به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) سید مجتبی میرلوحی تهرانی (1334-1303ش) معروف به نواب صفوی روحانی شیعه، بنیان‌گذار و رهبر جمعیت فدائیان اسلام است. وی دروس حوزوی مانند فقه و اصول، تفسیر قرآن و اصول سیاسی و اعتقادی را در تهران و سپس در نجف فرا گرفت و از علامه امینی و سید حسین طباطبایی قمی به عنوان استادان وی در حوزه نجف یاد شده است.

مخالفت با اقدامات دولت دکتر مصدق به دلیل عدم عمل به احکام اسلامی از دیگر فعالیت‎های وی بود که حبس را برای سید مجتبی در پی داشت. کتاب «جامعه و حکومت اسلامی» از آثار نواب صفوی است. وی در دوران فعالیت سیاسی خود سفرهایی به اردن و مصر داشت که طی آن در دانشگاه الازهر سخنرانی کرده و با ملک حسین پادشاه اردن ملاقات داشته است.

رهبر فدائیان اسلام و برخی از یارانش در تاریخ 27 دی‌ماه 1334 هجری شمسی به جرم ترور حسنعلی منصور، توسط رژیم پهلوی اعدام شدند.

کتاب «درباره شهید نواب صفوی» خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی را از این مجاهد مبارز در بردارد. این کتاب شانزدهمین مجلد از مجموعه «حدیث روزگار» انتشارات «شروق» است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی خسروشاهی از جمله افراد مرتبط با گروه «فدائیان اسلام» بود. وی افزون بر این‌که کتاب‌ها و مقاله‌های متعددی درباره فدائیان اسلام، تاریخ و عملکرد آن‌ها و نیز زندگی و مبارزات شهید نواب صفوی منتشر کرده است، آثاری نیز درباره ریشه، اندیشه‌ها و فعالیت‌های گروه «اخوان‌المسلمین» دارد.

کتاب «درباره شهید نواب صفوی» مجموعه مصاحبه‌های این نویسنده با مطبوعات مختلف با سید هادی خسروشاهی است که موضوع همه آن‌ها فعالیت و نوع مبارزه فدائیان اسلام و نقش شهید نواب صفوی در این حرکت بنیادین و تاثیرگذار است.

خاطراتی از حوادث دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت و نوع فعالیت‌های فدائیان اسلام در صحنه سیاسی، نقش آن‌ها در به پیروزی رساندن نهضت ملی، فعالیت فدائیان اسلام در حوزه علمیه قم و برخورد مراجع و علمای بزرگ، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم با جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت از جمله خاطرات ثبت شده در قالب مصاحبه‌هاست. همچنین، خاطرات کتاب شامل مسائل سیاسی روز مربوط به آن برهه و دوران پیش از آغاز نهضت نیز شده است.

درباره شهید نواب صفوی و اهداف و اقدامات فدائیان اسلام، چه کسی مجوز ترور را داده بود؟ در مورد سخنان منسوب به آیت‌الله بروجردی درباره نواب صفوی، حکومت اسلامی از دیدگاه فدائیان اسلام و سید عملگرا، برخی فصل‌های این کتاب‌اند.

در صفحه 33 کتاب «درباره شهید نواب صفوی» در مطلبی با عنوان «نیازی به این فتوا نداشتند» می‌خوانیم: «آقای عبدخدایی در مجله «شاهد یاران» مدعی شده‌اند فتوای ترور دکتر فاطمی را آیت‌الله صدر داده است. شما که با اندیشه‌های ایشان آشنا بودید تا چه حد این ادعا را منطبق بر واقعیت می‌دانید؟

آقای عبدخدایی در دوران جوانی یا نوجوانی، این اقدام را به دستور شهید سید عبدالحسین واحدی انجام داد، چون در آن زمان شهید نواب صفوی در زندان مصدق و می‌گرایان بود که حدود 22 ماه تمام هم، طول کشید! و قاعدتاً در آن شرایط نمی‌توانست دستور اقدامی را صادر کند.

یعنی مرحوم نواب در این قصه نقشی نداشت؟
بلی، نقشی نداشت چون از داخل زندان نمی‌توانست دستوری بدهد. البته آقای عبدخدایی مدعی بود که ایشان (مرحوم نواب) در ملاقاتی به او گفته بوده که یک مأموریتی به تو خواهند داد، به آن اقدام کن!‌ بدیهی است که پشت آن میله‌های آهنی در محل ملاقات‌ها، که پلیس نیز در وسط ایستاده است، شهید نواب نمی‌توانسته این نوع مسائل را مطرح کند و مثلاً داد بزند تا طرف بشنود!‌، چون ما وقتی به دیدن آیت‌الله طالقانی و دوستان‌شان می‌رفتیم، میان میله‌ها پلیس ایستاده بود، آن طرف آقای طالقانی و آقای بازرگان و دوستان دیگر بودند و این طرف هم ما... در چنین شرایطی ما تنها می‌توانستیم احوالپرسی کنیم و یا حرف‌های کلی درباره کتاب و حوزه و احوال علماء بزنیم و برگردیم. از این نوع جملات که «مأموریتی به تو خواهند داد، اقدام کن» و امثال آن را در آن شرایط، نمی‌شد بیان کرد و معقول نیست. البته در اینکه این دستور را مرحوم واحدی داده است، تردیدی نیست.

اما با توجه به نوشته‌های خود شهید نواب ـ که نسخه خطی آن پیش من موجود است ـ ایشان معتقد بود در دفاع از سرزمین و جامعه اسلامی اصولاً نیازی به اجازه مجتهد نیست. اگر دشمنان به بلاد اسلامی هجمه کنند، بر زن و مرد و کوچک و بزرگ واجب است که همه دفاع کنند و البته در بخش «الجهاد» تمام کتب فقهی ما آمده است که در چنین شرایطی احتیاجی به اجازه کسی نیست. مرحوم نواب می‌گفتند اکنون کفار هجمه بر اسلام کرده‌اند و اینهایی که جلو افتاده‌اند از قبیل رئیس الوزرا و امثال او، مسلمانانی هستند که سپر دفاعی کفار تلقی می‌شوند.

این مطلب در کتاب «شرح لمعه» ما حوزویان هم هست و ایشان آن را از خود نگفته است. «شرح لمعه» اولین کتاب فقهی درسی ما است، در آنجا به صراحت آمده: اگر کفار در هجوم خود، مسلمین را سپر قرار دادند: «یجب قتلهم جمیعاً» این عین جمله‌ای است که من نیم قرن پیش و در اوایل دوران طلبگی در مدرسه حجتیه آن را خوانده‌ام و هنوز هم آن جمله عیناً یادم هست. پس در واقع شهید نواب صفوی معتقد بود که اینها، یعنی کارگزاران ارشد رژیم شاه، اگر مسلمان هم باشند، چون سپر دشمن هستند و هجمه دشمن هم صورت گرفته است، می‌توان آنها را حذف کرد.»

«درباره شهید نواب صفوی» را انتشارات «شروق» با شمارگان یک‌هزار نسخه، قطع رقعی، 132 صفحه و به بهای 5‌هزار تومان روانه بازار نشر کرده است.