فریده خلعتبری، مدیرمسئول انتشارات شباویز، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار کرد: برگزاری نمایشگاه‌های کتاب در هر کشوری یک رویداد بزرگ فرهنگی محسوب می‌شود که اغلب ناشران و مردم از آن استقبال می‌کنند. البته هرکدام از نمایشگاه‌های کتاب ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی بیشتر جنبه فروش و برخی جنبه نمایشگاهی دارند. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم که امسال بیست و نهمین دوره آن برگزار می‌شود از جمله نمایشگاه‌هایی است که جنبه فروش دارد.

وی به ویژگی‌های نمایشگاه‌های کتاب سایر کشورها اشاره و شرایط آنها را با نمایشگاه کتاب تهران مقایسه کرد و گفت: من در نمایشگاه‌های کتاب کشورهای مختلف مانند بلونیا، دوحه، تایپه و فرانکفورت شرکت کرده‌ام. همه این نمایشگاه‌ها در مرکز شهر قرار دارند و دسترسی مردم به آنها بسیار راحت است. همچنین ساعت کار آنها مخصوصاً در عصر بیشتر است زیرا اغلب مردم شاغل هستند و بعد از اتمام کار روزانه می‌توانند به نمایشگاه کتاب بروند.

خلعتبری همچنین بیان کرد: در نمایشگاه‌های کشورهای دیگر هیچ تفاوتی بین سالن‌ها و غرفه‌های کودک و بزرگسال وجود ندارد. همه غرفه‌ها مسقف، راهرو بندی‌ها یکسان هستند.  همه ناشران به یک چشم دیده می‌شوند. قیمت غرفه‌ها یکسان است و همه ناشران غرفه‌های مشابه با شرایط یکسان دارند و فقط تزئینات غرفه‌ها متفاوت است. آنها فضای حداقل و حداکثر استانداردی را تعیین می‌کنند و ناشران بنا بر خواست خود می‌توانند مساحت غرفه را در بین مساحت‌های تعیین شده انتخاب و مبلغ تعیین‌شده را پرداخت کنند و هیچ محدودیتی در اینکه ناشری فضای مشخصی را بردارد وجود ندارد.

مدیر مسئول انتشارات شباویز ادامه داد: ناشران محدودیتی در ارائه کتاب‌های منتشر شده‌شان ندارند، آنها می‌تواند هرکدام از آثارشان را که متقاضی بیشتری دارند برای فروش در نمایشگاه عرضه کنند و حتماً نباید محدود به چهار سال اخیر باشد. همچنین در غرفه‌ها قفسه‌بندی‌های استاندارد برای چیدن کتاب‌ها وجود دارد و اگر چه چنانچه ناشری بخواهد از قفسه‌های بیشتری استفاده کند می‌تواند تقاضا دهد تا قفسه‌های بیشتری در اختیار او قرار گیرد. همچنین مواد غذایی باکیفیت مناسب و قیمت بسیار کم، به راحتی در اختیار ناشران قرار دارد و هیچ مشکلی از نظر امکانات، تغذیه، سرویس بهداشتی و غیره برای ناشران وجود ندارد.

اختصاص زمانی برای بازدید ناشران ایرانی و خارجی از سایر غرفه‌ها
این نویسنده و مترجم در ادامه به نمایشگاه بین‌المللی کتاب در ایران اشاره کرد و گفت: باید تلاش شود شرایط مساعدی در نمایشگاه‌های کتاب ایران برای ناشران و مردم فراهم شود تا با رغبت در این رویداد فرهنگی شرکت کنند. نخستین نکته مکان برگزاری نمایشگاه است که امسال به خارج از شهر انتقال یافته و نسبت به سال‌های گذشته امکان بازدید و مراجعه مردم مشکل‌تر شده است و باید تلاش شود امکان تردد مردم تسهیل شود. از سوی دیگر بهتر است سالن‌ها و غرفه‌هایی در اختیار ناشران مختلف قرار می‌گیرد که شرایط یکسانی دارد و ناشران با یک چشم دیده شوند؛ به عنوان مثال چندین سال است که ناشران کودک و نوجوان غرفه‌هایشان زیر چادر برپا می‌شود و آب باران و گرد و خاک که بدترین دشمن کتاب است به وفور در غرفه‌هایشان وجود دارد و به آثارشان آسیب می‌رساند. در حالی که ناشرانی که در سالن‌های مسقف هستند کمتر با این‌گونه مشکلات مواجهند. با توجه به این شرایط شایسته است تفاوتی بین بهای غرفه‌های زیر چادر با غرفه‌های سالن‌های مسقف وجود داشته باشد. همچنین متراژ استاندارد حداقلی و حداکثری وجود داشته باشد تا ناشران بر اساس آن متراژها غرفه خود را انتخاب کنند. 

