خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آناهید خزیر، نویسنده و روزنامهنگار: شاید جهان امروز در سیطره و چنبره رسانهها باشد. این داوریی است که برای اثبات آن نشانهها و دلایل بسیاری میتوان بازگو کرد. بهویژه با فنآوریهای جدید رسانهای، میزان تاثیرگذاری رسانهها بسیار افزونتر از سالیان و دهههای گذشته شده است اما این امیدواری وجود دارد که پیشرفتهای برقآسا و اعجابآور الکترونیکی راه را بر کتاب و کتابخوانی نبندد و هنوز هم کتاب خواندن جایگاه ممتاز و اثرگذار خود را نزد کسانی که دنبال آگاهی و شناخت هستند، از دست ندهد. بهراستی هم فنآوریهای نو، با همه جاذبههایی که دارند و سرگرمیهایی که میبخشند، نمیتوانند آدمی را از شادمانی خواندن کتاب دور کنند. آنهایی که تجربه آموختن و لذت بردن از کتاب را دارند میدانند که کتاب میتواند گزینهای بیبدیل بماند.
با این همه، گسترش کتابخوانی نیاز به ابزارهایی دارد که نباید از آنها غافل بود. یکی از موثرترین این ابزارها استفاده از رسانههایی است که راه خود را به هر خانه و کاشانهای گشودهاند و بر ذهن و زبان مردم تاثیری قاطع و ماندگار دارند. به دلیل همین گستردگی و نفوذ انکارناپذیر رسانهها و نقشآفرینی آنهاست که میتوان رسانهها را وسیلهای مناسب و درخور برای تبلیغ و شناساندن کتاب دانست و از آن برای ترویج کتابخوانی یاری گرفت. چنین کاری البته نیاز به همکاری دوسویه میان رسانههای گروهی و دستاندرکاران و متولیان فرهنگ کتابخوانی دارد. برنامههای جذاب و گیرای تلویزیونی یا گفتوگوهای کوتاه رادیویی که بیننده و شنونده را با درونمایه کتابها آشنا کند، گامی موثر برای گسترش و ترویج کتابخوانی است.
شمار فراوان کتابهایی که ماهانه و سالانه چاپ میشود حتی بسیاری از کتابخوانهای حرفهای را از دسترسی به همه کتابهای مورد نیاز محروم میکند. حتی میتوان گفت که گاه از چاپ و انتشار برخی از کتابها نیز بیخبر و ناآگاه میمانند. رسانهای که در کار شناخت و معرفی کتابهای تازهچاپ است و مخاطبان خود را از چند و چون انتشار کتابهای تازه مطلع میسازد ابزاری مهم برای شناساندن کتاب و گسترش فرهنگ کتابخوانی و نیز کمکی موثر برای رونق کار و بار ناشران است.
آشکار است که کتاب، در کنار تاثیر بیچون و چرای فرهنگی، در بخشهایی نیز حرفهای اقتصادی بهشمار میرود. همه کسانی که در کار چاپ و پخش کتاب هستند کتاب را کالایی اقتصادی نیز فرض میکنند؛ فرضی که نادرست نیست. از این دید که بنگریم انتشار کتاب نیز مانند هر صنعت دیگری نیاز به تبلیغ و شناساندن و به تعبیری، بازاریابی دارد. این البته از نگاه اقتصادی مساله است. از نگاه فرهنگی نیز موضوع واضحتر از آن است که نیازی به استدلال و پیجویی داشته باشد. کتاب ابزاری برای ارتقاء فرهنگی و آگاهی جمعی است. تشویق و برانگیختن مردم به خواندن کتاب البته نیاز به تبلیغ دارد. بهویژه آن که میزان سرانه کتابخوانی در کشور ما متناسب با فرهنگ و دیرینگی تاریخ و سرزمین کهن ایران نیست.
نکته دیگری که باید بدان توجه داشت این است که در بازار چاپ و نشر همه کتابها نمیتوانند در جایگاهی قرار بگیرند که برای خواندن مناسب دانسته شوند. بیگمان بحثها و گفتوگوهایی که در رسانهها درباره کتاب انجام میشود و کارشناسانی که به معرفی کتاب میپردازند، میتوانند سره را از ناسره بازشناسند و مخاطب خود را به سوی کتابهایی رهنمون کنند که از صافی و محک کارشناسان و خُبرگان کتاب گذشته باشند. بدینگونه است که مخاطب در دریایی از کتابهای گوناگون سر در گم نمیشود و راه خود را بهدرستی و با راهنمایی کسانی که درست را از نادرست میشناسند، باز خواهد یافت.
سهشنبه ۲۸ آبان ۱۳۹۲ - ۱۷:۵۶
نظر شما