خبرگزاری کتاب ایران مصاحبهای در مورد این کتاب با او انجام داده است که متن این گفت و گو پیش روی شماست.
هدف شما از انتشار کتاب «آستانه خورشید» چه بود؟
مهمترین هدفم از انتشار کتاب «آستانه خورشید» این بود که در ایران کتابی وجود نداشت که به صورت تخصصی عکسهایی از عتبات عالیات در آن منتشر شده باشد. به طوری که وقتی یک عکس از حرم حضرت سیدالشهدا میخواستیم باید از عکسهایی با کیفیت نامناسب و قدیمی استفاده میکردیم. همین موضوع باعث شد از سال 72 عکاسی از اماکن مذهبی را شروع کنم. که این عکسها در طول دو سال اخیر توسط موسسه مشعر در قالب کتاب «آستانه خورشید» منتشر شدند.
چه مدت زمان صرف عکاسی این کتاب شد؟
عکاسی از کربلا و نجف حدود 12 سال طول کشید و آخرین تصاویر آن مربوط به اربعین سال گذشته است.
آیا مجموعه کتابهایی اینچنین در کشور عراق هم وجود دارد؟
فکر نمیکنم مجموعهای اینچنین به صورت کامل که شامل تمام نقاط دیدنی و زیارتی عراق است در این کشور وجود داشته باشد. تنها کتابهایی وجود دارند که به صورت جداگانه تصاویری از نجف و کربلا را منتشر کردهاند.
آیا نسخهای از این کتاب را برای کشور عراق یا کشورهای عربی دیگر ارسال کردهاید؟
چاپ این کتاب در آستانه هفته حج به پایان رسید و اکنون زمان زیادی از رونمایی آن نگذشته است. در صدد هستیم که تعداد زیادی از این کتاب را به کشور عراق هم ارسال کنیم.
آیا در این کتاب به تمام مکانهای زیارتی عراق پرداخته اید؟
خیر. به طور مثال در شهر حله عراق بیش از 70 مکان زیارتی وجود دارد که همه عکسهای آن را نتوانستم در این کتاب منتشر کنم.
برخی عکسهای این کتاب مربوط به شهید ابراهیم اصغرزاده است ولی وقتی کتاب را ورق میزنیم مشخص نشده است که کدام یک از این تصاویر مربوط به شما و کدامیک مربوط به وی هستند؟
در کنداکتوری که در آخر این کتاب وجود دارد مشخص کردهایم که عکسهایی که با «فلش» مشخص شده و مارک دار هستند مربوط به شهید اصغرزاده هستند.
چرا از عکسهای شهید اصغرزاده در این کتاب استفاده کردهاید؟
چون شهید اصغرزاده همراه من به کربلا آمده بودند و عکاسی برخی مکانها را هم انجام داده بودند. با صحبتهایی که با هم داشتیم تصمیم گرفتیم این عکسها را در یک کتاب منتشر کنیم. بعد از سفر کربلا او به خرم آباد رفت و در اثر سانحه هوایی که در سال 80 پیش آمد شهید شد. مجموعه عکسهایی که او در این مدت از کربلا تهیه کرده بود بسیار خاص و در نوع خود غیر قابل تکرار بودند. به همین دلیل در قسمتهای مختلف به ویژه در بخش سامرا از عکسهای او هم استفاده کردم.
در برخی عکسها عبارت Old Pictures نوشته شده است. آیا منظورتان همان عکس هایی است که در طول سال های 78 تا 79 گرفته شدهاند؟
بله دقیقا. اگر الان عکسهای قدیمی را نگاه کنیم میبینیم که برخی از این مکانهایی که عکاسی از آنها صورت گرفته است تغییراتی کردهاند. به طور مثال حرم حضرت سیدالشهدا آیینه کاری شده و صحن و سرایی که قبلا بود الان دیگر دیده نمیشود. به همین دلیل در کنار عکسها عبارت عکسهای قدیمی نوشته شده است تا افرادی که به آنها نگاه میکنند بدانند که این عکسها قدیمی هستند و ذهنیتی برایشان ایجاد نشود.
