به مناسبت هفتاد و پنج سالگی جواد مجابی
مجابی اگرچه با شعرهایش شناخته شده اما طنز نویس ماندگار دوران ماست / گفتوگو با علی دهباشی
جواد مجابی نویسنده، شاعر، روزنامه نگار و منتقد ایرانی است که قریب به پنجاه سال فعالیت مستمر ادبی و هنری داشته است. مجابی کتابهای متعددی در زمینه های مختلف ادبی و هنری تالیف کرده و از چهرههای شناخته شده نقد هنرهای تجسمی در ایران است. علی دهباشی، نویسنده و پژوهشگر معتقد است که علاوه بر دیگر جنبههای ادبی، مجابی یکی از طنزپردازان ماندگار دوره ماست.
* آقای دهباشی، قبل از هرچیز اجازه بدهید بپرسم شما جواد مجابی را با کدام قسم از کارهایش میشناسید؟ شعر، داستان، نقاشی، طنز، نقد؟ و مجابی در کدامیک از اینها موفقتر بوده است؟
مجابی همه اینهاست اما این که مجابی در کدام یک موفقتر بوده من صاحب نظر نیستم اما ایشان در زمینه نقد هنرهای تجسمی یکی از مهمترین منتقدان ماست. ایشان بیش از چهار دهه است که درباره هنرهای تجسمی به ویژه نقاشی و مجسمه سازی مقالات و کتابهای ارزشمندی منتشر کرده است.
* شما آقای مجابی را از چه سالی میشناسید؟
من در سالهای جوانی با آقای مجابی آشنا شدم. ایشان را ابتدا با شعرهایشان شناختم و پس از آن با طنز ایشان. آقای مجابی بسیار به طنز مسلط هستند؛ چه در نثر و چه در نظم. ایشان یکی از طنزنویسان ماندگار ما هستند که این طنز در گفتار ایشان هم هست. ایشان از آن دسته طنزنویسانی هستند که جامعه خود را به خوبی میشناسند و به علت همین شناخت است که طنزهای ایشان ریشه دار است و تاریخ مصرف ندارد.
* آقای مجابی به گفته خودشان ابتدا لیسانس حقوق میگیرند تا برای تحقق عدالت در جامعه تلاش کنند اما بعد از گرفتن لیسانس به سمت اقتصاد میروند تا راه حلی علمی برای حل مشکلات اقتصادی پیدا کنند، با این حال پس از گرفتن مدرک دکترای اقتصاد نه به اقتصاد میپردازند و نه به حقوق، بلکه وارد دنیای هنر میشوند و چند دهه در این زمینه فعالیت می کنند. شما ریشه این خستگی ناپذیری و رسالتی را که مجابی برای خود قائل است در چه میدانید؟
یادتان نرود که ایشان از شهری برخاستهاند که شخصیتی همچون دهخدا از آن شهر برخاسته، انگار خودشان بیشتر دوست دارند شاعر شناخته بشوند. مجابی شخصیتی چند وجهی دارد و در زمینههای مختلفی کار کرده است و آثار زیادی در این زمینهها منتشر کرده است اما اینکه با کدام وجه شناخته شود به جامعه بر میگردد. جامعه تصمیم میگیرد کدام وجه از وجوه یک هنرمند را برجسته کند و به رسمیت بشناسد.
* آقای مجابی چند دهه است که در جامعه ادبی ما حضوری فعال دارند، حضور فعالی که همواره کم حاشیه بوده است. این دور بودن از حواشی از کجا نشأت میگیرد؟
این بر میگردد به شیوه سلوک ایشان، مجابی انسانی بسیار آرام و اهل تساهل و تسامح است. از هرگونه تعصب پرهیز میکند و در داوریها و قضاوتهایش بسیار منصف است و جانب اعتدال را به خوبی رعایت میکند که همه اینها در کنار هم از او شخصیتی دوست داشتنی ساخته است.
*چه ویژگی هایی در مجابی وجود دارد که حائز اهمیت است؟
شما نسل جوان باید پرکاری، انصاف و اعتدال را از مجابی بیاموزید.
آقای دهباشی، شما سالیان درازی به روزنامه نگاری مشغول بودهاید، آقای مجابی هم سابقه زیادی در روزنامه نگاری دارند و هنوز هم این عادت را ترک نکردهاند، این وجه از وجوه ایشان را چگونه میبینید؟
آقای مجابی یک روزنامه نگار موفق است که مقالات ایشان در این زمینه بسیار ارزشمند است و میتوانند راهنمای خوبی برای شما باشند.
*فکر می کنید مجابی و مجابیها امروز چه انتظاری از جامعهشان دارند؟
کار کار کار، کمتر حرف زدن و بیشتر کار کردن.
* به نظر شما چرا نسل ما کم کار است؟
به دلیل کم خواندن. نسل جوان ما کم مطالعه میکند. مجابی اگر مجابی شده است از خواندن و نوشتن بسیار اوست. نسل مجابی ویژگی اش این بود که بسیار میخواند. کم خواندن به کم مایه شدن منجر میشود.
*و سخن آخر؟
برای آقای مجابی تندرستی آرزو میکنم و امیدوارم خاطرات ارزشمند ایشان که مربوط به سالهای مهمی از تاریخ فرهنگی ایران است منتشر شود.
علی دهباشی (زاده ۱۳۳۷ تهران) روزنامهنگار، ادبپژوه، نویسنده و سردبیر مجله بخارا است. او روزنامه نگاری را پیش از انقلاب با نشریه « جنبش » آغاز کرد و پس از انقلاب در «آرش»، «برج»، «چراغ»، «دنیای سخن» و «آدینه» و «دفتر هنر» فعالیتهایش را ادامه داد. دهباشی از سال ۱۳۷۷ تا امروز سردبیری مجله بخارا را برعهده دارد.
نظر شما