خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- روز ملی سلامت نخستین روز از هفته سلامت است که از تاریخ 18 تا 24 فروردین و در آستانه روز جهانی بهداشت یا سلامت گرامی‌ داشته می‌شود. برگزاری برنامه‌های متنوع در این هفته از سوی سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف در حقیقت تاکیدی بر اهمیت حفظ سلامت و یادآوری وظایف دولت‌ها و متخصصان در آموزش آحاد جامعه است. به همین مناسبت گفت‌و‌گویی با دکتر محمد شریعتی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

دکتر محمد شریعتی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران به مناسبت روز ملی سلامت در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا درباره روش‌های انتقال دانش حفظ سلامت از طریق کتاب اظهار کرد: در بررسی کارکرد کتاب در موضوع سلامت دو موضوع قابل طرح است؛ نخست مقوله بیماری و علایم آن که به‌نظر می‌رسد در این حوزه اگر کتاب‌‌هایی به زبان ساده، موضوعاتی مانند پیشگیری و درمان را به‌ویژه برای مبتلایان به انواع بیماری شرح دهد، مخاطبان اقبال بسیاری نشان می‌دهند.

کتاب‌هایی با موضوع پیشگیری مخاطب ندارد
وی افزود: دومین موضوع بسیار مهم مقوله «پیشگیری» است که با سبک زندگی افراد ارتباط مستقیم دارد. متاسفانه، مردم چندان متقاضی این دسته از کتاب‌ها نیستند؛ در حالی که ماهیت پیشگیری یک نیاز است؛ به‌عبارت دیگر افراد جامعه ما تا زمانی که درد را حس نکردند به پزشک مراجعه نمی‌کنند. یکی از افتخارات جامعه ما در قالب این جمله قابل شناسایی است که «طرف 60 سالش شده، اما تا به حال به دکتر نرفته است.» اعتقادی که جزوی از فرهنگ ما شده است.  
 
شریعتی ادامه داد: مردم جامعه ما معتقدند که رعایت نکات بهداشتی منحصر به زمان ابتلا به بیماری است. ما در دورانی زندگی می‌کنیم که حتی خودرو نیز باید در فاصله زمانی مشخصی بررسی و معاینه فنی شود. بدن انسان نیز وضعیت مشابه‌ای دارد. بنابراین کتاب‌ها ظرفیت مناسبی برای تاکید بر موضوع پیشگیری دارند؛ به‌عنوان مثال اعلام خطر درباره افزایش فشار خون در قالب کتاب چندان مخاطب ندارد چراکه تصور غالب «من که فشار خون ندارم» است.  
 
این کارشناس حوزه سلامت با طرح سوالی درباره چیستی رسالت پیشگیری گفت: باید این دغدغه را ایجاد کنیم تا مردم ما نیاز مراجعه به پزشک، قبل از ابتلا به بیماری را حس کنند.

ساده‌نویسی در تالیف کتاب‌های سلامت رعایت شود
وی با اشاره به اهمیت توجه به زبان انتقال مفاهیم سلامت به مخاطبان اظهار کرد: معمولا پزشکان توانایی لازم در برقراری ارتباط با مردم به زبان ساده را کسب نکرده‌اند. به‌عبارت دیگر همان‌طور که نویسندگان برای گروه‌های سنی مختلف به تالیف کتاب می‌پردازند تالیف کتاب با موضوعات بهداشتی نیز باید با توجه به سطح سواد و سلامت مخاطب نگاشته شود. بیشتر مردم ما با سواد و بسیاری از جوانان ما دانشگاهی هستند اما آیا می‌توان برای یک تحصیل کرده مهندسی برق که با مفاهیم پزشکی آشنایی ندارد به زبان یک متخصص پزشکی نوشت؟
 
شریعتی با تاکید بر لزوم توجه به ساده‌نویسی اظهار کرد: در تالیف و ترجمه کتاب‌های تخصصی، باید در استفاده از واژه‌های انگلیسی دقت نظر داشت. گاهی در ترجمه برخی کتاب‌ها به‌جای استفاده از اصل واژه‌های لاتین، املاء فارسی آن‌ها به کارگرفته می‌شود. مطالعه این دسته از کتاب‌‌ها برای یک مخاطب غیرمتخصص که از یک طرف، با اصل واژه آشنا نیست و از سوی دیگر با وجود املاء فارسی فرصت جستجو در فرهنگ لغات را هم از دست داده، بسیار مشکل است.

