این نمایشگاه همه ساله در ماه نوامبر(آبان) در محل نمایشگاه‌های دائمی استانبول(تویاپ) با همکاری موسسه نمایشگاه‌ها و اتحادیه ناشران ترکیه برگزار میشود. مدت نمایشگاه 9 روز است که بخش بین‌الملل آن در 4 روز و در سالن بین‌الملل نمایشگاه(سالن شماره یک) برگزار میشود. امسال(2018) سی‌‌وهفتمین دوره آن از 10 تا 18 نوامبربا شرکت ناشران و آژانس‌های ادبی خارجی( ازجمله ایران)، نویسندگان و محققین از کشورهای مختلف و بازدیدکنندگان تجاری از بازارهای نشر کشورهای خارجی برگزار میشود.
در نمایشگاه پارسال استانبول، 121 ناشر و 383بازدیدکننده تجاری از 22 کشور حضور داشتند.
علاوه بر از سالن‌های مختص فروش، نمایش و معرفی کتاب، سالن ویژه نمایش تابلو نقاشی‌ها با حضور بیش از 100 گالری از ترکیه و سایر کشورها برپا میشود. از سال 2013 دو سالن جدید ویژه نشر الکترونیک و ناشران آموزشی و دانشگاهی افتتاح شده است. بخش قابل‌توجه دیگر این نمایشگاه سالن ویژه امضا است. نویسندگان معروف ترک هر روز با برنامه از پیش تعیین شده در این سالن حضور یافته و کتاب‌های خود را که در نمایشگاه خریداری شده امضا می‌کنند و با مخاطبین خود ارتباط رودررو برقرار می‌کنند.
نمایشگاه استانبول مثل نمایشگاه تهران، بیش از آنکه نمایشگاه باشد بیشتر فروشگاه کتاب است. دو روز اول بازگشایی نمایشگاه که با تعطیلات آخر هفته مصادف است، بیشتر خانواده‌ها و اهالی کتاب و ادبیات بازدید کننده هستند. در روزهای دیگر نمایشگاه معمولا با هماهنگی وزارت فرهنگ و آموزش و پرورش ترکیه، دانش‌آموزان را برای بازدید و خرید مدارس به نمایشگاه می‌آورند.
بخش‌های مختلف نمایشگاه
الف: بخش ناشران داخلی
بیش از 800 ناشر داخلی کتاب‌های خود را در موضوعات مختلف در پنج سالن در معرض نمایش و فروش می‌گذارند. سالن‌های 2 و 3ویژه ناشران کودک و نوجوان، سالن 6ویژه ناشران آموزشی و دانشگاهی و سالن 4 و 5مختص ناشران حوزه علوم‌انسانی و سایر موضوعات دیگر است. ناشران کوچک اکثرا با غرفه‌های 4 متری در سالن 4مستقر هستند و شاید کم رونق‌ترین محل نمایشگاه باشد. با بررسی اجمالی کاتالوگ‌های ناشران ترکیه‌ای به‌راحتی موضوع تخصصی نشدن نشر نزد ناشران ترک از نظر موضوعی را می‌توان فهمید. اکثر ناشران حداقل درسه یا چهار موضوع کتاب منتشر می‌کنند.
به گفته یکی از کارشناسان اتحادیه ناشران ترکیه، بیش از 70 درصد کتاب‌ها توسط چند موسسه بزرگ انتشاراتی در ترکیه انجام میشود و اکثر فضاهای خوب نمایشگاه در اختیار این موسسات است. برای مثال انتشارات «تیماش» در 3سالن و هرکدام 40متر غرفه دارد.
ب:بخش بین الملل
بخش بین‌المللی نمایشگاه در سالن شماره 1برپا میشود. علاوه بر کشور میهمان معمولا چند موسسه فرهنگی یا نمایشگاهی از کشورهای خارجی در این سالن حضور دارند. این ناشران، بیشتر ناشران یا سازمان‌های دولتی هستند که بیشتر جنبه تشریفاتی و تبلیغی دارند در چند سال اخیر وزارت فرهنگ ترکیه تلاش دارد بخش کپی‌رایت را در این سالن فعال کند و معمولا با دعوت از آژانس‌های ادبی سعی در رونق دادن به این بخش دارد.
