خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- ماهرخ ابراهیم‌پور: چهره‌های که از گردش روزگار بی‌نصیب نمانده‌اند دور هم جمع شدند تا از حرف‌ها و خاطراتی بگویند که روزی بخش مهمی از زندگی، تحصیل و کار آنها را دربرمی‌گرفت. آدم‌هایی که روزی وطن تنها دغدغه گاه و بی‌گاه آنها بود و هست؛ وطنی که شاه‌بیت زندگی‌شان را با جسارتی ستودنی هزینه‌اش کردند و حالا این جسارت، باهم بودن و فدایی وطن شدن و خاطراتی که این هدف مشترک آنها را بهم گره زده در کتاب «جنبش دانشجویی پلی تکنیک تهران» حک شده تا آیندگان از کنار آرمان‌های تمام نشدنی آنها بی‌اعتنا رد نشوند و با ورق زدن صفحه صفحه و سطرسطر این کتاب، عشق، اعتقاد و ایمان نسلی تکرار نشدنی را با تمام وجود لمس کنند.
 
چهارشنیه 26 شهریورماه سالن اجتماعات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران میزبان عباس عبدی نویسنده کتاب «جنبش دانشجویی پلی تکنیک تهران» و جمعی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه پلی تکنیک (امیرکبیر) بود، دانش‌آموختگانی که گردهم آمده بودند تا یادی از خاطرات روزهایی کنند که برایشان هم شیرین بود و هم تلخ.

کتابی فارغ از نگاه و تعلقات شخصی
 
عبدی با تاکید بر ضرورت جمع‌آوری و مکتوب کردن خاطرات مبارزات گروه‌ها پیش از انقلاب اسلامی گفت: برای گردآوری و نوشتن کتاب «جنبش دانشجویی پلی تکنیک تهران» فکر می‌کردم کسی شرایطش مناسب‌تر از بنده نباشد و از نظر خودم، نوشتن این کتاب واجب کفایی بود و زمانی که شروع به جمع کردن اطلاعات و گفت‌وگو با افراد کردم اصلا قابل پیش‌بینی نبود که دوستان و هم‌دانشگاهی‌های سابق این قدر با علاقه با من همراهی و همکاری کنند. گویی دانشجویان سابق پلی‌تکنیک منتظر بودند کسی بیایید و با آنها سخن بگوید و خاطراتشان را ثبت و ضبط کند.

وی در ادامه با اشاره به نوع نگاهش در نوشتن کتاب افزود: در نوشتن این کتاب سعی کردم فارغ از نگاه شخصی بنویسم. اگرچه همه ما دارای تعلقات شخصی هستیم و امکان ندارد که کسی تعلقات شخصی نداشته باشد اما در مجموع سعی کردم با کمترین تعلقات شخصی این کتاب را بنویسم تا کتاب ماندگاری در زمینه سابقه مبارزات دانشگاه پلی‌تکنیک برجای بماند. اگرچه این کتاب آغاز راه نوشتن خاطرات مبارزان سیاسی این دانشگاه است و امیدوارم با برنامه‌ریزی تداوم داشته باشد.

نویسنده کتاب «جنبش دانشجویی پلی تکنیک تهران» ادامه داد: کتاب دارای نقاط ضعفی هم هست که امیدوارم در چاپ‌های بعدی با افزودن اسناد و مدارک، خواندن و اظهار نظرهای دوستان و خوانندگان برطرف شود. البته گردآوری و نوشتن کتاب در دولت قبلی انجام شد که به دلیل نوع نگاه و سیاست آنها امکان دسترسی به اسناد مقدور نبود اما امروز خوشبختانه از اسناد آرشیو ملی و سایر مراکز اسنادی پژوهشی می‌توان برای پربار کردن کتاب بهره گرفت تا تاریخ خوب و کاملی درباره جنبش دانشجویی پلی‌تکنیک نوشته شود.
 
عبدی اظهار کرد: بنده قصدم از پرداختن به تاریخ تقدیس و تخریب آن نیست زیرا در کتاب اگرچه با نگاه امروز به کندو کاو گذشته نرفتم اما سعی هم نکردم  گذشته‌ای طلایی را ترسیم کنم. تلاشمان بر این بوده که تصویری برای فرزندانمان از گذشته ارائه کنیم که بخوانند و بتوانند حس کنند گذشته چگونه بوده و این‌که چطور در روزگاری آدم‌هایی به یک حسی می‌رسند که کشتن و کشته شدن برایشان بسیار ساده تلقی می‌شده؛ حسی که امروز اساسا ناشناخته است، حسی که محصول موقعیت خاصی بوده و آن موقعیت ویژگی‌های خودش را داشته است.

خاطرات پلی تکنیک شناسنامه دانشگاه است

حسن فرید اعلم، نخستین رئیس دانشگاه پلی تکنیک (امیرکبیر) بعد از انقلاب عنوان کرد: کاش مهندس مهدی بازرگان و دکتر قریب، موسسان انجمن اسلامی در دانشگاه‌ها زنده بودند و بر این کتاب مقدمه‌ای همراه با خاطرات خودشان می‌نوشتند. با این همه از تلاش‌های مهندس عبدی در همتی که به خرج داد و این خاطرات را تدوین کرد، هم تشکر می‌کنم.

