به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «داستان استان‌ها» عنوان مجموعه‌ای‌ است که به دبیری نسیبه فضل‌اللهی به ‌زودی از سوی نشر به‌نگار منتشر می‌شود و هر مجلد این مجموعه‌ به یک استان اختصاص می‌یابد. «داستان فارس» یکی از عنوان‌های مجلد این مجموعه است که محمد ولی‌زاده تالیف آن‌ را بر‌ عهده دارد.

وی ابتدا درباره طرح «داستان استان‌ها» گفت: واقعیت این‌ است که من از مراحل دقیق این طرح چندان مطلع نیستم. همین قدر می‌دانم که انتشارات به‌نگار همزمان با دور جدید فعالیت خود، از حدود یک سال پیش قرار است مجموعه‌ای را منتشر کند که هر جلد آن به داستان منطقه و استانی از کشور ‌بپردازد. مسوول این طرح خانم نسیبه فضل‌اللهی است که با اهالی داستان و داستان‌نویسان امروز آشنایی دارد.

وی درباره نحوه انتخابش به ‌عنوان مولف و ناظر بر مجموعه «داستان فارس» اظهار کرد: آشنایی قدیمی‌ام با خانم فضل‌اللهی، زمینه‌ همکاری‌ام را در این طرح فراهم کرده است و قرار شد یکی از عناوین این مجموعه را من آماده کنم که حول داستان و داستان‌نویسی استان فارس است. 

ولی‌زاده درباره ویژگی داستان‌های این مجموعه، گفت: مطابق هماهنگی‌های اولیه و بر اساس آنچه به من گفته شده، قرار است هر عنوان از این مجموعه، آیینه‌ای تمام‌نما از داستان و داستان‌نویسی هر استان باشد. کارشناس مربوطه باید گزارشی کامل و جامع از داستان‌نویسی استانش ارایه دهد، سپس به سراغ داستان‌نویسان آن دیار برود و ضمن بررسی جهان داستان‌نویسی هر داستان‌نویس، اثری از او را انتخاب و به خواننده معرفی کند. 

وی افزود: خوشبختانه مدیر انتشارات به‌نگار، در انتخاب مولفان و گردآورندگان هر مجلد، دقت زیادی دارد و می‌خواهد وظیفه‌ این مهم را به کسانی بسپارند که حوزه داستان و استان مربوطه را به‌طور کامل بشناسد تا در مقام منتقد بنشیند و اگر مخاطبی پی‌گیر داستان و داستان‌نویسی منطقه و استانی خاص بود، با مراجعه به این مجموعه چیزی دستگیرش شود و از مراجعه به کتاب‌ها و نوشته‌های پراکنده‌ بی‌نیاز باشد. 

نویسنده داستان «تاج سرکرانه» درباره سهم استان فارس از مجموعه «داستان استان‌ها» توضیح داد: البته من با چنین خط‌کشی و مرزبندی‌هایی موافق نیستم. منظورم این است که اگر ما 31 استان در ایران داریم پس باید 31 مجلد از این مجموعه را هم منتشر کنیم، ولی این کار مقدور نیست، چون خیلی از استان‌های ما در زمینه‌ داستان و داستان‌نویسی فقیرند و قابلیت این را ندارند که آثارشان در مجموعه‌ای مجزا گردآوری و بررسی شوند. 

این نویسنده افزود: مثلا اگر از شما بخواهند که از استان‌های سمنان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، چهارمحال و بختیاری، یزد، اراک، همدان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، قم به تعداد انگشتان یک دست داستان‌نویس شناخته شده و تاثیرگذار نام ببرید، جوابی ندارید. واقعیت این است که هیچ کدام از این استان‌هایی که فی‌البداهه نام بردم، تا امروز داستان‌نویسانی ندارند که با داستان‌نویسان برجسته و مطرح استان‌های  اصفهان، فارس، خوزستان، خراسان، بوشهر و حتی کرمانشاه، کردستان و کرمان قابل مقایسه باشند. پس شایسته نیست که داستان هر استان در کتابی جداگانه منتشر شود.

ولی‌زاده اظهار کرد: به نظرم اگر قرار است قدمی در راه اعتلای داستان و داستان‌نویسی‌ کشورمان برداشته شود، بهتر است همان حکایت قدیمی مکتب داستان‌نویسی اصفهان، خوزستان و دیگر استان‌های مطرح را زنده کنیم، چون الگوهایی خوبی هستند.

وی سهم استان فارس در حوزه ادبیات و داستان‌نویسی را یادآور شد و گفت: سهم داستان‌نویسی این استان خیلی زیاد است. افرادی مانند سیمین دانشور، ابراهیم گلستان، محمد بهمن‌بیگی، امین و ابوالقاسم فقیری، شهریار مندنی‌پور، ابوتراب خسروی، محمد کشاورز، شهلا پروین‌روح و نسلی از نویسندگان جوان‌تر و امروزی که اغلب با یکی دو مجموعه خوش درخشیده‌اند؛ مانند قاسم شکری، ندا کاووسی‌فر، اکبر صحرایی، احمد اکبرپور، علی حسینی، غلامحسین دهقان، سامان آزادی و رسول آبادیان از نمونه داستان‌نویسان مطرح و شناخته شده استان فارس هستند.

