وارد سالن که شدم با هیاهوی دانشآموزان و کودکانی روبهرو شدم که با شوق و اشتیاق از این غرفه به آن غرفه میرفتند و کتابها را ورق میزدند. اولین غرفهای که نظرم را جلب کرد غرفه انتشارات امیرکبیر(کتابهای شکوفه) بود. داخل غرفه رفتم و سراغ مصطفی رحماندوست، مدیر بخش کودک و نوجوان انتشارات امیرکبیر را گرفتم. لیلا اصلانی، مدیر غرفه گفت که دیروز در غرفه بوده و امروز نیامده است. کمی ناراحت شدم چون شکوفه همیشه مرا به یاد مصطفی رحماندوست میاندازد. از لیلا اصلانی درباره پرفروشها پرسیدم و او بدون مقدمه «قصههای خوب برای بچههای خوب» نوشته مهدی آذریزدی، مجموعه 110 جلدی کتابهای هزار تومانی، مجموعه سهجلدی «انجمن حمایت از غولها»، نوشته ماتیور مورگان و دیوید سیندن با ترجمه ریحانه جعفری را نام برد و گفت که استقبال از آثار ترجمه و تالیفی یکسان بوده است.
درباره پرفروشترین آثار غرفه جمعی از او میپرسم و جامشیر بلافاصله انتشارات شهرتاش، تیمورزاده، نگارینه و رایحه دانش را برایم ردیف میکند و میگوید از آثار این ناشران استقبال خوبی شده است. مثلا مجموعه 10 جلدی «کودکان فیلسوف» نوشته اسکار برنی فیه، ترجمه آرزو نیراحمدی پرفروشترین کتاب انتشارات شهرتاش است که فعالیتش بیشتر در حوزه آموزش فلسفه برای کودکان است. انتشار تیمورزاده هم بهدلیل کتابهای عروسکی که در قالب آنها شغلها را به بچهها معرفی میکند، فروش خوبی دارد از جمله این کتابها میتوانم به کتاب «هشدارهای ایمنی»، «حواس پنجگانه»، «پرستار»، «خلبان» و... ترجمه ملیحه اسماعیلی اشاره کنم. کتابهای طنز انتشارات نگارینه هم در حوزه تالیف بسیار پرفروش است مانند «دماغسوخته» نوشته مهری ماهوتی، «کفشهای هزارپا» نوشته فاطمه ابطحی، «تعطیلات بامزه یخمک» نوشته رفیع افتخار و «ماجراهای مدرسه» نوشته مجید درخشانی.
در حال قدم زدن در سالنهای کودک و نوجوان، هوشنگ اقبالپور را دیدم. او مرا به غرفهاش یعنی انتشارات بینالمللی آبرنگ دعوت کرد و بعد از احوال پرسی از من سراغ مصاحبهای که دو روز پیش داشتیم را گرفت و من هم گفتم به دلیل مشغله هنوز نتوانستهام منتشرش کنم. از او درباره پرفروشهایش پرسیدم. وقتی که شنیدم تالیفیهایشان پرفروشتر از آثار ترجمه بوده برایم جالب بود چون اغلب ناشران میگفتند اوضاع تالیف چندان خوب نیست. اقبالپور بسته آموزشی «علوم ریاضی» برای 4 تا 6 سالهها، مجموعه 12 جلدی «سهسالگی من» نوشته هوشنگ اقبالپور، بسته آموزشی «مهارت تفکر» با عنوان «تفکر و تمرکز برای 4 تا 8 سال» شامل 3 کتاب به همراه ابزار بازی نوشته لیلا کریمی، بسته آموزشی مهارت تفکر باعنوان «ریاضی» نوشته لیلا کریمی برای 4 تا 12 سالهها را از جمله کتابهای پرفروشی معرفی کرد که بیشتر مورد توجه والدین قرار گرفته است.