آژانس ادبی و ترجمه پل میهمان ویژه این نمایشگاه در سال 2012 بود. در بخش بین‌الملل علاوه بر ناشران خارجی موسسه «تدا» که وظیفه حمایت از ناشران خارجی که کتاب‌های ترکیه‌ای را به زبان‌های دیگر ترجمه و چاپ می‌کنند را به عهده دارد، اتحادیه ناشران ترکیه مستقر نیز می‌شوند و نسبت به برنامه‌های خود تبلیغ و اطلاع‌رسانی می‌کنند.
ج: بخش صنایع هنری
این بخش که در سالن‌های 7، 8 و 9برگزار میشود، تابلو نقاشی‌ها، تصاویر و مجسمه‌های هنری و کارهای دستی نفیس از ترکیه و کشورهای دیگر را در فضائی بسیار زیبا و هنری به نمایش می‌گذارد.
د: بخش سالن امضاء
این بخش هر روز میزبان چند نویسنده است که برای امضای کتاب‌هایشان که از نمایشگاه خریداری میشود، در این سالن حاضر می‌شوند. این بخش یکی از شلوغ‌ترین و پرطرفدارترین بخش‌های نمایشگاه است و مورد استقبال جوانان زیادی قرار می‌گیرد و صف‌های طولانی تشکیل میشود.
ر: بخش رویدادهای فرهنگی
به‌طور میانگین هر روز 20 الی 25 جلسه سخنرانی یا نشست فرهنگی یا ادبی در نمایشگاه برگزار میشود. اکثر این جلسات را خود ناشران ترکیه برگزار می‌کنند و در موضوعات نشر در ترکیه صحبت میشود. کشور میهمان نیز جلسات مختلفی درباره معرفی نشر کشور خود برگزار می‌کند.
نگاهی به صنعت نشر در ترکیه
افراد با سواد: 91 درصد
درصد تعداد عناوین کتاب چاپ شده در سال: حدود 48000 (58 % آموزشی، 3%دانشگاهی،5%ترجمه و 34%کتاب‌های عمومی)
تعداد ناشران: 1900
تعداد کتابفروشان: 6400
تعداد موزعین: 160
قانون کپی‌رایت:
کشور ترکیه عضو کنوانسیون برن و کنوانسیون جهانی کپی رایت است. پروژه دولتی تدا(TEDA) از ترجمه کتاب‌های ترکیه‌ای به زبان‌های خارجی توسط ناشران در سایر کشورها حمایت می‌کند. تا این تاریخ حدود دو هزار عنوان کتاب ترکیه‌ای با حمایت این پروژه در کشورهای مختلف ترجمه و چاپ شده است. این حمایت یا با پرداخت درصدی از حق‌الزحمه ترجمه و یا درصدی از هزینه چاپ به ناشر خارجی پرداخت میشود. (جهت کسب اطلاعات بیشتر با آژانس ادبی و ترجمه پل تماس حاصل شود.) در ضمن، ناشران ترکیه‌ای در سال میانگین تا 300 عنوان از کپی‌رایت کتاب‌های خارجی را برای ترجمه و چاپ در ترکیه خریداری می‌کنند.
وضعیت ترجمه و تالیف در ترکیه
در بررسی‌های اجمالی که از کاتالوگ‌ها و برو شورهای ناشران حاضر در نمایشگاه ترکیه به‌دست می‌آید قریب به 50 درصد کتاب‌های ترکیه ترجمه و بقیه تالیفی هستند. پراکندگی موضوعی عناوین کتاب های ترجمه شده تقریبا متعادل است، با این همه در موضوع کودک و نوجوان و علمی بیشتر به چشم می‌خورد. با این‌که در ترجمه ادبیات داستانی کلاسیک جهان به زبان ترکی خیلی کار کرده‌اند و این نوع ادبیات استقبال زیادی نیز دارد، اما به دلیل خلق رمان‌های معاصر، پیشرفت خوبی دارند. در حوزه علوم‌انسانی به موضوع فلسفه و تصوف خیلی علاقه نشان می‌دهند و کتاب‌های زیادی را از کشورهای مختلف ترجمه و چاپ کرده‌اند.
در حوزه دین چند ناشر بزرگ به‌صورت تخصصی، کتاب ترجمه، تالیف و چاپ می‌کنند که ازجمله آن‌ها می‌توان به انتشارات «انصار»، «انسان»، «کوثر» و «دیانت» اشاره کرد. بیشتر کتاب‌ها در موضوع دین تالیفی هستند. در موضوع قران و به‌ویژه علوم قرآنی زیاد کار کرده‌اند.
