امیرمسعود شهرامنیا گفت: نباید فراموش کنیم که نمایشگاههای کتاب در برخی استانها بزرگترین رویداد فرهنگی است. بنابراین نباید این چراغ را خاموش کنیم چراکه مشخص نیست جایگزین بهتری داشته باشد.
اختلاف بین ناشر و کتابفروش بر سر نمایشگاه استانی
وی با تاکید بر اهمیت کتابفروشان با توجه به رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اعطای تسهیلات تاسیس کتابفروشی افزود: نگرانی اصلی در طرح این گونه مباحث ایجاد اختلاف بین ناشران و کتابفروشان است در حالیکه گفتوگوی بیشتر، اختلافهای این چنین را برطرف میکند.
شهرامنیا با بیان این مطلب که من مبدع برگزاری نمایشگاههای استانی نیستم و در واقع وارث این بحثها هستم، ادامه داد: گفتوگوهای فروانی همواره در بدنه داخلی وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی معاونت فرهنگی همچنین بین سیاستگذاران وجود داشت. جمعبندی این گفتوگوها، استمرار نمایشگاههای استانی با تاکید بر کاهش آسیبهای احتمالی ناشی از این رویداد بر کتابفروشِهای استانی بود.
نمایشگاه استانی در درازمدت به نفع کتابفروشان است
وی افزود: طی برگزاری جلسههای متعددی مشخص شد، درباره این رویداد بین کتابفروشان و ناشران اختلاف نظر وجود دارد. ناشران ادله قوی ارائه میکنند، مبنی بر اینکه برگزاری نمایشگاههای استانی لطمهای بر کتابفروشان نمیزند. بهعبارت دیگر، معتقدند که طی برگزاری نمایشگاه اگر کتابفروشان با کاهش فروش مواجه باشند در درازمدت این رویداد به نفع آنها تمام میشود.
مدیرعامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی گفت: ناشران استانی، با آمار رسمی ثابت کردند، میزان سفارش کتابفروشان به ناشران، در جریان برگزاری نمایشگاه استانی افزایش پیدا میکند. دلیل اصلی این افزایش نیز آشنایی مخاطب با تازههای کتاب است. فضاسازی برای تشویق وتهیج مردم به کتابخوانی، فرصت تعامل مستقیم بین ناشر، نویسنده و مردم همچنین معرفی فعالان نشر که به برکت برگزاری نمایشگاههای استانی موفق شدند بین مردم جایگاهی پیدا کنند همه از آثار این رویداد فرهنگی است.
شهرامنیا بیان کرد: فرصت فروش و معرفی نویسندگان شهرستانی که در جریان برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، موقعیت عرض اندام، پیدا نمیکنند از دیگر تاثیرات مثبت این رویداد است.
نمایشگاههای استانی نیاز مردم را پاسخ میدهد
مدیرعامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران با اشاره به بضاعت کتابفروشیهای شهرستانی بیان کرد: کتابفروشیهای شهرستانی در وضعیتی نیستند که نیاز مردم را برآورده کنند. شبکه توزیع کتاب کشور کارآمد نیست و حتی در شهر اصفهان، تعداد عنوانهای منتشر شده، پاسخگوی نیاز مردم نیست. مخاطب و اولویت نخست نمایشگاههای استانی مردم میزبان نمایشگاه هستند. گناه دانشجویان ساکن در شهرهای مختلف کشور چیست که شرایط اجازه نمیدهد تا کتاب مورد نیازش را پیدا کند.
وی با تاکید بر اهمیت نمایشگاه استانی کتاب ادامه داد: نمایشگاه استانی در گام نخست نیاز مخاطبان عام و عمومی مردم را پاسخ میدهد، دوم فرصت بهتر و بیشتر دیده شدن را فراهم میکند، سوم، امکان تعامل مستقیم بین ناشر و مردم را ایجاد میکند و در نهایت، چهارم حمایت کوچکی برای تامین کتاب مردم است.
نمایشگاه استانی میتواند تاثیر منفی داشته باشد
شهرامنیا برگزاری نمایشگاههای استانی را بدون تاثیر منفی ندانست و افزود: نمایشگاههای استانی مضراتی نیز دارد که البته قابل انکار نیست؛ به هر حال با برگزاری نمایشگاههای استانی بخشی از بودجه خرید کتاب از نمایشگاه، شاید در کتابفروشی هزینه میشد. تاکید دارم که بخشی از بودجه! چراکه اگر از نمایشگاه خرید نکند، مطمئن باشیم، حتما از کتابفروشی خرید انجام میشود. قرار گرفتن در فضای نمایشگاهی و دیدار با نویسنده و ناشر مورد علاقه در افزایش احتمال خرید کتاب موثر است.