بعد از گذر از انتشارات آفتاب طلایی، آفتاب مهربانی و ... به انتشارات آفرینگان(بخش کودک و نوجوان انتشارات ققنوس) رسیدم. زهره حسینزادگان، مدیر انتشارات آفرینگان در غرفه نبود. یکی از غرفهداران فهرست پرفروشها را گرفتم. غرفهدار میگفت که ترجمه نسبت به تالیف فروش بیشتری داشته است و «ماجراهای اُربی» اثر توماس کریستوس با ترجمه الهه رمضانی، «وقتی آتشپاره وارد شهر میشود» نوشته کاترینا نانستاد، ترجمه رقیه بهشتی، «شاهزاده خانم و کره اسب» نوشته استیسی گرگ با ترجمه معصومه رستمزاد پرفروشهای حوزه نوجوان و «سار کوچولو نمیتواند پرواز کند» نوشته جنیفر برن با ترجمه محبوبه نجفخانی، «تق تق ماا گاوهایی که تایپ میکنند» نوشته دورین کرونین با ترجمه اکرم حسن و «کاکل قرمزی وسط کتابخواندن پدرش میپرد» نوشته دیوید ازرا استاین با ترجمه محبوبه نجفخانی پرفروشهای حوزه کودک است. به فهرست نگاه میکنم و میبینم همه آثار پرفروش در حوزه ترجمه بوده، از غرفهدار درباره کتابهای تالیفی پرفروش میپرسم. در پاسخ میگوید آثار تالیفی پرفروش بسیار کم داشتیم، کتاب «خورشید توی بشقاب اژدها» اثر سودابه فرضیپور نسبت به بقیه فروش بدی نداشت. با تاسف سری تکان میدهم، تشکر میکنم و میروم و با خود میگویم چرا آثار تالیفی چندان مورد استقبال قرار نمیگیرند.
به نشر با فرزندان میرسم. علیرضا احمدلو، مدیربازرگانی نشر و مسئول غرفه را میبینم. او هم میگوید فروش آثار تالیفی همپای آثار ترجمه نبوده و کمتر بوده است. نشر با فرزندان از نشرهایی است که از ناشران تخصصی کتابهای مربوط به نوزادان و کودکان است. احمدلو میگوید در حوزه زیر یکسال فروش بالاتری داشتیم و از جمله آثار پرفروش میتوانم به «شیوههای تقویت هوش نوزاد» نوشته بئاتریس میلتر با ترجمه طاهره طالعماسوله برای کودکان زیر یکسال، مجموعه 5 جلدی «دنیای اطراف من» برای کودکان 3 تا 5 سال نوشته دلفین گراویه با ترجمه طاهره خدایی، مجموعه 9 جلدی «من و داداشم» نوشته فانی جولی و رزکپدویلا ترجمه نسرین گلدار اشاره کنم. از احمدلو میخواهم بعد از این کتابهای ترجمه یک کتاب تالیفی هم معرفی کند. او هم مجموعه 9 جلدی «ترانههای بارداری» اثر مریم اسلامی و زهرا موسوی را معرفی میکند و میگوید که نسبت به سایر تالیفیها فروش نسبتا خوبی داشته است.
در حال قدم زدن در سالن کودک به یک کندوی عسل با تصویر تعدادی زنبور عسل برخورد کردم. این غرفه، بجز غرفه انتشارات گاج (کتابهای زنبور) نمیتوانست غرفه ناشر دیگری باشد. به سراغ شهلا خجسته مدیر روابطعمومی بخش کودک و نوجوان انتشارات گاج (کتابهای زنبور) و مدیر غرفه رفتم. او میگفت تالیفیها پرفروشتر از ترجمه بوده چون در این حوزه سرمایهگذاری کردهاند. به گفته خجسته، مجموعه 11 جلدی کتابهای عروسکی شامل شعر و داستان اثر اسدالله شعبانی، مجموعه «حیوانات کوچک» نوشته جیووانی کاویزل با ترجمه مهری کاظمی شامل کتابهایی بهشکل حیوانات که داخل آنها اطلاعات اولیهای درباره زندگی حیوانات به کودکان داده شده است، مجموعه 40 جلدی کتابهای قرآنی نوشته امیر پناهی آذر، مجموعه 10 جلدی «کلیله و دمنه» بازنویسی مریم جلالی، مجموعه «اوریگامی» که بچهها بدون قیچی از روی برشهایی که وجود دارد حیوانات را برای 9 تا 15 سالهها و خانوادهها میسازند، مجموعه 3 جلدی «ویلف» نوشته جورجیا پریچت با ترجمه محمدرضا سلطانی و مجموعه 14 جلدی «رولد دال» نوشته رولد دال و ترجمه زهرا متعصب دیانی از پرفروشترین کتابهای انتشارات زنبورند.