افزایش سواد سلامت رشد اقتصادی را در پی دارد
وی درباره چگونگی گنجاندن مفاهیم سلامت در کتاب‌های درسی افزود: به‌نظر می‌رسد که حفظ کردن ارتفاع قله هیمالیا در زندگی آینده یک دانش‌آموز چندان به‌کار نمی‌آید این درحالی است که درک تاثیر مخرب نمک زیاد به‌طور قطع مفید خواهد بود. زمانی که مباحث سلامت، مراقبت و شناخت انواع بیماری‌ها در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان از دوران ابتدایی تا دانشگاه گنجانده شود می‌توان گفت که سواد سلامت افزایش پیدا کرده است. با وجود این شرایط نه‌تنها کیفیت زندگی و سلامت بهبود پیدا خواهد کرد بلکه از یک سو شاهد رشد اقتصادی و از سوی دیگر شاهد افزایش جمعیت فعال خواهیم بود.
 
قائم مقام پیشین معاونت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: جمعیت فعال ایرانی خیلی زود از کار‌افتاده می‌شوند این در حالی است که در کشور‌های پیشرفته مقوله «خود مراقبتی» جدی پیگیری می‌شود به‌طوری که به‌عنوان مثال پیر‌مرد 85 ساله توانمند و سالم است.

شرکت‌های بیمه حامی چه کتاب‌هایی هستند؟
شریعتی با اشاره به تجارب کشور‌های پیشرفته در تولید کتاب‌‌‌هایی برای ترویج مفاهیم سلامت گفت: «مراقبت در خانه» عنوان کتابی پرفروش در سطح اروپا و آمریکا با موضوع سلامت است که با توجه به شرایط و سبک زندگی شهروندان اروپایی نوشته شده است. اتفاق خوبی که در تالیف این کتاب شاهد آن هستیم نگارش مطالب علمی به قلم دانشمندان به زبان عامه مردم است. سلول، ژنتیک،‌ معرفی بیماری‌ها و راه‌های درمان آن‌ها در این کتاب آمده است. این کتاب از سوی یک شرکت بیمه، به‌‌‌صورت رایگان در اختیار بیمه‌شدگان قرار دارد چراکه هرچه سواد سلامت افراد افزایش پیدا کند هزینه‌ برای شرکت‌های بیمه کاهش پیدا خواهد کرد.

تالیف گروهی بر ساده‌نویسی تاثیر دارد
وی با تایید تاثیر تالیف گروهی بر ساده‌نویسی افزود: در کشور‌های پیشرفته، کتاب‌های حوزه سلامت نه‌تنها گروهی نوشته می‌شوند بلکه مولف از حضور متخصصان چند رشته دیگر بهره‌مند می‌شود؛ به‌عبارت دیگر جامعه‌شناس به نویسنده توصیه می‌کند مفاهیم را با جمله منفی انتقال ندهد چراکه منجر به ترس مخاطب خواهد شد و از سوی دیگر تاثیر انتقال پیام در قالب جملات مثبت را به‌عنوان روشی برای یادگیری عمیق‌تر مخاطب مورد تاکید قرار می‌دهد.
 
این فعال حوزه سلامت اظهار کرد: علاوه براین نویسنده از دانش و تجربه گرافیست، روانشناس و متخصصان دیگر استفاده می‌کند؛ گرافیست با تجربه، در به‌تصویر کشیدن آناتومی بدن انسان یا موجودات زنده دیگر، با حذف اِلمان‌های اضافی، البته برای مخاطب عادی، سعی در به تصویر کشیدن اصل موضوع دارد.