به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) نشست معرفی و بررسی دو عنوان کتاب «پوتين قرمزها» و جلد بیست و پنجم از مجموعه «تقويم تاريخ دفاع مقدس نداجا»(چهارشنبه 29 شهريور) با حضور فريدون جنيدی، ایران‌شناس، ناخدا يكم، علی جعفری و مرتضی بشيری، راوی کتاب «پوتین‌قرمز‌ها» و رئیس جنگ روانی ایران و عراق در سرای اهل قلم خانه كتاب برگزار شد.
 
جنگ روانی یعنی تغییر باور‌ها
بشیری گفت: آماده نبودن ما برای جنگ و حتی دفاع، مهم‌ترین مشخصه هشت سال مقدس است. صدام از سال 1357 در تدارک جنگ و در صدد منحل کردن قرارداد صلح سال 1975 بود. سپاه، بسیج و کمیته‌های نظامی آماده نبودند؛ علاوه براین در حوزه عملیات روانی نیز سیستم آموزشی وجود نداشت.
 
وی افزود: مفهوم جنگ روانی، تغییر در باور‌های کشورِ هدف است؛ به‌عبارت دیگر بد‌بین کردن مردم نسبت به حاکمیت، اقتصاد و یا توسعه و پیشرفت. جنگ روانی در زمان صلح و جنگ فیزیکی متفاوت است. جنگ روانی در زمان جنگ فیزیکی به «عملیات روانی» تعبیر می‌شود، چراکه جنگ تحول دارد. جنگ فیزیکی همیشه جنگی کامل نیست و ابزار‌های جنگ روانی مختلف است.
 
بشیری در معرفی کتاب پوتین‌قرمز‌ها و وضعیت اسرای عراقی اظهار کرد: کتاب «پوتین‌قرمز‌ها» خاطرات من درباره تدوین سناریو‌های جنگ روانی در دوران دفاع مقدس است. عنوان این کتاب نیز با توجه به رنگ پوتینِ افسر‌های عراقی انتخاب شده است. قصد نداشتیم مانند عراقی‌ها عمل کنیم. ما مردمی متواضع هستیم. هیچ‌گاه نباید شعور ایرانی را با شعور سایر مردم جهان مقایسه کرد چراکه به معنای توهین به ایرانی‌هاست.
 
رئیس عملیات جنگ روانی ادامه داد: برخلاف آنچه که بر سر آزادگان ایرانی آوردند با اسرای عراقی رفتار نکردیم. رفتار محبت آمیز داشتیم و با آن‌ها درباره موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی بحث کردیم. عراقی‌ها نسبت به فرهنگ، تمدن و انسانیت ما غبطه می‌خوردند و حسادت می‌کنند.
 
این راوی دفاع مقدس گفت: با افسران ارشد از سرگرد تا سرلشکر ارتباط برقرار کردیم. با روشی که پیش گرفته بودیم امروزِ عراق را می‌دیدم که جنگ، تمام شود صدام تمام می‌شود و در جوار ما ملت عراق وجود دارد و قرار است با این ملت زندگی کنیم.
 
بشیری اظهار کرد: برای رفع دشواری مخاطب در باور‌پذیری خاطرات، 125 دقیقه مستند داخل عراق از اسرای عراقی تولید شده است. مردم باور کنند که می‌توان با انسانیت، دشمن را نفی کرد.
 
وی با اشاره به تاثیر رفتار ایرانی‌ها با اسرای عراقی افزود: با اسرای ما طوری رفتار کردند که هیچ یک از زندان‌بانان عراقی جرات نزدیک شدن به مرز‌های ایران  را ندارند. مردم ما همه پهلوان، قهرمان، صاحب تفکر سالم و تفکر انسانی هستند. امکان ملاقات اسرای عراقی با خانوادهایشان وجود داشت. آیا این رفتار موجب می‌شود که دشمن بر دشمنی خود ثابت بماند؟ امکان ندارد نتیجه این رفتار تشکیل سپاه «بدر» در عراق است.