راهکارهای کاهش آسیب
وی درباره راهکارهای کاهش مضرات برگزاری نمایشگاههای استانی گفت: طی سالهای گذشته چند راهکار برای کاهش اثرات منفی نمایشگاههای استانی اجرا شد. نخست تاکید شد تا از فرصت برگزاری نمایشگاههای استانی برای معرفی کتابفروشیهای استان استفاده شود. بنابراین در نمایشگاهها برنامه تجلیل از کتابفروشان پیشبینی شد. ناشران بزرگ آموزشی و دانشگاهی که رقم فروش قابل توجهی دارند را تشویق کردم به جای حضور در نمایشگاه، فروش را به نمایندگیهای استانی که کتابفروش است، واگذار کنند.
واگذاری فروش و تاثیر آن در تقویت کتابفروشان استانی
مدیرعامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران ادامه داد: در حوزه عمومی نیز، جریان واگذاری وجود دارد اما با توجه به تفاوت میزان فروش، بین این حوزه با حوزه آموزشی و دانشگاهی و همچنین اهمیت تعامل بین ناشر عمومی و مخاطب این جریان کمرنگتر است.
شهرامنیا با اشاره به دیگر راهکار حمایت از کتابفروشان، همزمان با برگزاری نمایشگاه استانی افزود: صاحبان بنکارتها تخفیف میتوانند از یارانه خرید کتاب تا 10 روز بعد از برگزاری نمایشگاه در کتابفروشیها استفاده کنند. این بنها، پیش از این فقط در نمایشگاه قابل استفاده بود. طبق آمار که البته در شهرهای مختلف متفاوت است، از هشت تا 20 درصد از بنها در کتابفروشیها هزینه شده، بنابراین میتوان گفت که برگزاری نمایشگاه موجب افزایش فروش کتابفروشان نیز شده است.
وی بیان کرد: برگزاری نمایشگاه سال جاری اصفهان به صنف کتاب و لوازمالتحریر اصفهان، واگذار شده که امضاکنندگان نامه اعتراضی نیز عضو این تعاونی هستند و موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران نیز در مقام حامی نقش ایفا میکند.
شهرامنیا در تحلیل موضع کتابفروشان اصفهانی گفت: به نظر میرسد که تعامل خوبی شکل نگرفته که کتابفروشان استان اصفهان، متوجه تسهیلات و حمایتها نشدند. طی دو روز گذشته در تماس با اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان خواستم تا با برگزاری جلسه درباره وجود این تسهیلات اطلاعرسانی کنند.
به گفته وی، اگر تعامل بین اداره کل و تعاونی کتابفروشان و لوازم التحریر به اعمال تغییرات و یا حتی تعطیلی نمایشگاه منجر شد، موسسه نمایشگاهها تبعیت میکند.
مدیرعامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران افزود: تصور میکنم ذهنیت ایجاد شده، ناشی از سوءتفاهم و موضوع نمایشگاه کتاب چهار سال پیش است در حالیکه میزان تخفیف طی چهار سال گذشته از 40 درصد کاهش پیدا کرده است. بهعبارت دیگر 20 درصد یارانه از سوی مجری و 10 درصد از سوی ناشر اعمال میشود.
وی بیان کرد: برگزاری نمایشگاه استانی اصفهان لطمهای به کتابفروشان نمیزند و امیدواریم که برای این دوره از نمایشگاه نیز همدلی و همراهی وجود داشته باشد. موسسه نمایشگاههای فرهنگی نیز تلاش میکند تا حمایتها را به سوی کتابفروشان هدایت کنیم. عمیقا اعتقاد داریم کتابفروشیها بستر اصلی فروش کتاب در طول سال هستند. البته یادآوری میکنم که این بحث خاص ایران نیست و در همه جای دنیا ازجمله ترکیه، نمایشگاههای منطقهای وجود دارد.
نباید چراغ نمایشگاههای استانی خاموش شود
به گفته وی، باید با همافزایی و همدلی کتابفروشیها تقویت شود و فکر میکنم میتوان هویت و ماهیت نمایشگاه آرام آرم تغییر و جنبه نمایشگاهی آن بر جنبه فروشگاهی غلبه کند و به فصلی برای کتاب تبدیل شود. نباید فراموش کنیم که نمایشگاههای کتاب در برخی استانها بزرگترین رویداد فرهنگی است. بنابراین نباید این چراع را خاموش کنیم چراکه مشخص نیست جایگزین بهتری داشته باشد.
نظر شما