به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «کتاب و روستا» عصر امروز چهارشنبه (28 آبان) با حضور علی اصغر سید آبادی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و اسماعیل زیارتی نصرآبادی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و مدیریت روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور در سرای اهل قلم برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست علی اصغر سیدآبادی، با اشاره به طرح روستای دوستدار کتاب اظهار کرد: ایده اولیه این طرح برای دستیابی به عدالت فرهنگی و تمرکز زدایی امکانات از شهرهای بزرگ بود و همکاران ما به این نتیجه رسیدند که باید برای روستاها یک کار ویژه در زمینه فرهنگی انجام شود و با مشورت‌ها و رایزنی‌هایی که انجام شد، طرح «روستای دوستدار کتاب» در دستور کار ما قرار گرفت.

تعامل دستگاه‌های مختلف در طرح «روستای دوستدار کتاب»
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد درباره ویژگی این طرح گفت: این طرح از آنجا بسیار قابل توجه است که یک کار انفرادی از سوی یک نهاد نیست؛ بلکه بر اساس مشارکت نهاد ها و دستگاه‌های مختلف و همینطور بر اساس مشارکت‌های مردمی بنا نهاده شده؛ بطوریکه روستایی به عنوان روستای دوستدار کتاب انتخاب خواهد شد که توانسته باشد با ارائه برنامه‌های مختلف زمینه مشارکت دستگاه‌های مختلف و همینطور مشارکت مردمی را فراهم کرده باشد.

بعد از طرح موضوع در معاونت فرهنگی، به دفتر فرهنگ روستا در ستاد عالی کانون‌های مساجد، اداره کل فرهنگی دفتر توسعه روستایی مناطق محروم نهاد ریاست جمهوری در وزارت کشور، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و کانون پرورش فکری کودک و نوجوان مراجعه و یک کمیته برنامه‌ریزی متشکل از این نهادها تشکیل دادیم و با تهیه دستورالعمل اجرایی اقدام به انتشار فراخوان این جشنواره کردیم.

این جشنواره با این نگاه برگزار می‌شود که بتواند مصرف فرهنگی را در روستا افزایش دهد. با توجه به اینکه در روستاها به دلیل نبود گردش مالی، تأسیس کتابفروشی امکان‌پذیر نیست، وظیفه ترویج فرهنگ مطالعه در کشور، بر عهده کتابخانه‌ها افتاده و ما از همین کتابخانه‌ها برای اجرای طرح روستای دوستدار کتاب استفاده کردیم.

بر اساس مطالعاتی که در گذشته انجام شده، آماری بدست آمده که بر اساس آن در سال 1352 سرانه مطالعه در روستاها بیشتر از شهرها بوده؛ در کنار این آمار دلایلی برای این موضوع ذکر شده که یکی از آنها انجام کارهای ترویجی مطالعاتی توسط گروه‌ها چپ بود و عامل دوم حضور کارمندان دولتی در روستاست که اوقات فراغت خود را به مطالعه می‌پرداختند. اما دلیل دیگری که در آمار سال‌های بعد هم مشخص است، حضور کمرنگ تلویزیون در روستاها و پر رنگ شدن حضور آن در شهرهاست.

بنابر این متوجه می‌شویم که در گذشته رادیو  و درحال حاضر تلویزیون به عنوان رقیب اصلی کتاب در روستاها مطرح است و این می‌تواند ناشی از یک تلقی نادرست در عموم مردم باشد که دانش را می‌شود از هر طریقی مانند تلویزیون هم به‌دست آورد و این درحالی است که در بین کالاهای فرهنگی، کتاب ارزان‌ترین کالا محسوب می‌شود.

