به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، ابراهیم حسن‌بیگی از نویسندگان نام‌آشنا که بیش از 114 عنوان کتاب را در کارنامه خود دارد و چند سالی است به دور از هیاهو در جزیره کیش سکنی گزیده است، در تعطیلات آخر این هفته به مشهد سفر کرد و در چند برنامه مختلف فرهنگی و ادبی حضور یافت.

وی صبح چهارشنبه در مراسمی که با عنوان خوانش و جشن امضاء مجموعه 10 جلدی «اشکان و اشکانه» در کتابفروشی مرکزی به‌­نشر در مشهد برپا شده بود، با جمع زیادی از دانش آموزان که به این برنامه آمده بودند، دیدار و گفتگو کرد و عصر همان روز در جلسه‌ای که به مناسبت هشتم اسفند ماه روز «امور تربیتی و تربیت اسلامی» تدارک دیده شده بود، با حضور مربیان و کارشناسان ادبی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان،  در جلسه نقد و بررسی مجموعه «اشکان و اشکانه» حاضر شد.

در این نشست سه ساعته کارشناسان، اساتید دانشگاه و منتقدانی در عرصه‌های محتوایی و هنری، نظرات خود را در خصوص این مجموعه داستانی کودک که در هر جلد از آن داستان بر اساس یکی از آیات قرآن کریم برای کودکان روایت شده است، بیان کردند.

بهتر است هیچ پند و اندرزی را مستقیم مطرح نکنیم
الهام دهقان از مربیان ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این نشست اظهار کرد: آنچه به واقع در نقد ادبی مطرح می‌شود، کمک به ادبیات است تا نویسندگان مسیر نگارش را با سلامت بهتری بپیمایند و کار منتقد به عنوان کسی که آناتومی ادبیات را می‌داند باید بدن ادبی را به خوبی آسیب شناسی و به نویسنده گوشزد کند تا با آثار سالمتری مواجه باشیم.

وی تصویر یک زندگی با سبک زندگی اسلامی را بسیار مهم دانست و افزود: کودکان ما روز به روز از سبک زندگی اسلامی فاصله می‌گیرند و تلاش ما مربیان این است کودکان بر اساس سبک زندگی اسلامی حرکت کنند.

دهقان افزود: یکی از کارهای مهمی که ادبیات کودک انجام می‌دهد، ایجاد تصویر در ذهن مخاطب است که با تصویرگری تفاوت دارد به این معنا که کلمات در ذهن مخاطب تصویر ایجاد کنند.

وی ادامه داد: با آنالیز داستان «اشکان و اشکانه» تصویرهایی که در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد، ابتدا شخصیت اصلی آن «اشکان» پسر داستان است که اغلب حوادث داستان با وی ارتباط دارد و دیگری حضور «خانواده» است که تلاش می‌کنند سبک زندگی اسلامی را پیاده کنند.

این کارشناس ادبیات کودک و نوجوان با بیان اینکه بهتر است در داستان «قهرمان» بپرورانیم که سبک زندگی اسلامی را رعایت کند و هیچ پند و اندرزی را مستقیم مطرح نکند، گفت: بر این اساس کودک شیفته شخصیت قهرمان داستان می‌شود و سعی می‌کند کارهای خوب او را تقلید کند.

در ادامه زینب وفاکیش توحیدی از تصویرگران و مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با طرح مبحث نقد تصویرگری مجموعه «اشکان و اشکانه» و با بیان اینکه متن کتاب با تصاویر همراه بود، اظهار کرد: در نگاه اول شاهد تصویرگری بسیار لطیف و زاویه دیدهای متعادل هستیم و رنگ آمیزی خوب، ساده و چرخش رنگی در تمام صفحات دیده می‌شود.

وی جای خالی استفاده از تکنیک‌های مختلف در تصویرگری را از نکات موجود در این اثر عنوان و تصریح کرد: نزدیک و دور شدن در کادربندی تصویرگری، پویایی را در تصویرگری و صفحه آرایی به دنبال دارد که در این مجموعه انتظار می‌رفت پویایی بیشتری لحاظ شود، همچنان که این اثر برای گروه سنی «ب» و «ج» نوشته شده باید تخیل بیشتری در حوزه تصویرگری برای این رده سنی لحاظ می‌شد زیرا اغراق در تصویرگری سبب تمایل کودک برای مطالعه یک کتاب می‌شود.