از غرفه نشر زنبور که بیرون میآیم به جمعیت زیادی از نوجوانان برخورد میکنم که روبهروی تابلوی نشر پرتقال جمع شدهاند. از لابهلای جمعیت زیادی که در غرفه مشغول انتخاب کتاباند، خودم را به میثم درویش، مدیر فروش انتشارات پرتقال میرسانم و از او درباره کتابها میپرسم. او میگوید که امسال با 400 عنوان کتاب به نمایشگاه آمدیم که 200 عنوان از آن چاپ نخست بود. با اینکه تمرکز ما روی حوزه کودک و نوجوان است اما فروش بیشتری در حوزه نوجوان داشتیم و «پاستیلهای بنفش» نوشته کاترین آپلگیت با ترجمه آنیتا مغربی، «دوری فانتاسما گوری» نوشته ابی هنلن با ترجمه نلی محجوب، مجموعه 7 جلدی «بیگ نیت» نوشته لینکن پیرس با ترجمه سارا فرازی، مجموعه 4 جلدی «من جوکم» نوشته جیمز پترسون با ترجمه بیتا ابراهیمی و بهشته خادمالشریف از پرفروشترین آثارمان در حوزه نوجوان بودند، «موریس و کتابهای پرنده» نوشته ویلیام جویس با ترجمه فرمهر منجزی هم پرفروشترین آثارمان در حوزه کودک بود.
از سالن اول خارج شدم و به سالن دیگر ناشران کودک و نوجوان رفتم. چشمم به انتشارات شهر قلم افتاد. یاد سال 95 افتادم که شهرقلم غرفه برتر در حوزه کودک و نوجوان شد. از مسعود گلابی، مدیر انتشارات شهر قلم، سراغ پرفروشها را گرفتم و او مجموعه 6 جلدی «من زی هستم» نوشته عذرا جوزانی، مجموعه 5 جلدی «نینی حیوانات» با شعر ناصر کشاورز را به عنوان پرفروشترین کتابها در حوزه خردسال معرفی کرد و گفت امسال تولید تعدادی کتاب در حوزه نوجوان را نیز شروع کرده است که با استقبال خوبی روبهرو شده.
روبهروی انتشارات شهر قلم، غرفه انتشارات سورهمهر بود. دو نفر در لباس عروسکهایی از شخصیتهای شکرستان در مقابل این انتشارات راه میرفتند و مردم را به غرفه دعوت میکردند و با بچهها عکس میگرفتند. غرفه تقریبا شلوغ بود، از مهدی محمدی، مدیر روابطعمومی انتشارات سوره مهر سراغ پرفروشها را گرفتم. میگفت میزان فروش در حوزه نوجوان بیشتر از حوزه کودک بوده و «فیلشاه» اثر عباس شراره، «رفاقت به سبک تانک» نوشته داود امیریان، «فرزندان ایرانیم» نوشته داود امیریان، مجموعه 7 جلدی «آن مان نباران» اثر مصطفی رحماندوست، «نگهبان غار»، اثر مجتبی رحماندوست، «گلستان سعدی» اثر فرهاد حسنزاده از مجموعه داستان «قصه شیرین ایرانی»، «روایت ساده از ماجرای پیچیده» اثر ابراهیم حسنبیگی و مجموعه 30 جلدی شکرستان، آثاری بودند که با استقبال بیشتری مواجه شدند.