بازسازی فکری اسرای عراقی
رئیس عملیات جنگ روانی ایران و عراق گفت: اسرای عراقی را بازسازی فکری و عاطفی کردیم. این کتاب رفتار متفاوت یک  نقطه از دنیا را به نمایش گذاشته که در هیچ کجای دنیا نمونه آن وجود ندارد.
 
وی افزود: ثابت کردیم که رفتار انسانی گُم نمی‌شود. هیچ‌کس به‌ خاطر محبت مواخذه نخواهند شد؛ البته اسرایی بودند که بنا نداشتند با ما کنار بیایند کاری به کار آن‌ها نداشتیم و البته آن‌‌ها را از امکانات محروم نکردیم. اگر عراقی‌ها یک قالب صابون را بین اسرای ما به 15 قسمت تقسیم می‌کردند ما به هر اسیر عراقی سه قالب صابون در هفته می‌دادیم. بهداشت و غذای کامل اسیر برای ما مهم بود البته نه به خاطر صلیب سرخ جهانی بلکه ما باید پاسخگوی وجدان و باور اعتقاد‌مان باشیم.
 
راوی کتاب پوتین قرمز‌ها ادامه داد: همه دوستان فعال من در حوزه جنگ روانی، محبوب عراقی هستند. وقتی به عراق سفر می‌کنیم بهترین امکانات در خانه‌های خود را در اختیار ما قرار می‌دهند. معتقدند که ایرانی‌ها مردم با کرامتی هستند و راست می‌گویند.
 
تبلیغات بلد نیسیتم
بشیری  اظهار کرد: تا سال 1365 جنگ روانی تعریف شده‌ای نداشتیم که ضعف بزرگ ما به حساب می‌آمد. منبع غیر کاربردی ما نیز جزوه‌ای مربوط به جنگ جهانی دوم بود.  تبلیغات نیز از‌جمله نقاط ضعف ما در دوران جنگ و همین‌طور امروز است. کار تبلیغاتی بلد نیستیم چراکه سناریست‌های تحصیل‌کرده در این زمینه نداریم. کارشناس تبلیغات نداریم  و ابزار تبلیغات نیز محدود است. اگر سیستم تبلیغات نداشته باشیم در شناخت داشته‌هایمان دچار ضعف می‌شویم و نمی‌توانیم از آن‌ها دفاع کنیم.  
 
لزوم توجه به اهمیت دریا
ناخدا یکم جعفری در ادامه این نشست درباره اهمیت دریا  گفت: درباره دریا، کم بحث شده است در حالی‌که هر زمان به دریا توجه داشتیم دوران شکوفایی کشورمان بود و هر زمان به آن بی‌توجه و بودیم کشور دچار افول شده است. موقعیت ویژه ایران بین دو دریای خزر و دریای عمان از زمینه افزایش قدرت دریایی کشور مانند گذشته باشد.  
 
وی افزود: 31 درصد از مرز‌های کشور را مرز‌های آبی تشکیل می‌دهد و 93 درصد تعاملات تجاری از این طریق  انجام می‌شود. دریا مسیری برای نقل و انتقال همچنین اقتصادی‌ترین روش برای تجارت است.
 
جعفری ضمن اشاره به ابعاد جغرافیایی خلیج فارس درباره نقش نیروی دریایی در هشت سال دفاع مقدس گفت: حراست از حاکمیت و منابع دریایی کشور، نابودی منابع دریایی دشمن و حراست از راه‌های مواصلاتی خودی و مسدود کردن راه‌های مواصلاتی دشمن از ماموریت‌های نیروی دریایی در هشت سالس دفاع مقدس یود.

دشمن به غیرت ایرانی بی‌‌توجه بود
وی اظهار کرد: با آغاز جنگ، شاید آمادگی و باور لازم وجود نداشت. علی‌رغم برآورد‌های دشمن درباره نیرو‌های دریایی ایران باید گفت که دشمن از غیرت ایرانی غافل بود. زمانی که تهدید خارجی مطرح باشد همه اختلافات به حاشیه می‌رود.
 