آیا قصد نداشتید به زندگی اجتماعی مردم عراق بپردازید؟ چون در تعدادی از مجموعه عکسهای بغداد به این موضوع پرداختید.
هدف ما از انتشار این کتاب تهیه یک آلبوم تصویری از مکانهای زیارتی کشور عراق و معماری آنها بود. اگر میخواستیم یک مجموعه مستند اجتماعی تهیه کنیم قطعا به دلیل فرهنگهای مختلف این کشور کار بسیار پر حجمی میشد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در یک مجموعه جداگانه به این موضوع بپردازیم. شهر بغداد را هم صرفا به دلیل اینکه پایتخت کشور عراق است به آن اشاره کردیم و عکسهایی از آن را منتشر کردهایم.
پس منتظر چاپ مجموعه تصاویری از زندگی اجتماعی مردم عراق در آیندهای نزدیک باشیم.
بله. زمانی که کار عکاسی در این مکانها را انجام میدادیم و در میان مردم بودیم به رفتارها فرهنگ و زندگی آنها خصوصا در عزاداریهایشان که بسیار خاص است توجه داشتیم. به نظر من انتشار عکسهایی از این نوع مراسم میتواند مجموعهای کامل از زندگی و فرهنگ مردم عراق را به نمایش بگذارد.
در برخی عکسها پردازش زیادی صورت گرفته بود و بیشتر شبیه کارت پستال شده بودند. به نظر شما بهتر نبود این عکسها به همان شکل واقعی خودشان منتشر میشدند؟
چون این عکسها را در مجموعه به شکل افست چاپ میکردیم کمی ویرایش شدند. تصاویر قدیمی نیز به دلیل نگاتیو بودنشان اسکن شدند که این موضوع باعث از بین رفتن کیفیت آنها میشد. به همین دلیل برای برطرف کردن اشکالات آن کمی پردازش تصویری روی آن انجام شد ولی سعی کردیم این پردازشها به گونهای نباشند که عکس بودن آنها از بین برود. شاید یکی دیگر از مهمترین دلایلی که شما میگویید عکسها به حالت کارت پستال در آمدهاند به دلیل کیفیت خوب چاپ کتاب باشد.
برای تنظیم نور در عکاسی از نماهای داخلی چه کاری انجام میدادید؟
سختترین مرحله عکاسی، عکسبرداری از محیطهای داخلی است چرا که عکاس باید بتواند تنظیمات مناسبی برای ثبت عکسها انجام دهد. در عکاسی از مکانهای داخلی برای نورسنجی مناسب سعی میکردم دوربین را روی سه پایه بگذارم و برای عکاسی از حساسیتهای پایین از آن استفاده کنم تا تصاویر از وضوح بالایی برخوردار باشند.
چرا کاغذهای مات را برای چاپ این تصاویر انتخاب کردید؟
برای اینکه جلوه بهتری داشته باشند و چشم را اذیت نکنند ترجیح دادیم از کاغذهای مات گلاسه برای چاپ آنها استفاده کنیم.
برای بردن دوربین داخل اماکن زیارتی مشکل خاصی نداشتید؟ آیا مسئولان عراقی در این موضوع با شما همکاری میکردند؟
متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل تغییرات حکومتی در کشور عراق و شرایط امنیتی حاکم بر آن اجازه عکاسی نمیدادند. برخی اوقات چند روز در یک مکان متوقفمان میکردند تا مجوز عکاسی بدهند، ولی وقتی وارد این مکانهای زیارتی میشدیم برخی خود سرانه اجازه عکاسی را به ما نمیدادند و در وضعیت بسیار سخت عکاسی میکردیم.
فکر میکنید مهمترین ویژگی تصاویر این کتاب چیست؟
مهمترین ویژگی که برای کتاب «آستانه خورشید» میتوان در نظر گرفت وجود عکسهایی از تمامی اماکن زیارتی عراق در یک کتاب است. اگر کسی بخواهد اطلاعاتی درباره اماکن دینی و سیاحتی این کشور به دست بیاورد میتواند به این کتاب مراجعه کند. برخی تصاویری که در کتاب «آستانه خورشید» منتشر شدهاند نیز در هیچ جا دیده نمیشوند. این کتاب به سه زبان فارسی،عربی و انگلیسی ترجمه شده است که میتواند منبع مهمی برای کسانی که میخواهند اطلاعاتی از مراکز مختلف زیارتی و سیاحتی کشور عراق به دست بیاورند باشد.