از کنار غرفه ناشران مختلف گذشتم. بعضی از نامها را اصلا نمیشناختم و بعضی دیگر هم نامهایی بودند که قبلا هم در نمایشگاه دیده بودم اما کتابهای باکیفیتی نداشتند و معمولا هم غرفه شان خیلی خلوت بود. به بالکن رواق شرقی رسیده بودم که تابلوی انتشارات ذکر خودنمایی کرد. محمدمهدی سیدناصری، مسئول روابطعمومی انتشارات ذکر و مدیر غرفه، طبق معمول همیشه درحال فعالیت و صحبت با مراجعهکنندگان و معرفی آثار بود. مرا که دید به سمتم آمد و خوشآمد گفت. از او درباره نمایشگاه پرسیدم. میگفت صبحها دانشآموزان و بعدازظهرها خانوادهها به همراه بچهها شرکت میکنند، استقبال از آثار تالیفی خیلی کمتر از ترجمه بوده و بچهها بیشتر به دنبال آثار فانتزی و رمانهای کمدی و ترسناکاند. سیدناصری مجموعه 13 جلدی «خیابان وحشت»، مجموعه 9 جلدی «زاک پسر کهکشان» با ترجمه امیرحسین میرزائیان، مجموعه 12 جلدی «حواستو جمع کن» اثر فهمیه سیدناصری، مجموعه 6 جلدی «فنگز» ترجمه حبیبالله لزگی، مجموعه 18 جلدی «پیپر» با ترجمه حسین فتاحی، مجموعه 36 جلدی شرلوک هولمز با ترجمه حبیبالله لزگی را از پرفروشترین آثار حوزه نوجوان و مجموعه 4 جلدی «بچههای خوب، آدمهای خوب» ترجمه ـ تالیف سارا سیدناصری،«سرزمین قصهها» ترجمه فاطمه زرگری و مجموعه 12 جلدی «میخواهم یاد بگیرم» تالیف فهیمه سیدناصری را آثار پرفروش در حوزه کودک معرفی کرد.
کنار غرفه انتشارات ذکر، غرفه نشر پیدایش قرار دارد. پیدایش همیشه شلوغ است و بچهها کتابهایش را دوست دارند هرچند که حورا وهاج، مدیر روابطعمومی انتشارات پیدایش معتقد است نسبت به سال گذشته استقبال کمتر بوده و قبلا اگر موج کتابخوانی سبب میشده مردم بیایند الان اغلب پیدیاف خوان شدهاند و ترجیح میدهند همه چیز را در گوشی موبایلشان بخوانند. حورا با استکانی چای از من پذیرایی میکند و میگوید استقبال در حوزه نوجوان بیشتر از کودک است و استقبال از ترجمه بسیار بیشتر بهطوریکه قفسههای تالیفی ما روز به روز لاغرتر میشوند. او معتقد است بچهها وقتی کتاب نویسندهای مانند لیسا گرف را میبینند که با ترجمه خوب عرضه شده است کتاب او را بر کتابهای تالیفی ترجیح میدهند. البته پدر و مادرها تلاش میکنند بچهها آثار تالیفی بخوانند اما بچهها علاقه زیادی به خواندن آثار ترجمه دارند.
وهاج کتابهای «اردوگاه بطریهای گمشده» نوشته لیسا گرف با ترجمه فرید خرمی، «خطای بخت ستارگان ما» نوشته جان گرین، ترجمه میلاد بابانژاد و الهه مرادی، جلد یازدهم مجموعه «دفتر خاطرات بچه لاغرمردنی» با عنوان قوز بالا قوز» نوشته جف کینی با ترجمه شروین مهاجرانی، «این دختر نامرئی نیست» نوشته مارکوس سجویک با ترجمه آرزو احمی و کتاب تالیفی «دختر مو درختی» نوشته مکرمه شوشتری را نشانم میدهد و میگوید استقبال از این آثار خیلی زیاد بود به طوریکه چاپ نخست کتاب «اردوگاه بطریهای گمشده» بعد از 4 روز از عرضه آن در نمایشگاه تمام شد و امروز چاپ دوم آن را عرضه کردیم.
از وهاج خداحافظی میکنم و در سالنهای کودک راه میافتم. از انتشارات راه ابریشم، انصار، آلیس، آوین اندیشه، پورافشار، دلفین آبی، یارمانا، سرو یاسین، سپهرین، صورتی، برترین، مکعب علم، پاکتاب عبور میکنم و بالاخره به انتشارات مدرسه میرسم.
