مجتبی گلستانی، نویسنده و منتقد ادبی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره تاثیر برگزاری جوایز ادبی در بهبود وضعیت نشر و بازار کتاب گفت: بازار نشر در سراسر دنیا به نوعی از جوایز ادبی تاثیر می‌گیرد؛ به‌عنوان مثال، آثار برندگان نوبل مانند ایشی‌گورو یا دیگران تا مدت‌ها در صدر پرفروش‌‌هاست؛ علاوه براین بدنه نشر شامل نویسندگان و ناشران نیز از این جریان بهره‌مند می‌شوند.
این فعال حوزه نشر ادامه داد: تاثیرگذاری جوایز ادبی به دو مولفه اعتماد مخاطب و اعتبار جایزه وابسته است؛ اما شاهدیم که اعتبار در بسیاری مواقع زیر سوال میرود. البته این نقد به جوایز مطرح بین‌المللی مانند نوبل نیز وارد است چراکه بخشی از اعتبار و کیفیت از خود جوایز بر‌می‌آید؛ علاوه براین داوری نیز در اعتباربخشی موثر است.
گلستانی با بیان این مطلب که درباره جوایز ادبی ایران نقد‌های مختلفی مطرح می‌شود افزود: جایزه گلشیری که از اعتبار قابل توجهی برخوردار بود، به دلایلی با افول مواجه و با توجه به برخی مشکلات برچیده شد. وجود گرایش در هر جایزه ادبی، طبیعی است و به نظر میرسد که هیچ جایزه‌ای از این جریان مستثنی نیست.
این نویسنده با اشاره به جایزه جلال آل‌احمد افزود: این جایزه در فضای بسیار‌بسیار ضعیف و پُرانتقاد فعالیت خود را آغاز کرد؛ البته خوشبختانه با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید تا حدودی این وضعیت تغییر کرده است. همان‌طور که چند سال پیش در یادداشتی نوشتم «گران‌ترین، معتبر‌ترین نیست» معتقدم که بخش اعظم اعتبار این جایزه به سکه و بار مالی آن است؛ اما در مجموع به نظر میرسد که این جایزه در دولت روحانی شمایی از استقلال را به دست آورده است.
این نویسنده در تاثیر برگزاری جوایز ادبی در تقویت بازار نشر گفت: جوایز ادبی موجب می‌شود به آثار نویسندگان خوانده شود، بنابراین بر بازار نشر تاثیرگذار هستند اما معتقدم که جوایز ادبی، بی‌اعتبار و بی‌پشتوانه زیاد داریم. جوایز بدون پشتوانه به مخاطب آدرس غلط و آثار بد را خوب جلوه می‌دهند. «مهرگان ادب» در بین جوایز ادبی، از جایگاه نسبتا معقولی برخوردار است؛ به‌عبارت دیگر جایزه قابل احترام به حساب می‌آید؛ این در حالی‌است که در جایزه جلال، مکانیزم تصمیم‌گیری مصلحتی است.
گلستانی، حضور در یکی از جوایز ادبی به‌عنوان داور را تجربه تلخی دانست و گفت که نتیجه داوری در آخرین لحظه و براساس مصلحت تغییر کرد. وی دراین‌باره اظهار کرد: تاکید دارم رویداد‌های فرهنگی می‌توانند گرایش داشته باشند اما مصلحت‌اندیشی نه! چراکه مصلحت‌اندیشی عاملی است که به مخاطب کتاب و به‌‌‌‌ویژه مخاطب ادبیات آدرس غلط می‌دهد. و طبیعی است که وقتی اعتبار جایزه ادبی از بین میرود مردم برای انتخاب کتاب به رسانه‌های خارجی توجه کنند.
این منتقد ادبی با تاکید بر وجود علاقه‌مندی به کتاب در جامعه ایرانی گفت: برخلاف بسیاری معتقدم که مردم ایران کتاب می‌خوانند و به کتاب نیاز دارند و به نظر میرسد که جوایز ادبی می‌توانند منبعی برای معرفی کتاب به مردم باشند. ناشر نیز با تمایل روی کتاب‌ها لیبل برگزیده شدن را می‌زند.
وی درباره جایزه جلال آل‌احمد که بزرگترین جایزه دولتی کشور به شمار می‌آید به طور اخص اظهار کرد: معتقدم جایزه جلال باید خصوصی و به وراث جلال آل احمد واگذار شود.
شنبه ۲۳ دی ۱۳۹۶ - ۰۹:۲۲
نظرات