وضعیت موجود کتاب‌های ایرانی در بازار نشر ترکیه
کتاب‌هایی که از ایران یا در موضوع ایران در ترکیه منتشر می‌شوند را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
الف: کتاب‌های تالیفی که عمدتا در موضوعات سیاسی، تاریخی و به‌ویژه سابقه روابط تاریخی و فرهنگی دو کشور هستند.
ب:کتاب‌های ترجمه
کتاب‌های ترجمه شده ایرانی در ترکیه در سه موضوع کودک و نوجوان، ادبیات داستانی، فلسفه و تصوف قابل تقسیم هستند. این کتاب‌ها یا از طریق خرید رایت، توسط ناشران ترکیه از نویسندگان ایرانی(با ارتباطات شخصی خود نویسندگان) ترجمه و چاپ می‌شوند مثل کتاب‌های ابراهیم حسن بیگی، عرفان نظرآهاری، محمدرضا بکایی، مصطفی مستور و… یا از طریق هماهنگی و همکاری ایرانیان مقیم ترکیه با ناشران ترکیه‌ای منتشر می‌شوند (مثل کتاب‌های صمد بهرنگی و صادق هدایت و....) دسته دیگر از کتاب‌ها توسط مترجمین ترک که ادبیات فارسی یاد گرفته‌اند و یا توسط ایرانی‌هایی که به زبان ترکی استانبولی مسلط هستند، ترجمه و با دریافت حق ترجمه در اختیار ناشران ترک قرار می‌گیرد و اگر کتابی نیاز به اجازه صاحب اثر برای چاپ داشته باشد، مترجم از ناشر یا نویسنده ایرانی این اجازه را دریافت می‌کند.
از طرف دیگر، رایزنی فرهنگی ایران و دیگر موسسات دولتی و شبه‌دولتی وابسته به دولت ایران نسبت به ترجمه و چاپ کتاب‌های ایرانی و اسلامی، اغلب در موضوعات علوم‌انسانی، ایرانشناسی و مطالعات اسلامی زمینه ورود آثار ایرانی و اسلامی در بازار نشر ترکیه را فراهم می‌آورند. طی سال‌های اخیر این اقدامات با حمایت طرح تاپ در سازمان و فرهنگ و ارتباطات اسلامی انجام میشود.
نظر به حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران خارجی در ترجمه و انتشار کتاب‌های ایرانی در کشورهای خارجی در قالب طرح گرنت، در دو سال اخیر کتاب‌های زیادی از ایران از طریق خرید کپی‌رایت و ترجمه آن‌ها از ناشران ایرانی توسط ناشران ترکیه‌ای در دست ترجمه و نشرر به زبان ترکی استانبولی است.
حضور ایران در نمایشگاه کتاب استانبول
نشر ایران، امسال نیز مانند سال‌های گذشته در این نمایشگاه حاضر میشود. در دوره‌های قبلی نمایشگاه کتاب استانبول کشور ما در دو غرفه ثابت : غرفه کتاب ایران توسط موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی به نمایندگی از وزارت ارشاد اسلامی و غرفه رایزنی فرهنگی ایران در ترکیه و در غرفه‌های مستقل توسط برخی ناشران ایرانی تجربه حضور داشته است.
امسال غرفه کتاب ایران با مدیریت موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی و با همکاری آژانس ادبی و ترجمه پُل برای معرفی و عرضه قریب به 500 عنوان کتاب ایرانی در موضوعات مختلف فعالیت خواهد داشت. همچنین تعدادی از نویسندگان و ناشران ایرانی برای معرفی خود و آثارشان در غرفه ایران حضور خواهند داشت. برای داشتن حضوری موفق در این نمایشگاه کاتالوگ‌های ویژه معرفی آثار ایرانی، بروشور معرفی نمایشگاه کتاب تهران، بروشور معرفی طرح گرنت ایران و دیگر متن‌های مورد نیاز به زبان انگلیسی و ترکی استانبولی فراهم آمده است که در قرار ملاقات‌های تنظیم شده با ناشران ترک و ناشران خارجی دیگر ارائه خواهند شد.
نظر شما