این مربی هنری به هدف تصویرگری یک اثر برای کمک به جذاب تر نمودن آن و بیان احساسات نویسنده اشاره و بیان کرد: پروار تخیل کودک در این کتاب و هماهنگی میان فرم صورت و بدن اندک بود، علاوه بر اینکه چون تعداد صفحات کتاب کم بود سبب شده بود متون به صورت فشرده در صفحات جای گیرد که این امر بحث تصویرگری را زیر سوال می‌برد.

روایت فضیلت‌ها و رذیلت‌های اخلاقی با الگوگیری از متون مقدس
مهدی فردوسی مشهدی، استاد دانشگاه نیز در این نشست با بیان اینکه مجموعه «اشکان و اشکانه» در ژانر ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد که در باب پند و اندرز است، اظهار کرد: این اندرزها به لطافت نمونه‌های کهن در ادبیات مطرح نشده و بسیاری از آنها به صورت مستقیم بیان شده‌اند.

وی با اشاره به استفاده از مجموعه‌ای از حکمت‌های عملی در این 10 داستان که برگرفته از سوره‌های «اسراء» و «حجرات» در قرآن کریم است، عنوان کرد: فضیلت‌ها و رذیلت‌های اخلاقی با الگوگیری از متون مقدس در این مجموعه عنوان شده است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: ما در داستان هیچ گاه پیام را آشکار نمی‌کنیم بلکه باید خواننده بتواند پیام را در داستان خیالی کشف کند، مصادیقی که در این داستان مطرح شده همانند مساله غیبت، می‌توانست در دل داستان پیچیده تری مطرح شود.

جلسات نقد می‌تواند به وضعیت ادبیات داستانی کشور کمک کند
در ادامه نیز ابراهیم حسن بیگی اظهار کرد: همواره برای نویسنده جذاب است که پای صحبت افرادی بنشیند که قرار است درباره آثار او گفتگو کنند و این اتفاقی است که بسیار اندک در کشور شاهد آن هستیم؛ لذا برگزاری جلسات نقد می‌تواند به وضعیت ادبیات داستانی کشور کمک کند.

وی بالا بودن آمار تیراژ فروش یک اثر را تنها معیار محکم استقبال مخاطب از آثار ندانست و افزود: فروش‌های دولتی، برگزاری مسابقات کتابخوانی و .. که برای بعضی از آثار وجود دارد، سبب چنین تیراژهای عجیب و غریبی می‌شود که بر این اساس نمی‌توان فقط فروش را ملاک خوب بودن اثر قرار داد.

حسن‌بیگی ضمن تقدیر از دست اندرکاران انتشارات به‌نشر به جهت فراهم آوردن فضای نقد مجموعه «اشکان و اشکانه» تصریح کرد: برگزاری جشن امضاء این اثر در جمع کودکان و همچنین حضور در میان مربیان و کارشناسان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مایه مباهات بنده است.

این نویسنده اظهار کرد: طولانی شدن روند انتشار کتاب و تغییر تصویرگران سبب شد نتوانم ارتباط مناسبی با تصویرگران برقرار کنم، مطالب کتاب نیز باید در صفحات بیشتری قرار می‌گرفت تا مخاطب با تصاویر ارتباط بیشتری برقرار کند.

وی با بیان اینکه نویسندگان بخش‌هایی از نقد را که می‌پذیرند باید در آثار بعدی خود لحاظ کنند، افزود: اگر بخواهیم فضای خانواده را بد جلوه دهیم و در پایان نتیجه گیری خوب داشته باشیم، برخی از دوستان نمی‌پذیرند و این همیشه محل بحث است، نمی‌شود همواره ادبیات شیک، لوکس و شسته و رفته داشت که هیچ میکروبی برای فرزندانمان نداشته باشد لذا باید واقعیت‌های اجتماعی را در نظر بگیریم.

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان یادآور شد: اگر کلمات و یا سخنان بدی هم در کتاب به کار برده می‌شود باید از لحاظ نتیجه‌گیری ادبی و تاثیرگذاری روی افراد مثبت باشد به این معنا که این کار بد و یا میکروب را با آنتی‌بیوتیک قوی از بین ببریم.