معماری عراق و اماکن مذهبی این کشور را چطور میبینید؟
معماری کشورهای عراق، سوریه و عربستان سعودی یک معماری اسلامی است. البته در کشور عربستان شکل بناهای معماری ساده است و نقش و نگارهایی که در معماری ایرانی از آنها استفاده میشود در آن دیده نمیشود. در معماری عراق و سوریه نیز یک هماهنگی خاصی بین اشکال وجود دارد که در معماری ایرانی هم مشاهده میشود.
مکانهایی که در این کتاب وجود دارند بسیار مختلف هستند. آیا از منابع خاصی برای شناسایی آنها استفاده کردهاید؟
در عراق مجموعهای به نام وقف شیعی عراق وجود دارد که متولی تمام اماکن مذهبی این کشور است. این مجموعه تمام اماکن زیارتی و سیاحتی این کشور را مشخص کرده است. ما نیز به کمک این کتابها مکانهایی را که فکر میکردیم برای بیننده و کسانی که میخواهند به این کشور سفر کنند از اهمیت بالایی برخوردار باشد برای عکاسی انتخاب کردیم.
فکر می کنید مخاطبان کتاب «آستانه خورشید» چه کسانی هستند؟
به نظر من مخاطبان این کتاب کسانی باشند که اهل بیت را دوست دارند و عاشق آنها هستند.
موقع عکاسی از این مکانها چه حس و حالی داشتید؟
موقع عکاسی از این مکانها احساس بسیار خوبی داشتم. وقتی میخواهم از این اماکن عکاسی کنم احساس میکنم تجلی دعای من در عکسهایی که ثبت میکنم وجود دارند. من معتقدم عکاس بدون اجازه اهل بیت نمیتواند تصویری از این مکانها را در قاب دوربین خود ثبت کند. درواقع اینها همه لطف و عنایت اهل بیت است. به طور کل در عکاسی دینی آنچه ثبت میشود اعتقاد عکاس است که میتواند تاثیر مثبتی بر روی بیننده بگذارد.
چرا روی جلد کتاب از عکس استفاده نکردهاید؟
معمولا برای کارهای تصویری از روشهای نوین طراحی و لوگوتایپها استفاده میشود. ما نیز برای اینکه میخواستیم موضوع عکسهای کتاب، روی جلد مشخص نشود و بیننده نسبت به مجموعه تصاویر داخل آن حساس شود ترجیح دادیم برای طراحی جلد از عکس استفاده نکنیم.
چرا در کتاب «آستانه خورشید» قیمت آن نوشته نشده است؟
چون هنوز برای این کتاب قیمتیگذاری صورت نگرفته است.
طبیعتا کتابهایی اینچنین که از لحاظ چاپ و عکاسی بسیار نفیس هستند با قیمتهای بالایی به فروش می رسند. آیا تصمیم ندارید این تصاویر را در قطع کوچکتر و قیمت ارزانتر هم منتشر کنید؟
این کتاب اکنون در ابعاد 28*28 و با جلد سخت منتشر شده است که شاید برای برخی از لحاظ قیمت سنگین باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در ابعاد 21*21 هم آن را منتشر کنیم و تا قبل از اربعین چاپ آن به پایان میرسد.
استقبال از این کتاب تا کنون چگونه بوده است؟
چون اطلاعرسانی و تبلیغات خوبی برای این کتاب صورت گرفت پیش فروش خیلی خوبی داشت و استقبال خوبی از آن صورت گرفت.
گفتو گوی پیشین «ایبنا» با کمالالدین شاهرخ درباره کتاب جدید و آماده چاپش با نام «حقیقت عشق» را میتوانید در اینجا ببینید.
نظر شما