به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مراسم بزرگداشت شیخ اجل سعدی از مشاهیر بزرگ ثبت شده در یونسکو امروز سه شنبه اول اردیبهشت ماه با حضور محمدرضا سعید آبادی دبیر کل کمیته ملی یونسکو، عبدالمهدی مستکین مدیر بخش فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو، ایرج شهبازی استاد دانشگاه و عضو موسسه فرهنگی دهخدا و فلاحت پیشه در محل کمیسیون ملی یونسکو برگزار شد.

شهبازی در بخشی از این مراسم سخنرانی خود با موضوع «روابط انسانی در آرمان شهر سعدی» را ارائه کرد و گفت: سعدی در کنار فردوسی، حافظ و مولانا یکی از چهار رکن بزرگ ادبیات فارسی ماست و البته از جهاتی برتری‌هایی به شعرای دیگر ما دارد.

وی ادامه داد: جامعیتی که در اشعار سعدی دیده می‌شود در هیچ شاعری دیگری وجود ندارد به طور مثال فردوسی در مثنوی تبحر دارد، حافظ در غزل و مولانا در قصیده و مثنوی اما سعدی در هر چهار زمینه نثر، غزل، قصیده و مثنوی در قله ایستاده است. بنابراین ما در فرهنگ خودمان کسی را نداریم که در هر چهار حوزه این چنین طبع آزمایی کرده باشد.

به گفته وی، با این که سعدی در هر یک از این چهار حوزه طبع آزمایی کرده اما جمیع صاحب‌نظران بر این موضوع اجماع دارند که بوستان سعدی در میان آثار او شاهکارست و اگر بخواهیم مبانی فکری سعدی را بشناسیم باید به بوستان او توجه کنیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به سخن یوسفی مصحح کتاب بوستان سعدی اظهار کرد: من پس از سال‌ها آشنایی با سعدی می‌گویم جهان مطلوب سعدی در بوستان است. اگرچه شما در گلستان سعدی نیز مباحثی مانند عشق را می‌بینید اما در بوستان او نگاه دیگری دارد.

وی تاکید کرد: در بوستان سعدی ما با یک معلم اخلاق سر و کار داریم. در واقع سعدی در بوستان و گلستان مانند یک معلم رفیق و یک دوست بوده که آگاهی زیادی از زندگی دارد و می‌خواهد دست ما را بگیرد. آن وقت است که می‌بینیم او در نقش یک مشاور برای  همگان ظاهر می‌شود.

وی با بیان اینکه بوستان سعدی چهار هزار و 11 بیت شعر دارد افزود: این میزان ابیات اگرچه در برابر ابیات شاهنامه یا مثنوی معنوی که هزاران بیت بیشتر دارند، کم است اما اندیشه و تفکر بسیاری را در آن می‌بینیم.

شهبازی در ادامه به شرایطی تاریخی که در آن زمان موجب سروده شدن گلستان و بوستان شده اشاره کرد و یادآور شد: بسیار جالب است که در فاصله سال‌های 650 تا 660 نگارش گلستان و بوستان تمام شده و نگارش مثنوی هم شروع می‌شود و باید دید چه شرایطی در آن دوره وجود داشته است که سه اثر بزرگ تاریخ ما در آن بوجود آمده‌اند.

عضو موسسه فرهنگی دهخدا در بخش دیگری از سخنانش به روابط انسانی از نگاه سعدی اشاره کرد و گفت: مساله ارتباطات در عالم در قالب چهار نوع رابطه انسان با خدا، انسان با طبیعت، انسان با انسان و انسان با خودش می‌گنجد.

وی با بیان اینکه سعدی در تمام آثار به ویژه در بوستان بر حفظ سه اصل مصلحت اندیشی، جبرگرایی و قابل پیش‌بینی نبود تاکید می‌کند گفت: سعدی معتقد است ما اخلاقی زندگی می‌کنیم برای اینکه زندگی بهتری داشته باشیم و این در واقع از مصلحت اندیشی ما بر می‌خیزد. البته این مصلحت اندیشی برای ما پیامدهای مثبتی دارد.

وی درباره اصل جبرگرایی نیز توضیح داد: سعدی به شدت جبرگراست و در موارد معدودی به اختیار آدمی معتقد است هر چند که من به اختیار آدمی اعتقاد دارم و می‌گویم اختیار آدمی اگرچه مانند قطره‌ای در میان دریای جبرهاست ولی همین هم ارزشمند است.

شهبازی در بخش دیگری از سخنانش به رهنمودهای سعدی درباره روابط با دشمنان اشاره کرد و گفت: سعدی به مدارا با دشمن و تبدیل کردن آن به دوست تاکید می‌کند و در نهایت احتیاط و مقابله جدی را پیشنهاد می‌کند.

این استاد دانشگاه همچنین درباره رابطه حاکمان با شهروندان از نگاه سعدی گفت: سعدی تاکید می‌کند که حاکمان در رابطه با شهروندان باید نقد پذیر بوده و عدالت و شفقت داشته باشند. سعدی البته درباره رابطه شهروندان با حاکمان نیز مطالب زیادی دارد.

