در میان دیگر مراسم، اعیاد و جشن‌ها، عید نوروز را نیز ایرانیان با ذوق و شوق خاصی برگزار می‌کنند. معمولاً مردم ایران در این فصل از سال، لباس زرد می‌پوشند که رنگ بهار و طبیعت است و جشن‌های گوناگونی بر پا می‌کنند. در طول تاریخ بین این دو ملت و کشور در برگزاری مراسم و جشن‌ها اختلاف و فرق ایجاد شده و هر ملت این مراسم را طبق فرهنگ خود برگزار کرده است. (تارتار: 34)
از زمان غزنویان به بعد، جشن‌های ایرانی به ویژه نوروز در میان مردم شبه قاره هند، به خصوص در دربارها رایج شد و این رواج در دوران تیموریان و دیگر سلسله‌های ترک به اوج رسید. یکی از عواملی که به این رواج و شیوع کمک‌های بسیار سازنده‌ای کرد، وجود پارسیان و زرتشتیان مهاجر به هند بود.
جشن نوروز از آغاز سلطنت اسلامی در هند همیشه از مقام شامخی برخوردار بوده و در تاریخ‌نگاری‌ها، شرح حال‌ها و اشعار یاد آن باقی مانده است و در دربار سلاطین بابری، به اوج شکوه در برگزاری این جشن‌ها رسید. اکبرشاه گورکانی با گرایشی که به تقویم خورشیدی داشت و بر اثر همنشینی با پارسیان هند و زیر نفوذ قرار گرفتن آداب و سنن باستانی این قوم، از سال 922 هجری دستور داد برابر با تقویم خورشیدی، جشن‌های ایرانی را برگزار کنند.
در این دوران جشن نوروز در هند 19 روز به طول می‌انجامید و در این روزها و شب‌ها آذین‌بندی، چراغان کردن و آتش‌بازی در نهایت شکوه برقرار بود. روز پیش از شروع جشن و آخرین روز جشن نیز به ردوبدل شدن هدایا و پرداخت صدقه و اهدای نوروزانه اختصاص داشت. (رضی: 263 تا 266)
جشن نوروز در هند بدون برگزاری آئین‌های پیش از نوروز برگزار می‌شود و آئین‌هایی مثل خانه‌تکانی، سبزه رویاندن، تهیه شیرینی‌ها و خوراکی‌های نوروزی در این کشور معمول نیست.
آئین‌های زمان نوروز
در شبه قاره هند، نوروز اولین روز سال نیست و تقویم ملی همان تقویم میلادی است. تقویم اسلامی نیز تنها برای مقاصد اسلامی به کار می‌رود.
کلمه «بَسَنت» و «هار» دو کلمه هندی و ایرانی از ریشه‌ای مشترک در زبان «هند و ایرانی» هستند. بسنت به معنی فصل بهار است که از اواسط ماه مارس آغاز می‌شود و تا ماه می ادامه دارد که مطابق با خرداد است.
.jpg)
«بسنت» علاوه بر این، نام سرود و دستگاهی در موسیقی هندی است که مخصوصاً در فصل بهار خوانده می‌شود. در هندوستان اکنون روز بسنت بسیار کمتر رواج دارد و جای آن را «جشن بهاران» گرفته است. این جشن در سراسر هندوستان برگزار می‌شود و تقریباً همه مردم آن سرزمین در آن شرکت می‌کنند و از نمایش‌های حیوانات تا بازی‌های سنتی، کشوری و بین‌المللی در این روز اجرا می‌شود.
در این روز مسابقات ورزشی در رشته‌هایی نظیر کشتی، دو و میدانی، هاکی، فوتبال، تنیس، اسب‌سواری و مهمتر از همه نیزه‌بازی و کبدی برگزار می‌شود و نمایش‌های خیابانی و آکروبات هم مورد توجه قرار می‌گیرند. در هنگام برگزاری جشن بهاران دسته‌های سرودخوانی و رقص محلی همه جا دیده می‌شود. مردم شاد و خندان در هوای بهاری، شب و روز در جشن شرکت می‌کنند و در بازارهای محلی مشغول خرید و فروش می‌شوند. (تارتار: 33 و 34)
شبه قاره هند سه فصل دارد: جارا، گرمی و برسات. این سه فصل معادل زمستان، تابستان و فصل باران هستند. هر کدام از این سه فصل چهار ماه دارند. در میان این فصول، فصلی معادل بهار در ایران وجود ندارد و به جای آن موسم برسات قرار دارد که در ادبیات فارسی به «برشکال» معروف است و بعد از تابستان می‌آید و در هندوستان فصل سبزی، خرمی و شادابی است.
طبیعت در این فصل می‌شکفد، هوای لطیف و ملایم می‌وزد، چشمه‌سارها و آبشارها، کوه و دمن را آذین‌بندی می‌کند، در صحرا و چمنزارها فرش‌های زمردین گسترده می‌شود و پرندگان خوش‌نوا نغمه‌سرایی می‌کنند. ادبیات سانسکریت و زبان‌های محلی دیار هندوستان مشحون از منظومه‌هایی در باب این فصل است. موعد برگزاری جشن بسنت که گفتیم اکنون بیشتر جای خود را به جشن بهاران داده است، تقریباً مصادف با اوایل فروردین و مصادف با ماه «ماگه» هندوان است.
همان‌گونه که آمد در هندوستان فصل بهار وجود ندارد و فصل بهار ایرانی که در ادبیات فارسی هندوستان و زبان اردو داخل و با شعف و شور عجیبی توصیف شده است، کاملاً زاییده تقلید از شاعران ایرانی است و همچنین عید نوروز که قرن‌ها در هند اهمیت به سزایی داشته و در بعضی از محافل و نواحی هنوز هم در آنجا برگزار می‌شود، ایرانیان به آن ممالک برده‌اند و رواج داده‌اند. (نقوی: 36)
منابع:
تارتار، محمدرضا. بررسی تطبیقی مراسم نوروز در ایران و هند. ماهنامه چشم‌انداز ارتباطات فرهنگی. فروردین 1385
رضی، هاشم. جشن‌های آب. انتشارات بهجت. 1383
شهریارنقوی، حیدر. جشن نوروز در پاکستان و هند. نشریه بررسی‌های تاریخی. مهر و آبان 1350
نظر شما