وی در ادامه یادآوری کرد: از طرفی بهتر است شرایطی فراهم شود که امکانات دسترسی به سرویس بهداشتی و مواد غذایی با قیمت مناسب و کیفیت خوب افزایش یابد زیرا کودکان و نوجوانان نیاز بیشتری به استفاده از این‌گونه امکانات دارند. همچنین راهروهایی که محل تردد کودکان و نوجوانان است غالباً آسفالت شده و اگر کودکی زمین بخورد صدمه می‌بیند. بهتر است تدبیری اندیشه شود که غرفه‌ها، راهروها و سالن‌های محل تردد کودکان و نوجوان به گونه‌ای طراحی شود که آسیبی به آنها نرساند.
 
توجه به چیدمان غرفه‌های کودک و نوجوان
خلعتبری در بخش دیگری از سخنانش به چیدمان غرفه‌ها و قفسه‌بندی‌های بخش کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: چیدمان غرفه‌ها مخصوصاً در بخش کودک و نوجوان باید مطابق با گروه سنی مخاطبان باشد و به شکلی چیده شود که آنها به کتاب‌ها دسترسی داشته باشند. چیدن کتاب‌ها روی یک میز اصلاً روش درستی برای فروش کتاب‌های کودک و نوجوان نیست.

این نویسنده و مترجم در ادامه سخنانش به دوره‌های اولیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اشاره کرد و گفت: اگر به دوره‌های اولیه برگزاری نمایشگاه نگاهی داشته باشیم می‌بینیم که در آن زمان غرفه‌های کتاب کودک و نوجوان در سالن‌های 2، 3 و 4 برپا می‌شد. غرفه‌ها بسیار زیبا بود و نه تنها از متراژ درخواستی ناشران از سوی مسئولان برگزار کننده نمایشگاه کم نمی‌شد بلکه معتقد بودند به دلیل اینکه ناشران کتاب کودک باید مکانی برای تردد کودکان در اختیار داشته باشند، مقداری فضای اضافه هم به صورت رایگان به غرفه‌های کودک و نوجوان اختصاص می‌دادند. همچنین وسط سالن‌ها فضای بسیار خوب و مناسبی به عنوان راهرو برای تردد مخاطبان وجود داشت و صندلی‌هایی با رنگ‌های مختلف در راهروها برای استراحت مردم و بچه‌ها قرار داده بودند.

تخصیص چند غرفه به یک ناشر صحیح نیست
خلعتبری یادآوری کرد: در آن زمان برنامه‌های خوب و مناسبی پیش‌بینی شده بود و بعد از اتمام ساعت کار نمایشگاه، بعضی روزها دو ساعت را برای بازدید ناشران خارجی از غرفه‌های کتاب‌های ایرانی و فروش حق رایت آثار و همچنین بازدید ناشران ایرانی از غرفه‌های عرضه کتاب‌های خارجی و خرید حق رایت در نظر می‌گرفتند. در آن زمان هرکدام از ناشران فقط می‌توانستند یک غرفه داشته باشند و در آن غرفه باید همه تولیداتشان در بخش‌های متفاوت اعم از کودک و نوجوان، علمی، آموزشی، کمک درسی، ادبیات داستانی و ... را عرضه می‌کردند، در حالی که امروزه هر ناشر می‌تواند بر اساس تولیداتی که دارد چند غرفه در سالن‌های مختلف درخواست کند. به نظر می‌رسد تخصیص یک غرفه به هر ناشر سبب می‌شود امکان حضور ناشران بیشتری در نمایشگاه فراهم شود.

مدیر مسئول انتشارات شباویز همچنین بیان کرد: از سوی دیگر باید نمایشگاه بین‌المللی کتاب فقط به فروش کتاب اختصاص داشته باشد و محصولات غیر کتابی اعم از لوازم‌التحریر و اسباب‌بازی در آن عرضه نشود زیرا در سبب می‌شود که کتاب آن‌طور که باید، دیده نشود.