وی در ادامه درباره رهنمود سعدی در برابر کسانی که ابله و فرومایه هستند اظهار کرد: سعدی می‌گوید در مقابل این افراد باید سکوت، صبر و مدارا داشت و از منازعه با آنها اجتناب کرد و در نهایت اگر موثر نبود فرار کرد!

شهبازی در پایان سخنانش درباره رابطه انسان با خدا از نگاه سعدی نیز نکاتی را بیان کرد.

سعید آبادی نیز در بخش دیگری از این مراسم با بیان اینکه سازمان جهانی یونسکو پنج حوزه کاری مشخص دارد گفت: این حوزه‌ها شامل حوزه‌های آموزشی، فرهنگ، علوم طبیعی، علوم انسانی و اجتماعی و ارتباطات است و هدف از تمامی اقداماتی که در این پنج حوزه صورت می‌گیرد رسیدن به دو هدف بزرگ است که یکی از آنها صلح و آرامش جهانی است و دیگری بهبود کیفیت زندگی مردم.

وی ادامه داد: هر میزان ملت های جهان را از دریچه مشاهیر و بزرگانش به دنیا معرفی کنیم، دنیایی آرام تر و بهتر خواهیم داشت. ما باید از ظرفیت های این ۵ حوزه برای بهبود جهان استفاده کنیم به طور مثال باید از ظرفیت‌های حوزه آموزش برای کاهش جهل و تعصب در جهان استفاده کنیم چون بسیاری از مشکلات در جهان به دلیل جهل و تعصب است.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در بخش دیگری از سخنانش درباره نقش علوم انسانی و اجتماعی در بهبود زندگی مردم گفت: اقشار مختلف جامعه در بهبود کیفی جامعه خود می توانند ایفای نقش کنند. به طور مثال زنان می‌توانند در بهبود جامعه مفید باشند.

وی در توضیح حوزه ارتباطات نیز بیان کرد: اطلاعات باید در دسترس همگان باشد و رسانه‌های واقعی نیز باید در جامعه فعالیت داشته باشند.

سعید آبادی در ادامه با بیان اینکه هر دو سال یک بار در کنفرانس عمومی یونسکو، کشورها در رقابتی عظیم بدنبال ثبت مشاهیرشان هستند و این به هیچ وجه کاری کلیشه ای نیست یادآور شد: چرا که در لایه بالاتری از ثبت مشاهیر، کشورها می توانند ایده‌ها و آموزه‌های این مشاهیر را به کل جهان منتقل کنند.

وی با اشاره به ثبت نام سعدی در فهرست مشاهیر یونسکو گفت: ایده‌ها و آموزه‌های سعدی امروز دیگر فقط متعلق به ما ایرانی ها نیست و متعلق به همه جهان است چرا که تعالیم او برای همه مردم در سراسر جهان قابل استفاده است.

به گفته سعید آبادی تاکنون ۳۰ تن از مشاهیر ایرانی در فهرست مشاهیر جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند و کمیسیون ملی یونسکو باید بدنبال استفاده از زمینه‌هایی مانند نمایش و کتاب برای معرفی هر چه بهتر و بیشتر این مشاهیر به کل مردم جهان باشد.

مستکین نیز در بخش دیگری از این نشست غفلت زدایی را یکی از اصولی دانست که سعدی همواره انسانها را نسبت به آن هشدار می دهد. 

وی با تاکید بر اینکه انسان‌ها باید با خوبانی چون سعدی مصاحبت کنند افزود: علم ما با بودن در کنار سعدی فزونی می گیرد و مهمتر اینکه او ما را به انجام کارهای خوب ترغیب می کند. سعدی دام‌شناس بسیار قهاری است. دانه‌ها را همه می‌بینند اما دیدن دام‌ها مهمتر است و این برای ما در جهان امروز که آکنده از دام است، بسیار حائز اهمیت است.

وی تاکید کرد: علاوه بر این سعدی انسان‌ها را درباره شیوه تربیت فرزند، روابط زناشویی و ارتباط انسانها با یکدیگر نصیحت می‌کند. اصل دیگری که سعدی بسیار بر آن تاکید می کند، سهل گیری بر این دنیاست.

فلاحت پیشه نماینده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی  نیز در بخش پایانی این نشست  سعدی را بزرگترین جامعه شناس عصر خودش و حتی عصر ما دانست و  گفت: بسیاری از نکاتی که امروه درباره تربیت فرزند، روابط زناشویی و روابط انسانی در کتاب‌های روانشناسی متعدد مطرح می شود، سعدی بیش از هفت قرن پیش به روشنی مطرح کرده بود و در واقع او از پدیده‌های اجتماعی تحلیل جامعی دارد.

وی ادامه داد: افکار سعدی همواره زنده خواهد بود و وجود او فرصتی بین‌المللی برای اصلاح نگاه غربی‌ها درباره ایران و مشاهیر آن است. به طور مثال آن بیت سعدی که بنی آدم اعضای یکدیگرند یک تفکر جهان وطنی است.

وی در پایان گفت: وظیفه ما و سازمان یونسکو این است تا سعدی را در بسته های فرهنگی قابل درک برای انسان‌های امروز معرفی کنیم تا جهان از دریچه نگاه انسان اصیل ایرانی با این سرزمین آشنا شود.