خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ آرش آبائی: تورات به عنوان کتاب شریعت حضرت موسی(ع)، متنی به زبان عبری و جزئی از عهد عتیق در کتاب مقدس است که یهودیان و مسیحیان به طور مشترک به آن باور دارند و از جمله کتبی است که بیشترین شمارگان و ترجمه را در جهان نشر از آن خود کرده‌اند. تورات بارها در طول تاریخ توسط ایرانیان به فارسی ترجمه شده که چند مورد آنها به دستور حاکمان وقت مانند شاه عباس اول، شاه سلطان حسین صفوی و نادرشاه افشار در حدود هزار تا 900 سال پیش صورت پذیرفته است.
نخستین ترجمه فارسی تورات (در قالب کتاب مقدس) در سال 1846 م. در بریتانیا چاپ شد و تاکنون این ترجمه مسیحی بارها و تحت ویرایش‌های گوناگون تحت‌اللفظی و تفسیری منتشر شده است. انجمن کلیمیان تهران در سال 1364 ه.ش یک ترجمه از نسخه عبری تورات منتشر کرد و پس از آن ترجمه‌های دیگری نیز توسط ایرانیان یهودی در آمریکا منتشر شدند. تفاوت عمده ترجمه‌های یهودی و مسیحی، ناشی از برداشت‌های متفاوت یهودی و مسیحی از معنای برخی عبارات و آیات تورات هستند.
اخیراً ترجمه جدیدی از تورات (بخش نخست عهد عتیق) به بازار نشر کتب ادیان راه یافته است. چاپ اول «عهد عتیق؛ جلد اول: کتاب‌های شریعت یا تورات؛ بر اساس کتاب مقدس اورشلیم» ترجمه پیروز سیار، در 808 صفحه با شمارگان دوهزار نسخه توسط نشر هرمس به بهای 850 هزار ریال روانه بازار کتب دینی شده است. پیروز سیار که در کارنامه خود ترجمه‌های مشابهی از عهد جدید، کتاب‌های قانونی ثانی عهدعتیق، حکمت سلیمان و حکمت بن سیرا (تماما منتشرشده توسط نشر نی) را نیز داراست، ترجمه اخیر را نیز همانند ترجمه‌های پیش‌گفته براساس روایت فرانسوی «کتاب مقدس اورشلیم» به انجام رسانده است. به گفته سیار در مقدمه کتابش، كتاب مقدس اورشليم به وسيله 33 نفر از مترجمان تدوين و تنظيم شده است و اين مترجمان، همگي جزو برجسته‌ترين متخصصان آن بخش از كتاب مقدس كه ترجمه آن را بر عهده گرفته‌اند، هستند. اولین چاپ «کتاب مقدس اورشلیم» که از دیدگاه بسیاری از صاحب‌نظران، معتبرترین و عالمانه‌ترین ترجمه کتاب مقدس به زبان فرانسه به شمار می‌رود، در سال ۱۹۵۵ انتشار یافته و آخرین متن تجدیدنظر شده آن که در سال ۱۹۹۸ منتشر شده، مبنای این ترجمه فارسی بوده است.
از نقاط قوت این اثر، می‌توان به توضیحات و مقدمه‌های مفصل درباره عهد عتیق اشاره کرد که مخاطب را کاملاً از تاریخ این مجموعه متون مقدس و آثار منتشرشده درباره آن مطلع می‌سازد. علاوه بر آن، پانوشت‌های مشروح و دقیق برای آیات، تعابیر و تفاسیر متعددی از عبارات را به دست می‌دهد و از این نظر خواننده با ترجمه‌ای غنی و جامع روبه‌روست. همچنین استفاده از تصاویر برای برخی وقایع تاریخی مندرج در متن در کنار چند نقشه، به دلپذیری این اثر افزوده است.
در کنار ویژگی‌هایی که این اثر را برجسته ساخته است، می‌توان از نقاط ضعف آن نیز یاد کرد. ترجمه از زبان غیراصلی متن و بهره‌گیری از زبان واسطه، استفاده از رسم الخط و برخی واژگان کم و بیش غامض و ناآشنا و نیز برداشتی به‌ظاهر مسیحی به جای دیدگاه یهودی از متن تورات، اثری منفی بر کیفیت این کتاب نهاده است که در مجالی دیگر به تحلیل آن پرداخته خواهد شد.
یکشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۳ - ۱۴:۴۰
نظر شما