توسعه روستایی با توجه به تمام ابعاد توسعه محقق می‌شود
در ادامه این نشست اسماعیل زیارتی نصرآبادی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور طی سخنانی با اشاره به تجربه‌های انجام شده در توسعه روستایی سایر کشورها، اظهار داشت: توسعه روستایی در تمام کشورها مانند کشور خودمان فراز و فرودهای زیادی وجود داشته است. در این روند تجربه نشان داده که آن توسعه‌ای مانا و پایدار است که ما به تمام ابعاد توسعه بصورت یکسان توجه کنیم.

دنیا بعد از جنگ جهانی دوم این فراز و فرودها را طی کرد و با نگاه صرف اقتصادی به توسعه جوامع پرداختند، اما بعد از مدتی به این نتیجه رسیدند که شاخصه اقتصادی بالا به تنهایی نمی‌تواند موجب توسعه یک کشور شود؛ سپس بحث توسعه نیروی انسانی مطرح شد و آن را در کنار توسعه اقتصادی مورد توجه قرار دادند، اما بازهم توسعه‌ای اتفاق نیفتاد؛ سپس بحث توسعه اجتماعی را مطرح کردند و مشارکت اجتماعی را مبنا قرار دادند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که  برای دست‌یابی به توسعه نمی‌توان تک بعدی پیش‌رفت.

ما هم بعد از انقلاب اسلامی آمدیم واین تجربه آزموده شده دنیا را دوباره آزمودیم و با روحیه انقلابی آن دوران اقدامات خوبی در عرصه توسعه روستایی شد و با فعالیت‌های خودجوش جهاد کشاورزی توسعه زیرساخت‌های روستایی در حوزه راه، آب، برق و ... با افزایش روبرو شد، اما باز هم توسعه روستایی اتفاق نیفتاد و شاهد خالی شدن روستاها و میل به شهر نشینی بودیم چراکه توسعه روستاها را تنها از بعد عمرانی تجربه کرده بودیم.

نظام برنامه‌ریزی پنج‌ساله در کشور، از دهه 30 شکل گرفت و اولین سرشماری عمومی نفوس مسکن هم در سال 1335 صورت گرفت. بر این اسا سهم روستاها در جمعیت کشور 70 درصد و سهم شهرها 30 درصد بوده؛ درحالیکه در سرشماری سال 90 روستاها حدود 30 درصد و شهرها 70 درصدر جمعیت را تشکیل داده‌اند و این نشان می‌دهد که از زمانی که ما برای توسعه روستاها برنامه‌ریزی کردیم، روستاهایمان تخلیه شده که این جای تأمل دارد.

این موضوع هم ناشی از نگاه تک بعدی و یا نبود نگاه همه‌جانبه به موضوع توسعه روستایی بوده است و باید بگویم که آن چیزی که همیشه در برنامه‌ریزی توسعه روستاها مغفول مانده، توسعه اقتصادی و توسعه فرهنگی بوده است. به همین منظور طرح ارائه شده مورد استقبال ما و در پی سیاست‌های ما بوده و در این جهت تلاش خواهیم کرد.

خطر عدم توازن دسترسی به تکنولوژی و کالاهای فرهنگی
علی اصغر سیدآبادی در ادامه این نشست به دسترسی محدود روستاییان به کالاهای فرهنگی اشاره کرد و گفت: با رشد نامتوازن تکنولوژی روز در کشور ماشاهد تلویزیون، ماهواره‌، انواع موبایل‌ها در روستا هستیم، اما متأسفانه انواع کالاهای فرهنگی و هنری مثل کتاب، موسیقی، تئاتر و غیره در روستاها جایی ندارد و این می‌تواند خطرناک باشد.

وی در پایان تصریح کرد: اگر با تمهیداتی بتوانیم دسترسی روستاییان را به کتاب و سایر کالاهای فرهنگی تسهیل کنیم و از طرف دیگر گروه‌های ترویج کتاب را در سطح کشور تقویت کنیم، در مسیر رو به رشدی قدم گذاشته‌ایم که تجربه‌های جهانی آن را ثابت کرده‌اند و امیدواریم با همکاری سازمان‌ها و نهادهای مختلف بتوانیم به این مهم دست یابیم.