خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ آیین اختتامیه نهمین دوره جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران شامگاه دیروز، دوشنبه 25 اسفند 1393 با حضور و سخنرانی میلاد عظیمی، مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، علی دهباشی، سردبیر نشریه بخارا و علیرضا بهرامی، دبیر جایزه شعر خبرنگاران در کانون زبان پارسی بنیاد موقوفات مرحوم محمود افشار یزدی برگزار شد. لازم به توضیح است که بخش تجلیل از یک عمر فعالیت شعری این دوره از جایزه به امیر هوشنگ ابتهاج (ه. آ. سایه) اختصاص داشت.
 
سایه شعر را اتفاقی در زبان می‌داند

میلاد عظیمی، مدرس ادبیات  و منتقد ادبی در این مراسم درباره اشعار هوشنگ ابتهاج و همچنین نظرگاه این شاعر پیشکسوت به شعر، سخنرانی کرد. وی در بخشی از سخنان خود گفت: نخستین دفتر شعر سایه با عنوان نخستین نغمه‌ها در سال 1325 منتشر شد، بنابراین سایه کسی است که 70 سال تجربه شاعری دارد و برای شعر حرمت بسیاری قائل است.
 
وی افزود: سایه شعر را بسیار جدی می‌گیرد. او معیارها و استانداردهایی برای شعر دارد که بر مبنای آن‌ها اشعار خود را مدام حک و اصلاح می‌کند. تاکنون این اتفاق رخ نداده که سایه شعری از اشعار خود را که با معیارها و استانداردهایش مطابقت نداشته، منتشر کند.
 
این مدرس ادبیات همچنین اضافه کرد: سایه شعر را اتفاقی در زبان می‌داند و بر این اساس اعتقاد دارد که لازمه شعر خوب سرودن، مطالعه بسیار و تحقیق و تفحص درباره شعر گذشتگان است. او حتی معتقد است که باید «شعر بد» گذشتگان را هم خواند، تا بتوان به توصیه «ادب از که آموختی؟ از بی‌ادبان» عمل کرد.
 
کیفیت کتاب‌های شعر در این سال‌ها به‌شدت پایین آمده است

علیرضا بهرامی، شاعر و دبیر جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران نیز در این مراسم گفت: جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران سال آینده دهمین دوره برگزاری خود را سپری خواهد کرد. در هشت دوره گذشته و همچنین نهمین دور این جایزه من به همراه داوران تعداد قابل توجهی کتاب‌های شعر منتشر شده در کشور را مطالعه کردیم و همه به این باور رسیدیم که هرچه جلوتر می‌آییم آنچه به‌عنوان مجموعه شعر به مخاطبان ارائه می‌شود، با افت شدید، به‌ویژه در این سه سال اخیر، مواجه شده است.
 
وی افزود: دلیل این افت کیفیت، فعالیت برخی ناشران با عنوان «ناشر تخصصی شعر» است. این ناشران در اصل بنگاه‌های اقتصادی صرف هستند که با دریافت مبالغ کلان از کتاب اولی‌ها، بدون آنکه اشعار آن‌ها را از منظر کیفی بررسی و احیاناً ممیزی کنند، اشعارشان را منتشر می‌کنند. این روند تأثیر منفی بسیاری برکیفیت کتاب‌های شعر منتشر شده در کشور گذاشته و مخاطبان را به بازار نشر شعر بی اطمینان کرده است.
 
این شاعر و منتقد ادبی همچنین اضافه کرد: ناشران تخصصی واقعی خانم‌های خانه‌دار و آقایان تاجر را به‌عنوان شاعر به جامعه معرفی نمی‌کنند، این ناشران تنها سرمایه ادبی معاصر را منتشر می‌کنند. ناشر تخصصی شعر تنها انتشارات «آهنگ دیگر» بود که یک هیئت‌علمی متشکل از افرادی خوش‌نام و متخصص در حوزه ادبیات داشت که آبروی خود را با هیچ‌چیز عوض نمی‌کرد.
 
بهرامی در ادامه به ناشرانی که قصد دارند در حوزه انتشار کتاب‌ها و مجموعه‌های شعر فعالیت کنند، توصیه کرد: به نظرم حتی ناشرانی که با اهدافی اقتصادی تصمیم به انتشار کتاب‌ها و دفاتر شعر شاعران جوان دارند، باید حتماً گروهی را برای ممیزی و حک و اصلاح، آثار در استخدام خود داشته و با نظارت ادبی اشعار این شاعران را منتشر کنند.
 