این پژوهشگر حوزه دفاع مقدس ادامه داد: هدف دشمن جنگ برق‌آسا بود؛ اما غافلگیر شد. در 67 روز نخست جنگ در حالی‌که دشمن تصور می‌کرد قادر به خروج از بنادر نیستیم با اجرای عملیات‌هایی از‌جمله عملیات «مروارید» توان و قدرت دریایی دشمن از بین رفت و صیادت دریایی را به دست آوریم.  
 
جعفری افزود: در شرایطی جنگیدیم که در تحریم کامل قرار داشتیم در حالی‌که عراق از پیشرفته‌ترین هواپیما‌ها برخوردار بود؛ بنابراین تهدید به مناطق جنوبی کشور کشیده شد.

150 عملیات اسکورت نیروی دریایی
وی اظهار کرد: در طول هشت سال جنگ 150 عملیات اسکورت کاروان انجام گرفت و بیش از 10 هزار کشتی اسکورت شدند و 259 کشتی در شرایط نابرابر مورد اصابت قرار گرفتند  و فقط 20 کشتی غرق شد و مابقی  با بار سالم به بندر مبدا و مقصد هدایت شدند و بعد از تعمیر یا تخلیه بار به راه خود ادامه دادند.
 
جعفری درباره خلاقیت‌های نیروی دریایی در شرایط تحریم افزود: ساخت «هدف کاذب» برای منحرف کردن موشک‌های مجهز به رادار ازجمله خلاقیت‌های نیروی‌ دریایی در هشت دفاع مقدس است.
   
ناخدا یکم جعفری با اشاره به مراحل تدوین مجموعه «تقویم تاریخ دفاع مقدس» گفت: تدوین مجموعه «تقویم تاریخ دفاع مقدس» سال 1389 با تاکید امیر فرمانده‌ای نیروی دریایی، مبنی بر پرداختن به نقش نیروی دریایی در هشت سال دفاع مقدس با  انتشار اساس‌نامه و تشکیل گروه مطالعاتی در دفتر مطالعات نیرویی دریای آغاز شد.

یک میلیون سند درباره نیروی دریایی در جنگ  
وی درباره اسناد مربوط به نقش نیروی دریایی در هشت سال دفاع مقدس افزود: اسناد در پایگاه‌های نیروی دریایی متفرق هستند. بیش از یک میلیون سند جمع‌آوری شد. اسناد هر روز جنگ براساس سال، ماه، روز، ساعت، دقیقه و ثانیه ایجاد و بانک اطلاعات رایانه‌ای نیز از اسناد تهیه شد. اسناد از ابتدای جنگ تا سال 1366 در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
 
جعفری اظهار کرد: «زمینه‌های بروز جنگ» عنوان  نخستین جلد این مجموعه است که برای مخاطب عام نیز کاربرد دارد و با نگاه تاریخی و پیشینه اختلافات ما از عثمانی و دولت پادشاهی و بعد جمهوری عراق همچنین حوادث سال 1357 تا آغاز جنگ را شامل می‌شود.  جلد سی‌و یکم کتاب نیز تدوین شده است.

خواندن شاهنامه برای هر ایرانی لازم است
جنیدی در ادامه این نشست با اشاره به ویژگی شاهنامه اظهار کرد: شاهنامه چند میلیون سال را در خود نگهبانی می‌کند. عظمت تاریخ جهان در شاهنامه آمده و خواندن شاهنامه برای هر ایرانی لازم است. ایران از نظر فرهنگی و حتی جغرافیایی مرکز جهان بوده و هست. فرهنگ را ما به دنیا تقدیم کردیم.
 
وی درباره جریان شکل‌گیری گفتار ادامه داد: گفتار با تقلید آواها به تدریج شکل گرفت؛ به‌عنوان مثال انسان با تقلید صدای طبیعت مانند آبشار، حیوانات و یا آتش واژه ساخت. برترین گفتار در کلام شاهنامه آمده است. برترین، زیباترین و دانشی‌ترین زبان دنیا فارسی است. باید بدانیم که زبان ما کهن‌ترین زبان آریایی و دنیاست.
 
جنیدی با اشاره به تاثیر‌پذیری دنیا از مصادیق فرهنگ ایرانی مانند موسیقی افزود: واژه  ایران  به معنای فروتنان است ایرانی‌ها هیچ‌گاه با ملتی جنگ نداشتند.
 
