کتاب «دارساوین» حاوی یادداشتها و تاریخ شفاهی فتحالله جعفری است که وقایع مهم کتاب تاریخ انقلاب و دفاع مقدس را از زبان مسئول حفاظت بیت امام خمینی (ره) و یکی از سرداران جنگ بیان میکند.
سردار فتحالله جعفری در حوادث جاده بانه - سردشت در سال 1359 بهعنوان مسئول نیروهای سپاه حضور داشته و از 30 مهر 1358 تا اول خرداد 1359 نیز مسئولیت حفاظت از بیت امام خمینی (ره) را برعهده داشته است. او تمام یادداشتهای خود را در سررسیدی با جلد سرمهای رنگ مینوشت؛ نخستین یادداشت سال 1352 و متعلق به زمانی است که 15 سال داشته و آخرین یادداشت مربوط به دوم آبان 1359 و روزی است که از کردستان به اراک و سپس به جبهه جنوب عزیمت میکند.
دستنوشتهها و یادداشتها عموما نیاز به توضیح و گویاسازی دارند که با ارجاع به پانوشتها و پینوشتها صورت میگیرد. در کتاب حاضر، اینکار بهوسیله خاطرات شفاهی انجام شده و در متن قرار گرفته است. به بیان نویسنده کتاب، گفتوگوها با فتحالله جعفری درباره یادداشتهایی که 33 سال پیش نوشته است، مشخص کرد این یادداشتها نشانههایی هستند که راوی را به وقایع نانوشته و حواشی خبرهای زمان خود دلالت میدهد.
در بین یادداشتها به مقاطعی برمیخوریم که ازنظر تاریخی قابل اهمیت هستند. امام خمینی (ره) پس از پیروزی انقلاب، دهم اسفند 1357 از تهران به قم عزیمت کردند و تا زمان ابتلا به بیماری قلبی (دو بهمن 1358) در این شهر اقامت داشتند. ایشان پس از 39 روز مداوا در بیمارستان قلب تهران، در منزلی واقع در دربند تهران ساکن شدند و روز 28 اردیبهشت 1359 به محله جماران نقل مکان کردند. اقامت 11 ماهه حضرت امام در قم، وقایع 39 روز بستری شدن در بیمارستان قلب و سکونت 77 روزه ایشان در منزل دربند از ایامی است که ناگفته یا کمتر گفته شده است. این زمانی است که فتحالله جعفری مسئولیت حفاظت بیت امام را برعهده داشته است. خاطرات شفاهی او به مدد یادآوری و اشارات یادداشتهای روزانهاش از آن روزگار، ناگفتههای بسیاری را تحویل خوانندگان مشتاق میدهد.
همچنین حوادث سال 1359 در کردستان برهه دیگری از تاریخ پر فراز و نشیب ابتدای انقلاب است که کمتر به آن پرداخته شده است. در این زمینه نیز یادداشتهای روزانه فتحالله جعفری نقش نقطهنشانههای بینظیری را برای بیان خاطرات شفاهی او از این حادثه ایفا میکند که شاید برای نخستینبار به تفصیل و مستند بازگو شده است.
کتاب حاضر حاصل 50 ساعت گفتوگو با فتحالله جعفری است که از فروردین 1386 تا فروردین 1392، به انجام رسیده است. کتاب براساس توالی تاریخ نگارش روزنوشتها تدوین شده و خاطرات شفاهی برای توضیح آنها نیز از توالی پیروی میکند.
«خانهای در قاب خاطره»، «شور انقلاب»، «درنگ در لحظههای بیقراری»، «زمانی برای دل کندن»، «چلهنشینان میدان عمل» و «روز رهایی» فصلهای ششگانه کتاب است. در پایان نیز پس از ضمائم و عکسها، اسامی پاسداران اعزامی اراک به کردستان درج شده است.
یکی از یادداشتهای کتاب مربوط به چهارشنبه 28 آذر 58، به اینگونه است: «صبح از بیت خبر دادند که امام امروز در تشییع شهید دکتر محمد مفتح شرکت میکنند. ما هم آماده شدیم و پیکر مطهر شهید را آوردند. امام هم با ماشین رنجرور خودشان از درب مخفی در ضلع جنوبی خارج شدند. از همان اول چون شمال بیت جمعیت زیادی بود، دور ماشین ریختند. من هم روی کاپوت جلول ماشین نشستم تا مردم زیر ماشین نروند و تعدادی از نیروهایم را در طرفین ماشین قرار دادم. جمعیت که در تشییع بودند دور ماشین امام متراکم شده بودند. امام از حاشیه رودخانه تا حرم در تشییع شرکت کردند و از فشار جمعیت دیگر به حرم نرفتند. نیروهایمان یکی از مردم را هل داد و امام مکدر شدند و او از صحنه بیرون رفت. امام به مردم عشق میورزند. یکی از نیروهای سپاه قم که روی پشتبام سپاه بود، موقع پریدن به پشتبام دیگر، به پایین افتاد؛ او هم تشییع شد.»
از دیگر یادداشتهای درج شده در کتاب، مربوط به 19 شهریور 1359 و درباره ماجرای شهادت پاسدار کاظم ثامنی در جبهه سردشت - بانه بوده که اینطور روایت شده است: «جای بسی تعجب است، هر وقتی که ضربهای میخوریم و صدمهای میبینیم، به فکر این میافتیم که چارهای اندیشیم و قبل از اینکه حادثهای اتفاق افتد، هیچگاه به فکر چاره نبودهایم. یکی از بزرگترین مصیبتهایی که دامنگیر ما میشود این است که برادر کاظم ثامنی شهید میشود؛ آنهم با چه وضعی. فکر میکنم ضربهای آنچنانی به روحیه افراد میخورد که دیگر جانشینی ندارد. چگونه تحمل این درد را نماییم و چگونه بدون ثامنی به اراک برگردیم؛ دلسوزترین و بهترین پاسدار اراک. اگر سپاه اراک یک پاسدار خوب و باتقوا داشت، ثامنی بود. درد ثامنی کمر پاسداران را شکست. چطور تحمل کنیم؟ خدایا روحش را شاد، بازماندگانش را تسلی و دوستانش را صبر عنایت فرما.»
نخستین چاپ کتاب «دارساوین» در 542 صفحه با شمارگان دو هزار و 500 نسخه به بهای 24 هزار تومان از سوی انتشارات سوره مهر راهی بازار نشر شده است.
نظر شما