دکتر علی شهیدی، نویسنده و مدرس دانشگاه، در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: با توجه به اینکه امور اداری مربوط به نشر کتاب در تهران انجام می‌شوند و اغلب ناشران برجسته دانشگاهی نیز در تهران ساکن هستند، یک مولف شهرستانی برای چاپ و نشر کتابش مجبور به رفت‌و آمدهای مکرر میان شهر خود و تهران است. این معضل، نه تنها باعث طولانی شدن فرآیند چاپ کتابها می‌شود، بلکه مولفان را از نگارش و چاپ آثار جدید منصرف می‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند، با اشاره به سایر مشکلات موجود در حوزه نشر دانشگاهی، گفت: متاسفانه کتاب‌های دانشگاهی، بدون گذراندن مراحل داوری یا بدون دریافت تاییدیه مراکز دانشگاه‌های منتشر می‌شوند. این موضوع سبب بروز مشکلات محتوایی علمی و ویراستاری در کتابها می‌شود که فروش پایین کتابها را به دنبال دارد.
وی درباره این موضوع افزود: البته در اجرا شدن فرآیند ارزیابی کتابها قبل از انتشار، از سوی برخی مراکز دانشگاهی، تردیدی وجود ندارد اما متاسفانه این امر به‌صورت قانون لازم‌الاجرا در کشور اجرا نمی‌شود. در چنین موقعیتی، همه مراکز خود را به گذراندن فرآیند داوری آثار موظف نمی‌دانند، بنابراین لازم است برای ارتقای سطح عملی آثار دانشگاهی، اجرای فرآیند داوری علمی آثار اجباری شود، به‌گونه‌ای که انجام ندادن آن نوعی تخلف محسوب شود.
مدیرگروه مهندسی آب دانشگاه بیرجند، عنوان کرد: شاید یکی از علت‌هایی که برخی مراکز، قبل از انتشار آثار خود آنها را از فیلتر داوری عبور نمی‌دهند، طولانی بودن فرآیند داوری‌ها باشد. پیشنهاد می‌کنم برای رفع این معضل، امتیازهای مادی و معنوی برای مراکزی که فرآیند داوری آثار را انجام می‌دهند، درنظر گرفته شود.
شهیدی، عدم یکسان‌سازی کتاب‌های دانشگاهی را از دیگر مشکلات موجود در حوزه نشر دانشگاهی دانست و گفت: متاسفانه در چاپ کتاب‌های دانشگاهی، اصول و چارچوب یکسانی دیده نمی‌شود. اغلب این کتابها از نظر قطع، فهرست‌نویسی، ارجاع متن به منابع، مرجع‌نویسی و به‌کاربردن کلمات لاتین در متن فارسی یا زیرنویس کردن آنها، استاندارد نیستند. بنابراین لازم است که نسبت به رفع این معضل نیز تمهیداتی اندیشیده شود.
مولف کتاب «آموزش تصویری مدل swap» ادامه داد: مسایل مربوط به تحریم و گرانی کاغذ باعث می‌شود که بهای تمام‌شده کتابها بسیار بالا باشد. این مشکل، شکسته شدن قوانین کپی‌رایت را به‌دنبال دارد. گرانی کتابها باعث می‌شود که محتوای آنها به‌راحتی از سوی افراد مختلف، اسکن و فایل پی‌دی‌اف آنها در سایت‌های مختلف در دسترس علاقه‌مندان قرار بگیرد. در چنین وضعی، دیگر فردی برای تهیه کتاب‌های موردنیاز خود پا به بازار نشر نمی‌گذارد و در نتیجه این بازار، با رکود جدی مواجه می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند، با بیان اینکه متاسفانه حدود 84 درصد ناشران و اهالی قلم هیچ‌گونه دوره آموزشی مربوط به نشر را سپری نکرده‌اند، اظهار کرد: آشنا نبودن با قوانین نشر، آسیب‌های جدی به‌دنبال دارد. بنابراین پیشنهاد می‌کنم که دانشگاه‌ها و سایر مراکز آموزشی با هدف آشنایی اهالی فرهنگ با این قوانین، نسبت به برگزاری کارگاه‌های آموزشی اقدام کنند.
وی در ادامه با تاکید بر افزایش سرعت فرآیند چاپ کتابها، گفت: طولانی بودن این فرآیند زمینه سرقت محتوای کتابها را فراهم می‌کند، در نتیجه توصیه من این است که روال چاپ کتابها با درنظر گرفتن ارایه محتوای دقیق و عاری از کمترین اشتباه، افزایش یابد.
شهیدی، نبود همکاریهای لازم میان نهادهای دولتی و غیردولتی را در زمینه نشر آثار، از دیگر معضلات این حوزه دانست و افزود: لازم است نهادهای دولتی و غیردولتی بخشی از بودجه‌های پژوهشی خود را به نشر کتاب‌های غنی علمی اختصاص دهند.
مدیرگروه دانشکده مهندسی آب دانشگاه بیرجند، در ادامه اظهار کرد: نبود سیستم منسجم توزیع و فروش آثار در دانشگاه‌ها، از دیگر مشکلات حوزه نشر دانشگاهی محسوب می‌شود. این معضل باعث می‌شود کتابها به‌شایستگی معرفی و توزیع نشوند و در نتیجه مخاطبان از وجود کتابها به‌ویژه کتاب‌های مناسب در بازار نشر بی‌اطلاع می‌مانند.
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند، با بیان این مطلب که متاسفانه در کشور، بانک اطلاعاتی فروش کتاب وجود ندارد، ادامه داد: در صورتی‌که این بانک راه‌اندازی شود، نه تنها آمار کتاب‌های پرفروش برای انتخاب کتاب‌های برتر سال مشخص می‌شود، بلکه مخاطبان نیز با ناشران پرکار و مولفان برتر آشنا می‌شوند.
وی در پایان، روزآمد نبودن ابزار و تجهیزات مربوط به نشر و صحافی را از جمله معضلات حوزه نشر دانشگاهی دانست و گفت: اغلب ناشران از ابزارهای قدیمی برای چاپ کتابها استفاده می‌کنند که این مشکل کیفیت چاپ کتابها را پایین می‌آورد و در نتیجه آثار با اقبال عمومی مواجه نمی‌شوند.
کتاب «آموزش تصویری مدل swap» تالیف علی شهیدی با شمارگان 500 نسخه در 160 صفحه، به بهای هشت هزار تومان از سوی انتشارات کلک‌زرین منتشر شده است.
دکتر علی شهیدی، کتاب‌های «آموزش تصویری مدل Hydrus» و «توابع تولید گیاهی» را در زمینه مهندسی آب، در دست تالیف دارد.
دوشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۲ - ۰۹:۰۵
نظر شما