حبابهای زیادی جلوی غرفه انتشارات نشر مدرسه از دستگاه حبابساز خارج میشود، دستم را جلوی صورتم میگیرم تا حبابها به صورتم نخورند. سراغ آقای حمیدرضا شاهآبادی خوب و مهربان، مدیر انتشارات مدرسه را میگیرم اما ظاهرا در غرفه نیست. مهربانو ابدی دوست، مدیر پرتلاش روابط عمومی هم پیدا نمیکنم که با هم گپ و گفتی داشته باشیم. در همین لحظه محمدحسین محبتپناه، مسئول غرفه، میپرسد میتوانم کمکی کنم و من از او درباره پرفروشها میپرسم. محبتپناه بیدرنگ مجموعه «لطیفههای زیرخاکی» از علیرضا لبش، مجموعه 2 جلدی «حلقه داستان کوتاهی» با دبیری مصطفی خرامان را پرفروشترین آثار در حوزه نوجوان، «تولد تولد» نوشته پروین علیپور را پرفروشترین آثار در حوزه کودک و «مامان و نینی» اثر فروزنده خداجو که به ارتباط بین مادران و بچههای کوچک میپردازد را پرفروشترین کتاب خردسال معرفی میکند.
خیلی خسته شدهام از ساعت 10 صبح تا الان که یکو نیم بعدازظهر است مشغول قدم زدن در سالنهای کودک و نوجوان و گپ و گفت با ناشران و غرفهداران هستم. تصمیم میگیرم به غرفه ایبنا برگردم و گزارش پرفروشها را تنظیم کنم، اما با خودم میگویم مگر میشود در گزارش نامی از انتشارات افق نبرم.
به دنبال انتشارات افق راهی چادرهای کودک و نوجوان میشوم. از دور تبلیغات نشر افق را میبینم که از سقف چادر آویزان شده و خودنمایی میکنند. به سمت غرفه راه افتم، حبیب سیف مدیر فروش نشر افق بیرون غرفه ایستاده و مثل همیشه با سلامی گرم و صمیمانه مرا به غرفه دعوت میکند. غرفه خیلی شلوغ است، بچهها از این طرف به آن طرف میروند و کتابها را ورق میزنند. از او درباره میزان استقبال و فروش میپرسم. میگوید استقبال کلا نسبت به سال گذشته کمتر بوده اما فروش نسبتا بد نیست. بیشتر فروش در حوزه نوجوان بوده و از مجموعه 10 جلدی «عاشقانههای کلاسیک» ترجمه کیوان عبیدی آشتیانی و خجسته کیهان، مجموعه 10جلدی «تام گیتس» اثر لیز پیشون با ترجمه آتوسا صالحی، مجموعه 12 جلدی «جودی دمدمی» نوشته مگان مکدونالد با ترجمه محبوبه نجفخانی، مجموعه 22 جلدی رمانهای «جاویدان جهان»، «ته کلاس، ردیف آخر» اثر لوئیس سکر، ترجمه پروین علیپور، «شگفتی»، نوشته آر.جی.پالاسیو ترجمه پروین علیپور، مجموعه سهجلدی «دونده هزارتو» نوشته جیمز دشنر با ترجمه مینا موسوی و همچنین در حوزه خردسال مجموعه 12 جلدی «میمینی» اثر ناصر کشاورز و مجموعه 12 جلدی «وگی ورجه» استقبال خوبی شده است.
در ذهنم نام ناشران کودک و نوجوان را مرور میکنم و میبینم نام غرفه انتشاراتی مانند هوپا، زعفران، کانون پرورش فکری و ... از قلم افتاده است. به سوی نشر هوپا میروم. در غرفه هوپا سراغ مصطفی مقسمی، مدیر غرفه را میگیرم. او مجموعه 12جلدی «تام گیتس» اثر لیز پیشون با ترجمه بهرنگ رجبی، مجموعه 7 جلدی «خانه درختی»، اثر اندی گریفتس و تری دنتون با ترجمه آنیا یارمحمدی، مجموعه 10 جلدی «کارآگاه سیتو» اثر انتونی ایتوربه با ترجمه رضا اسکندی را پرفروشترین آثارش معرفی میکند و میگوید مخاطبان ما بیشتر کودکان 10-12 ساله هستند و کتابهای ترجمه میخرند چون سطح کیفی بالاتری دارد. از مقسمی درباره آثار تالیفی میپرسم. او میگوید مجموعه «بچه محل نقاشان» اثر محمدرضا مزروقی و «قصههای الفبا» اثر محمدرضا شمس هم فروش خوبی داشته است.
