به باور عامه تهیه سمنک نه تنها نذر برآوردن حاجت‌ها و مرادهاست، بلکه با خود خیر و برکت به ارمغان می‌آورد. دختران دم بخت از سر شب تا دم صبح باید بیدار بمانند و سمنک بپزند و اگر دختری بخوابد بر او آب می‌ریزند تا بیدارش کنند. سمنک دم کشیده را با خشخاش زینت می‌دهند و هم خود می‌خورند و هم بین دوستان و همسایگان تقسیم می‌کنند. دوستان و همسایگان هم بشقاب سمنک را با قند و نبات برمی‌گردانند. (قادری: 26 و 27)
نوروز در کابل
مردم کابل و حومه این شهر به طور معمول برای برگزاری جشن نوروز به مکان‌هایی نظیر مزار سخی، خواجه صفا و باغ برشاه می‌روند. آنچه به مراسم نوروزی کابل حال و هوای ویژه می‌بخشد، برافراشتن پرچم سخی است. کسانی بر این باورند که حضرت علی(ع) در روز اول نوروز بر تخت قضاوت نشسته و عدالت و مساوات را برقرار کرده است. برافراشتن پرچم سخی به احترام حضرت علی صورت می‌گیرد و شب نوروز هم با مناقب‌خوانی، دعا و وصف علی (ع) به صبح می‌رسد.
در کابل، مقامات دولتی و روحانیون هم در ساعت‌های اولیه صبح سال خورشیدی مانند دیگر مردم برای دیدن نحوه برافراشته شدن پرچم به مزار سخی می‌آیند. مراسم برافراشتن پرچم با شلیک سه توپ و سپس نواختن موسیقی آغاز می‌شود. پس از آن بیرق حضرت علی به اهتزار در می‌آید. اگر برافراشتن پرچم ساده باشد و در هنگام برافراشتن آن باد و باران هم بیاید، برداشت عمومی این می‌شود که سال پیش رو سالی نیکوست. همچنین اگر پرچم به سختی بلند شود، اعتقاد این می‌شود که سال در پیش رو سالی بدشگون است.
پس از برافراشته شدن پرچم «شاه اولیا» که یکی از مقامات دولتی محسوب می‌شود سخنرانی می‌کند و سپس یکی از روحانیان برای خوشبختی، سعادت، سلامتی و امنیت مردم افغانستان و مسلمانان جهان دعا می‌خواند. با ختم دعا مردم نوروز را به هم تبریک می‌گویند و به سایر اماکن مقدس و دینی می‌روند. (احمدی: 49 تا 50)
نوروز در هرات
در هرات، ساعاتی مانده به لحظه تحویل سال، مردم در تکایا جمع می‌شوند تا بتوانند در آخرین لحظه‌های سال، ناملایمات، کاستی‌ها و نیز غبار سال کهنه را از تن و روح خود بشویند. این شستشوی روان با تلاوت قرآن و خواندن دعا و نیایش صورت می‌گیرد. از دیگر مراسم سال تحویل در هرات برپا کردن «جده» است. (سازمند: 70)
برای برپا کردن جده قبل از سال تحویل چوب بزرگی آماده می‌کنند که معمولاً چوب بلندی به طول پانزده متر است و پارچه سبز رنگی به دور آن چوب می‌پیچیند که اصطلاحاً «جده» نام دارد. افرادی که برای سال تحویل گرد هم آمده‌اند برای برآوردن حاجت پارچه‌ای به جده می‌بندند.
اهالی شهر هرات غالباً برای برگزاری جشن نوروزی در مسجد جامع شهر، دور هم جمع شده و پس از شکرگزاری و دعای خیر، برکت، سلامتی، صلح و امنیت را از درگاه خداوند می‌خواهند، سپس سال نو را به هم تبریک می‌گویند و عازم مزار خواجه عبدالله انصاری یا سایر زیارتگاه‌ها و اماکن گردشگری می‌شوند. در هرات هم مانند بسیاری دیگر از مناطق افغانستان، سه روز اول سال به دید و بازدید مردان اختصاص دارد و در این مدت زنان برای دید و بازدید از خانه بیرون نمی‌روند تا از میهمانان پذیرایی کنند. (مکاری: 219 تا 223)
نوروز در قندهار و غزنی
اهالی شهر قندهار، مراسم جشن نوروزی را در خرقه‌ای شریف برگزار می‌کنند که محل نگهداری لباس رسول اکرم (ص) است. در این مکان آنها دعا می‌کنند و سال نو را به یکدیگر تبریک می‌گویند و سپس عازم مکانی به نام «چهل‌زینه» می‌شوند و از آنجا به سایر اماکن مقدس و گردشگری می‌روند و به این ترتیب روزهای اول سال را به خوشی و شادمانی سپری می‌کنند.
مردم استان غزنی نیز مراسم جشن نوروزی را در مزار حکیم سنایی برگزار می‌کنند. در شهر بامیان مردم برای برگزاری جشن نوروزی در میدانی مقابل مجسمه‌های بودا گرد می‌آیند.
اولین چهارشنبه سال و سیزده به در
در افغانستان برای اولین چهارشنبه سال نو مانند سیزده به در اهمیت زیادی قائل هستند. روز قبل از چهارشنبه زنان تدارک غذای مخصوص روز چهارشنبه را می‌بینند. در این روز با غذا و بساط چای و قلیان به یکی از باغ‌های اطراف شهر می‌روند و تفرج می‌کنند.
در روز سیزدهم فروردین هم در کوچه و برزن همهمه بر پا می‌شود. در این روز هر کس تلاش و تقلا می‌کند که خود را زودتر به مناطق خوش آب و هوا برساند. در هنگام ظهر هم افراد خانواده گرد هم می‌آیند و غذای مخصوص این روز که دم‌پخت و کیچری است را می‌خورند. یکی دیگر از مراسم‌های سیزده به در بازی رقص‌گونه زنان و دختران است. این بازی دسته‌جمعی برگزار می‌شود و آن را «قوقو برگ چنار» می‌گویند. از دیگر بازی‌ها و سرگرمی‌های رایج افغانستانی‌ها در روز سیزده به در جنگ انداختن حیوانات با یکدیگر است. حیواناتی نظیر بلدرچین، قوچ، سگ و شتر. (همان: 222 تا 225)
منابع
احمدی، عبدالبصیر. نوروز در افغانستان. ماهنامه چشم انداز ارتباط فرهنگی. فروردین 1385
مکاری، محمد: نوروز در هرات افغانستان. مجموعه مقالات نخستین همایش نوروز. ناشر: پژوهشکده مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی. 1379
سازمند، بهاره. نوروز در کشورهای حوزه تمدنی ایران. ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. 1393
قادری، حمیرا: نوروز در افغانستان. نسیم بخارا. 1387
نظر شما