آوینی) روانه بازار کتاب شده است.
 
مترجم این کتاب خود دانش‌آموخته عرفان و ادیان است و بخشی از تحصیلاتش را در کشور آلمان گذرانده است. او معتقد است عنوان مناسب برای این کتاب 5 فصلی «ولایت نامه» است. همایون همتی به تازگی گفت‌وگویی با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:‌

کتاب «رسالةالولایة» به تعبیر آیت الله جوادی آملی سفرنامه معنوی علامه طباطبایی (ره)  است. لطفا از مراحل ترجمه این کتاب بفرمایید؟ 
اصل این کتاب در زمان جنگ به دستم رسید و بعد از مشورت با اساتید قرار شد در این کتاب شرح و توضیحی از سوی مترجم به اصل اثر اضافه نشود. علامه طباطبایی (ره) مدت 10 سال را در نجف نزد اساتید بزرگ آن حوزه گذراند و بعد از مراجعه به ایران مدتی را از فضای حوزه‌های علمیه به دور بود و به کشاورزی می‌پرداخت. حاصل این زمان از عمر با برکت‌شان هم نگارش رساله‌های متعددی بود که رسالة الولایة هم محصول آن زمان است.
 
بعد از اینکه قرار شد کتاب را توسط موسسه روایت فتح به چاپ برسانم منابع احادیث هم به کتاب اضافه شد و به دلیل استقبال از کتاب و نایاب شدن آن در مقطعی هم‌اکنون به چاپ پنجم رسیده است.
 
اهمیت این کتاب برای مخاطبان آن چیست؟ آیا مخاطب در این کتاب با یک سری مسائل نظری مواجه می‌شود یا یک سیر عملی دارد؟
از ویژگی‌های اصلی این کتاب این است که یک رساله واقعی عرفان است که به زبان ساده به نگارش درآمده است. هرچند برای عموم قابل استفاده نیست و به طور کلی کتاب‌های عرفانی برای مخاطب عام نوشته نمی‌شود اما افرادی که مطالعاتی در حوزه فلسفه، عرفان و... دارند می‌توانند از این اثر بهره کافی ببرند. علاوه بر این، آیت‌الله جوادی آملی در 60 جلسه به تدریس این کتاب پرداخته که ماحصل این جلسات هم در قالب یک کتاب حجیم آماده شده است. با این حال در مورد اینکه این کتاب را می‌توان بدون استاد مطالعه کرد به طور حتم این امکان هست اما بهره هر فرد یکسان نخواهد بود و آشنایی هم مضامین عرفانی لازم دارد.
 
از سوی دیگر کتاب ««رسالةالولایة»» یک اثر عملی است اما در بخش پایانی کتاب برداشت‌ها و نکات لطیفی دارد که برای طیف بیشتری از مخاطبان قابل استفاده است.
 
چه ویژگی‌های «رسالةالولایة» را یک اثر متمایز از آثار مشابه می‌کند؟
این کتاب در ابتدا تفاوت معنایی ولایت به معنای ولایت سیاسی و ولایت فقیه را با مضمون ولایت در عرفان شرح می‌دهد، چرا که نوع اول به معنای مدیریت سیاسی است ولي در عرفان به معنای قرب خداوند است. همچنین این اثر، یک نسخه عرفان بدون شبهه و بدعت را عرضه می‌کند که برآمده یک تجربه زیسته است که خود علامه (ره) هم با همین روش تربیت شده است. این ویژگی کتاب موجب می‌شود خواننده بدون نگرانی و دغدغه به این اثر اعتقاد بورزد و از این جهت مشابه عرفان‌های دراویش و صوفیانه نیست.
 
علامه طباطبایی (ره) خود از شاگردان میرزای نائینی و مرحوم غروی بوده است و به نوعی بسیاری از مراجع تقلید هم از شاگردان ایشان بوده‌اند با این حساب کتاب رسالة الولایة و سایر آثار علامه همچون رساله انسان، رساله آغاز و انجام و... برای بسیاری از مخاطبان قابل استفاده است.

 با توجه به اینکه اکنون بسیاری از کتاب‌های عرفانی متن سنگینی دارد،‌ چقدر ضرورت دارد که کتاب‌هایی با متن ساده و قابل فهم تولید شود؟‌
این ویژگی آثار علامه طباطبایی (ره) از این جهت در زمان حاضر اهمیت دارد که شاهد ظهور انواع عرفان‌های جدید در زمان کنونی هستیم؛ به عنوان مثال عرفان‌های حلقه،‌ کیهان و... که به نوعی ترویج پوچ‌گرایی می‌کنند از این جمله‌اند. جامعه امروز نیاز به نسخه‌های عرفان حقیقی همچون «رسالةالولایة» علامه طباطبایی دارد تا جوانان علاقه‌مند بتوانند آن‌ها را مطالعه کنند. خیلی از جوانان که وارد این عرفان‌های حلقه و صوفیانه می‌شوند به دلیل ضعف حضور نسخه‌های کاربردی عرفان حقیقی است. به عنوان مثال جوانانی که با تزریق داروهای شیمیایی (عرفان دارویی) مشاهداتی را انجام می‌دهند.
 
البته این را باید اضافه کنم که طی طریق کردن در عرفان بدون ریاضت نفسی امکان ندارد،‌ اما جامعه نیاز به ارائه فلسفه و عرفان آسان دارد. نقدی که به خاطر ارائه نشدن آن به حوزه‌های علمیه و روحانیت وارد است. هرچند سهم دانشگاه هم در این میان باید دید.
 
روحانیت در ارائه نسخه‌های عرفان حقیقی کم‌کاری کرده است در حالی که امروز مطابق با ظرفیت‌های مختلف افراد و بر اساس اصول روان‌شناختی،‌ معرفت‌شناختی و جامعه‌شناختی در کشورهای دیگر آموزش‌های فلسفی می‌دهند حتی برای کودکان هم برنامه‌هایی برای آموزش فلسفه در نظر می‌گیرند.
 
یکی از مشکلاتی که امروز در حوزه انتقال آموزه‌های فلسفی به جوانان داریم کم شدن اساتید مطرح در تهران و قم هستند. افرادی هم که هستند نمی‌توانند پاسخ سوالات طلبه‌ها را بدهند. در حالی که در گذشته مرحوم آیت‌الله خوشوقت،‌ مرحوم آیت‌الله بهجت،‌ مرحوم آقا تهرانی و مرحوم شجاعی بودند که در انتقال آموزه‌های عرفانی نقش موثری داشتند. این وضعیت یک بی‌پناهی را برای جوانان به‌وجود آورده و به جای مواخذه جوانان باید به سراغ علما و مربیان کنونی رفت.