شهدی به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: نویسنده عرف جامعه را بهتر از ممیز ارشاد می‌شناسد و وقتش را پای کتابی نمی‌گذارد که چاپ نشود، ولی با همه دقتش گاه کتاب‌هایی غیر مجاز شمرده می‌شوند.

مترجم رمان «پاک‌کن‌ها» اثر آلن روب گری‌یه ادامه داد: تا به حال نشده که یک بار از نویسنده بخواهند در مورد کتابی که نوشته یا ترجمه کرده توضیح دهد، در صورتی که با توضیح نویسنده ممکن است بسیاری از مشکلات حل شود و بتوان از اصلاحات احتمالی کتاب چشم‌پوشی کرد.

این مترجم در ادامه توضیح داد: در هشت سال دولت گذشته مخاطبان حرفه‌ای ادبیات داستانی به دلیل پایین آمدن کیفی محتوای آثار نسبت به کتاب‌های چاپ شده بی‌اعتماد شدند، اما در یک سال اخیر وضع ممیزی بهتر شده است. در این سال‌ها علاوه‌ بر مشکلات متعددی که در حوزه کتاب وجود داشت، کتاب‌ها را از چاپ متوقف می‌کردند که این کار به گمانم غیر منصفانه‌ترین حرکت فرهنگی در قبال نویسندگان و اهل قلم بود.

شهدی یادآور شد: خوانندگان در این هشت سال به کتاب و ادبیات داستانی مشکوک بودند به ویژه در مسائلی که به نظر می‌رسید سیاستگذاران فرهنگی روی آنها حساسیت دارند و نسبت به آن‌ها توجه بیشتر نشان می‌دهند.

وی افزود: به عنوان مترجم خجالت می‌کشم بگویم در کشور 80 میلیونی‌ام کاری کردند که تیراژ کتاب تا 500 نسخه تنزل کند. اغلب از جوان‌ها می‌پرسم زمان فراغتتان چه کار می‌کنید و متوجه می‌شوم که آنها کتاب نمی‌خوانند. حتی هنگامی که وارد مترو می‌شوید جوان‌ها به جای این‌که روزنامه یا کتاب بخوانند یا در و دیوار را نگاه می‌کنند یا با گوشی‌های جدیدشان بازی می‌کنند. این شده سرگرمی جوان‌های ما!

شهدی توضیح داد: اگر این فرهنگ در جامعه جا بیفتد به هیچ وجه قابل تغییر نیست. از طرف دیگر نیز به دلیل بی‌اعتمادی مخاطبان به محتوای کتاب‌های ادبی، آنها کتاب‌ها را از بساط کنار خیابان می‌خرند که البته این کار به هیچ وجه به نفع شاعر و نویسنده نیست.

مترجم رمان «دیوانه بازی» اثر کریستین بوبن اضافه کرد: اگر قرار است به کتاب‌ها مجوز ندهند، چرا در سال‌های اخیر همه جور کتابی کنار خیابان به فروش می‌رسد؟ در عین حال اگر قرار است به مخاطبان و نویسندگان سخت نگیرند، چرا به موضوع ممیزی به دیده درست نگاه نمی‌کنند تا موضوع زودتر حل شود؟ من هنوز به دلیل این سیاست پی نبرده‌ام.

مترجم کتاب «ویکنت دو نیم شده» اثر ایتالو کالوینو گفت: قبلاً که اوضاع خیلی بد بود. کتابی را به وزارت ارشاد می‌سپردند تا مجوز دریافت کند و دو سال یا چهار سال هیچ پاسخی دریافت نمی‌شد. به هر حال در یک سال اخیر انتشار کتاب‌های چاپ اولی سرعت گرفته است. اگر وضع قبل ادامه داشت بسیاری از ناشران فقیر می‌شدند.

این مترجم ادامه داد: بزرگترین تنبیه برای نویسنده این است که اثر او را غیر مجاز اعلام کنند، در عین حال که تا به حال یک بار هم سابقه نداشته که نویسنده‌ای در دادگاهی حاضر شود و درباره کتابش توضیح بخواهند. خردمندانه نیست که بگوییم نویسنده و مترجم کتابی را می‌نویسد یا ترجمه می‌کند که از پیش بداند غیرقابل چاپ است. اگر چنین باشد نویسندگان یا مترجمان بیکار نیستند که بیهوده وقتشان را صرف کتابی کنند که مجوز دریافت نکند. به عنوان مترجم هر کتابی را قبل از ترجمه می‌خوانم.

شهدی یادآور شد: در سال‌های گذشته یک بار هم پیش نیامده که نویسنده‌ای از اثرش دفاع کند. مترجم و نویسنده جامعه بهتر می‌داند که کدام واژه‌ها و اصطلاحات را نباید به کار ببرد. در کتابی حتی شیر خوردن بچه را از سینه مادرش حذف کردند، پرسشم این است که به جای این جمله چه چیز دیگری می‌توان نوشت. به گمانم نویسنده مبانی اخلاقی جامعه را بهتر از هر شخص دیگری می‌داند و ممیزی باید به خود او واگذار شود و اگر کتابش مشکلی داشت در دادگاه توضیح دهد.

«ویکنت دو نیم شده» و «شوالیه ناموجود» نوشته ایتالو کالوینو، «جن»، «سال گذشته در مارین باد» و «پاک کن ها» اثر آلن رب گری یه و «دیوانه بازی» کریستین بوبن، آثاری‌اند که شهدي آنها را به فارسی برگردانده است. وي از سال 1366 کار ترجمه را آغاز کرد و نخستین ترجمه او کتاب «ماجراهای شگفت انگیز» از ادگار آلن پو بود.

پیشینه این سوژه در خبرگزاری کتاب:

گفت‌گوی عباس مخبر محمد سلمانی  لیلی گلستان  و مجتبی ویسی را در این باره بخوانید