این صاحب‌نظر حوزه مطالعات ایران باستان با اشاره به یورش بابلیان به ایران گفت: بابلی‌‌ها بر خلاف ایرانی‌ها که نیرو‌های طبیعی را پرستش می‌کردند، بت پرست بودند. بابلی‌ها جنگ را بعد از پیروزی بر ایرانی‌ها آغاز کردند. پیش از این جریان و  بیش از هفت هزار سال نشانه‌ای از اسلحه وجود ندارد. بعد از آغاز جنگ دو آتشفشان دماوند و آتشفشانی در مرز گرجستان فعال شدند. چاره کردند که روزانه دو جوان را به آتشفشان‌ها تقدیم کنند.
 
جنیدی اظهار کرد: بابلی‌ها هزار سال بر ایرانی‌ها ظلم کردند. پسران ایرانی برای در امان ماندن به قلعه‌ها پناه بردند و دختران از آن‌‌ها مراقبت و نگهداری می‌کردند؛ بنابراین پناهگاه‌ها «قلعه دختران» نام گرفتند. پسران خواهان انتقام بودند اما فرانک مادر فریدون مانع از بازگشت آن‌ها شد و پسران در فضای کوچک قلعه مانند زورخانه به ورزش روی آوردند.

آئین رزم در ایران باستان چگونه بود
این ایرانشناس درباره آئین رزم ایران باستان افزود: فاصله دو سپاه جنگی دو فرسنگ بود که با فرسنگ امروزی متفاوت است. حرکت دو سپاه تا نقطه‌ای که امکان تیر‌اندازی باشد ادامه داشت. کمان‌وران جلوی سپاه با فرمان فرمانده تیر‌اندازی می‌کردند.
 
وی ادامه داد: بعد از پایان تیر‌اندازی به عقب می‌رفتند تا مجهز شوند. فرمانده کل قوا بالای تپه بلند مسقر بود و دو بال راست و چپ سپاه را نظاره می‌کرد. هر زمان که به یکی از بال‌ها آسیب وارد می‌شد از طریق افرادی که در فاصله‌‌ای معین ایستاده و با بانگ بلند در ارتباط بودند سپاه را راهنمایی می‌کرد و  پیام به فرمانده قلب سپاه می‌‌رسید.
 
جنیدی گفت: بعد از پایان تیر‌اندازی، نوبت به نیزه می‌رسید، با اسب به یکدیگر حمله و برای پیشگیری از برخورد نیزه با بدن از بین دو گوش اسب به دشمن نگاه می‌کردند. شمشیر کاراترین اسحله جنگ بود شمشیر نازک بود و احتمال شکستن آن وجود داشت. گرز اسحله بعدی نبرد در عهد باستان است.

این صاحب‌نظر حوزه ایران‌شناسی اظهار کرد:  خنجر نیز زمانی که دو مبارز به یکدیگر نزدیک می‌شدند کاربرد پیدا می‌کرد. کُشتی بعد از کار افتادن خنجر راه دیگر مبارزه میدان جنگ بود. دو مبارز دست به کمر می‌گرفتند و این نوع کشتی هنوز در سه ناحیه خراسان، مازندران و گیلان وجود دارد. جنگ به صورت کشتی به پایان می‌رسید و  برخورد زانوی یکی از مبارزان به معنای شکست بود.
 
وی ضمن گرامی‌داشت ایثارگری‌های هشت سال دفاع مقدس افزود: ما همواره از مادرمان ایران دفاع کردیم و در طول 2500 سال به غیر از دو بار از ایران خارج نشدیم. همواره از بیرون به ما حمله کردند و ما دفاع کردیم. همه اروپای خائن از  صدام حمایت کرد در حالی‌که هیچ کشوری به ایران کمک نکرد. درود به روان ایرانی‌‌ها که از هفت هزار سال پیش که جنگ به‌عنوان رهاورد غریبه‌ها بود ادامه دادند و خون پاکشان را روی خاک پاک‌تر ایران ریخته شد تا سرزنده و پایدار باقی بماند.