از غرفه هوپا که خارج میشوم به غرفهای برخورد میکنم که تزئینات زیبا و متفاوتش مرا مجذوب خودش میکند. همانطوری که حدس میزنم غرفه نشر زعفران است. غرفهای که هرسال با دیزاین و طراحی جدیدش همه را شگفتزده میکند. غرق در تزئینات غرفه، زهره نیلفروشان مدیر انتشارات مرا به داخل غرفه دعوت میکند. انگار وارد خانه شکلاتی هانسل و گرتل شدهام. در بخشی از غرفه درختی را میبینم که عکس نویسندگان، مترجمان و تصویرگران از شاخههایش آویزان شده است. به نیلفروشان برای طراحی زیبایش تبریک میگویم. او از فروش راضی است و میگوید ما همیشه در نمایشگاه کتاب سرمان شلوغ بوده و هر سال به جز مخاطبهای خودمان مخاطبان جدیدی نیز پیدا میکنیم. در غرفه ما آثار تالیفی هم به اندازه آثار ترجمه فروش دارد زیرا توجه جدیای به حوزه تالیف داریم. ما اتاق فکری داریم که کارها در آنجا از نظر محتوا و بکر بودن سوژه و همچنین تصویرسازی و صفحهبندی کارشناسی میشود.
نیلفروشان میگوید مجموعه «قصههای فیلیکس» نوشته آنت لنگن، با ترجمه محبوبه نجفخانی و منیژه نصیری، مجموعه «نامههای نیلی» نوشته مهدی رجبی، مجموعه «نقاشیهای انگشتی» با ترجمه الهام فیاضی که دارای کیت رنگارنگ است و رنگهایش خوراکی و غیرسمی است و با آب هم پاک میشود، «133 داستان دوستداشتنی دنیا» ترجمه محبوبه نجفخانی. مجموعه دوجلدی «حیوانات کلهپای من» اثر شهرام رجبزاده که کار بسیار خلاق و جالبی است و کودک با 12 حیوان در هر کتاب میتواند 144 حیوان هم از نظر شعر، تصویر، و هم اسم حیوان خلق کند. همچنین مجموعه «جالی پستچی» ترجمه شیدا رنجبر از آثار پرفروش بوده اما چون ما ناشر تخصصی حوزه کودک هستیم و 80 درصد آثارمان در این حوزه عرضه میشود در حوزه کودک فروش بیشتری داریم.
بعد از پذیرایی گرم و دلچسب زهره نیلفروشان به سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان میروم تا با پرفروشهای این انتشارات گزارشم را خاتمه دهم. غرفه بسیار شلوغ است و کودکان با هیاهو مشغول انتخاب کتابند. پیش محمدرضا طاهری، مدیر غرفه میروم و از او میخواهم پرفروشترین کتابها را به من معرفی کند. طاهری «هستی» اثر فرهاد حسنزاده، «شهر طلا و سرب» نوشته جان کریستوفر با ترجمه ع. نوریان «برکه آتش» نوشته جان کریستوفر با ترجمه ع. نوریان، «کوههای سفید» جان کریستوفر با ترجمه ع. نوریان، «زیبا صدایم کن» اثر فرهاد حسنزاده و «بردیا و مکه سرزمین عاج» سیامک گلشیری را نشانم میدهد و میگوید از این کتابها استقبال خوبی شده است.
از غرفه کانون پرورش فکری خارج میشوم، درحالیکه بچهها را نگاه میکنم یاد سالها پیش میافتم، زمانی که کودک بودم و به همراه مادرم به غرفه انتشارات کانون پرورش فکری میآمدم و با ذوق و شوق کتابها را ورق میزدم و تعدادی از آنها را انتخاب میکردم.
سیویکمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام برپاست.
نظرات