دبیر جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران همچنین با اشاره به حضور گسترده شاعران فارسی سرای کشورهای افغانستان و تاجیکستان گفت: بخش شاعران بدون کتاب این دوره از جایزه، با استقبال گسترده شاعران و اهالی ادبیات دو کشور افغانستان و تاجیکستان روبه‌رو شد. امیدوارم در دوره آینده شاهد حضور شاعران پارسی سرای شبه‌قاره نیز در این جایزه باشیم.
 
پیام محمدرضا شفیعی کدکنی درباره شعر امیر هوشنگ ابتهاج

دهباشی نیز در این مراسم، به بازخوانی پیام محمدرضا شفیعی کدکنی که در مراسم «شب ابتهاج» خوانده شده بود، پرداخت. مراسم «شب ابتهاج» صد و سی و هفتمین شب از شب‌های مجله بخارا، روز یکشنبه پنجم آبان سال گذشته (1392) در همین بنیاد برگزار شد.
 
شفیعی کدکنی در بخشی از آن پیام خود نوشته بود: «... در میان صدها دلیلی که به عظمت او می‌توان اقامه کرد، همین یک دلیل بس که او بر چکاد بلندی ایستاده که نیازی به انکار دیگران ندارد و این موهبتی است الهی... متجاوز از نیم‌قرن است که نسل‌های پی‌درپی عاشقان شعر فارسی حافظه‌هایشان را از شعر سایه سرشار کرده‌اند. امروز اگر آماری از حافظه‌های فرهیخته شعر دوست در سراسر قلمرو زبان فارسی گرفته شود، شعر هیچ‌یک از معاصران نمی‌تواند با شعر سایه رقابت کند. بسیاری از مصرع‌های شعر او در حکم امثال سایره درآمده است و گاه‌گاه در زندگی بدان تمثل می‌شود.»
 
برگزیدگان و شایسته تقدیران نهمین دوره جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران به شرح زیر اعلام شدند:

در بخش کتاب سال، مجموعه شعر «براندویی که عرقگیر خیس پوشیده» سروده حامد ابراهیم پور به‌عنوان کتاب سال و مجموعه «در آب‌ها دری باز شد» شامل گزیده اشعار زنده‌یاد غلامرضا بروسان نیز به‌عنوان اثر شایسته تقدیر انتخاب شد.
 
مجموعه «براندویی که عرق‌گیر خیس پوشیده» در سال گذشته (1392) از سوی انتشارات فصل پنجم روانه کتابفروشی‌ها شد. برای  ملاحظه اطلاعات کتابشناختی این مجموعه شعر اینجا را کلیک کنید.
 
در بخش ویژه شاعران بدون کتاب این دوره از جشنواره نیز محمدعلی نوری از استان البرز به‌عنوان برگزیده اول، مهدی اکبری فر از استان اردبیل، به‌عنوان برگزیده دوم و در نهایت ابوطالب شیرین، از استان خراسان شمالی و حکیم علی‌پور از کشور افغانستان، مشترکا به‌عنوان برگزیده سوم، معرفی شدند. همچنین در این بخش اشعار علی نورزاد، شاعر اهل تاجیکستان نیز به‌عنوان اثر شایسته تقدیر انتخاب شد.
 
گفتنی است که پونه ندایی، علیرضا بهرامی، محمدحسین مدل، حسن گوهرپور و محمد ولی زاده داوران بخش کتاب سال و افشین شاهرودی، علیرضا بهرامی و یاسین نمکچیان، داوران بخش شاعران بدون کتابِ نهمین دوره جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران بودند.
 
از نکات جالب‌توجه اختتامیه ، توضیحات کوتاه حامد ابراهیم پور درباره‌ اعلام انصرافش  چند روز قبل از اعلام نتایج  و متعاقباً خودداری از شعرخوانی در این مراسم پس از دریافت جایزه بود. همچنین از میان حاضران در این مراسم می‌توان به اسدالله امرایی، شهاب مقربین، محمود معتقدی، فرهاد عابدینی، صابر ساده، عباسی کریمی عباسی و امیر بختیاری اشاره کرد.