وی با اشاره به ماندگاری خاطرات مکتوب عنوان کرد: این کتاب یادگار ماندگاری از سوابق گذشته دانشگاه پلی تکنیک است که برای نسل‌های بعد و حتی خودمان به جای می‌ماند که هر وقت به آن مراجعه کنیم یادمان می‌افتد در چه وضعیتی اتفاقاتی در این دانشگاه رخ داد و نقش ما در این رویدادها چه بود؟ همچنین روسای پلی تکنیک در قبل از انقلاب چه کردند و روسای امروز در دانشگاه‌ها چه می‌کنند؟ 

فریداعلم اظهار کرد: البته نگارش خاطرات پلی تکنیک ارزشمند است و به مانند شناسنامه دانشگاه می‌ماند. همه باید بدانند بعد از 28 مرداد 1332 چه اتفاقی منجر به تاسیس پلی تکنیک شد؟ چه اتفاقاتی باعث شد هنرسرای عالی به پلی تکنیک مبدل شود؟ و چرا آن طرحی که قرار بود مهندس حرفه‌ای تربیت کند به طرح تربیت مهندس عملی تبدیل شد؟ پاسخ به این پرسش‌ها خود داستان طولانی دارد که باید در فرصتی به آن پرداخته شود. 

مشکلات و معضلات پژوهش‌های تاریخ معاصر

علی‌ آقا‌نجفی، از فارغ التحصیلان دانشگاه پلی‌تکنیک درباره نوشتن کتاب‌ در حوزه تاریخ و سیاست اظهار کرد: وقتی کسی بخواهد در حوزه تاریخ و سیاست بنویسد کاری دشواری را پیش‌رو دارد به ویژه این که سوژه یا موضوع مورد پژوهش نزدیک به زمان معاصر باشد و آدم‌های که در آن جریان تاریخی حضور داشته‌اند هنوز زنده باشند که در این صورت حساسیت‌های زیادی به وجود می‌آید.

وی در ادامه افزود: مشکل پژوهش درباره بررسی جریان یک مبارزه که زمان زیادی از آن نگذشته است به معذورات نویسنده در عدم نگارش برخی گوشه‌های آن جریان برمی‌گردد که به دلیل مسائلی ممکن است برای افراد زنده حاضر در رویداد تاریخی به وجود بیاید. از طرفی در دسترس نبودن تمام اسناد وقایع معاصر (نزدیک به زمان حال) باعث ناگفته ماندن برخی زوایای آن رویداد یا جریان مبارزاتی می‌شود. به همین دلیل نگارش تاریخی که نزدیک به زمان حال باشد، کاری بس دشوار است اما با گذشت زمان هم مدارک بیشتری به دست می‌آید و هم از حساسیت‌ها کاسته می‌شود. اما از طرفی فاصله زیاد بین رویداد تاریخی و پژوهش درباره آن ممکن است با نگاه و ارزش‌های جدید بررسی شود.

آقانجفی گفت: مورخ در کار سنگینی که بردوش دارد باید بدون پیشداوری و سوگیری‌های جناحی در یک پژوهش تاریخی عمل کند ضمنا در ترسیم فضا برای خواننده از توانایی بالای برخوردار باشد تا بتواند مخاطب را با خود همراه کند اما عبدی در تلاشی ستودنی سعی کرده تا در این کتاب فضای سال 38 تا 57 دانشگاه پلی تکنیک را ترسیم کند تا خواننده‌ای که دور از فضای این دانشگاه بوده با تاریخ جنبش آن روزگار آشنا شود.

چهره واقعی پلی‌تکنیک ترسیم شود
 
مهندس بجنورد، فارغ‌التحصیل دانشگاه پلی‌تکنیک با تحسین پی‌گیری و تلاش عباس عبدی در ثبت و ضبط خاطرات گفت: باید از وی به دلیل تلاش و پیگیری که در جمع‌آوری خاطرات و انتشار کتاب داشت، تشکر کنم. گردآوری و نوشتن کتاب باعث شد، یک یادگاری از گذشته باقی بماند. زمانی که ما در دانشگاه پلی‌تکنیک در یک تشکل صنفی فعالیت سیاسی می‌کردیم همه در لباس و چهره واقعی خودمان به ایفای نقش می‌پرداختیم و در هیچ‌کدام از ما ریا و تظاهر نبود.
 
وی بیان کرد: من حسرت آن‌روزها را می‌خورم. دانشجویانی که بی‌هیچ چشمداشتی از همه چیز می‌گذشتند تا به آرمان‌هایشان جامعه عمل بپوشانند. به نظرم دانشجو باید با انرژی در جامعه فعالانه ایفای نقش کند، دانشجو نباید ساکت بماند بلکه باید در جامعه مفید و موثر باشد؛ درست مثل انرژی که آن‌روزها دانشجویان پلی‌تکنیک برای خیر قدم برمی‌داشتند. امروزه متاسفانه ساختار دانشجو عوض شده در خانه به یک شکل و در جامعه به شکل دیگری است. هنوز به گذشته غبطه می‌خورم دوره‌ و گذشته‌ای که با وجود همه تنگناها و مشکلات با همت دانشجویان پلی تکنیک کارهای بزرگی از جمله شرکت در کمک به زلزله‌زدگان بوئین‌زهرا انجام شد.