ولی‌زاده بیان کرد: سیمین دانشور و ابراهیم گلستان از پیشگامان داستان‌نویسی در فارس هستند. از لحاظ تاریخی هم اگر نگاه کنیم، مجموعه داستان «آتش خاموش» دانشور که با همین مجموعه به عنوان نخستین بانوی داستان‌نویسی ما شناخته شد، سال 1327 و مجموعه داستان «آذر ماه آخر پاييز» گلستان در سال 1328 منتشر شده است. محمد بهمن‌بیگی نیز 40 سال بعد «بخارای من، ایل من» را منتشر کرد.

ولی‌زاده گفت: از نویسندگان شاخص نسل بعدی داستان‌نویسی فارس، می‌توان برادران فقیری را نام برد که دقیقا دو دهه پس از دانشور و گلستان به انتشار نخستین آثارشان دست زده‌اند. مجموعه داستان «اجاق كور» ابوالقاسم و «دهکده‌ پر ملال» امین فقیری هر دو سال 1347 منتشر شده‌اند.

وی درباره سیر و تحول داستان‌نویسی در استان فارس اظهار کرد: نسل بعدی داستان‌نویسی فارس با شهریار مندنی‌پور، ابوتراب خسروی و محمد کشاورز وارد مرحله‌ دیگر و مهم‌تری شد. این چند نفر که خود از بهترین داستان‌نویسان نسل به اصطلاح سوم داستان‌نویسی ایران هستند، نخستین مجموعه‌های خود را دو دهه پس از انتشار نخستین مجموعه‌های برادران فقیری، در اواخر دهه‌ 60 و اوایل دهه‌ 70 با عناوین «سایه‌های غار» نوشته مندنی‌پور سال 1368، «هاویه» نوشته خسروی سال 1370 و «پایکوبی» نوشته کشاورز سال 1374 منتشر کرده‌اند. 

نویسنده کتاب «عیار نقد در آیینه» به نحوه تهیه و گردآوری داستان‌های استان فارس اشاره کرد و گفت: به محض این‌که این‌کار به‌ من پیشنهاد شد، با شناختی که از داستان‌نویسی فارس داشتم، شروع به تهیه فهرستی از داستان‌نویسان و آثارشان کردم. نخست لازم بود آثار همه‌ نویسندگان استان را بخوانم و مجموعه داستان‌ها را از رمان‌ها جدا کنم. مدت‌ها بود که سراغ خیلی از آثار نرفته بودم. به‌همین دلیل به ناچار، به طور دقیق‌تر شروع به مطالعه‌ همه آثار کردم. از آن‌‌رو که دوست دارم در حد توانم، کارم بی‌عیب و نقص عرضه شود، هنوز نتوانسته‌ام برخی از آن‌ها را برای بار دیگر بخوانم و به‌همین دلیل دیگرخوانی‌ام همچنان ادامه دارد.

ولی‌زاده همچنین درباره نحوه انتخاب داستان‌نویسان استان فارس توضیح داد و گفت: آن تعداد از داستان‌نویسان فارس که صاحب کتاب هستند مشخص‌اند، یعنی می‌دانم که در شیراز و دیگر شهرهای استان فارس چه نویسندگانی بوده و هستند که تاکنون آثارشان منتشر شده‌اند.

وی افزود: چند نفر از نویسندگان منتخب، آثارشان را خارج از کشور منتشر کرده‌اند که همه را جمع‌آوری و مطالعه کرده‌ام. علاوه بر این، داستان‌نویسانی هم در شهرهای مختلف فارس و حتی فارسی‌های ساکن خارج از فارس و ایران هستند که تاکنون داستان‌هایشان را منتشر نکرده‌اند. به نظرم حضور این گروه که شناسایی آن‌ها تقریبا تمام شده، در صورتی که انتخاب خوبی از آثارشان انجام شود، می‌تواند به غنای این مجموعه بیفزاید. 

این پژوهشگر گفت: هر چند همه‌ تلاشم را کردم تا کسی از قلم نیفتد اما بعید نیست که داستان‎نویس جوانی از استان پهناور فارس باشد که در خلوت خودش بنویسد و به هزار دلیل تاکنون آثارش را ارایه نکرده باشد. به همین دلیل همین جا فرصت را غنیمت می‌شمرم و از همه‌ عزیزان، در هر کجای جهان که هستند می‌خواهم در صورت تمایل آثارشان را به نشانی mvalizadeh1353@yahoo.com ارسال کنند تا پس از بررسی و انتخاب، آثارشان در این مجموعه قرار داده شود.

ولی‌زاده درباره پیش‌بینی‌اش از موفقیت یا عدم موفقیت انتشار این مجموعه داستان‌ها گفت: اگر این طرح با همین رویکردی که دارد ادامه پیدا کند موفقیتش دور از انتظار نیست، به‌ ویژه این روزها که روزنه‌ امید میان نویسندگان و ناشران ما جوانه زده و آن‌هایی که چند سالی تنها در خلوتشان می‌نوشتند و علاقه‌ای به انتشار آثارشان نداشتند، به تدبیر وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی و سیاستی که ایشان در حوزه‌ نشر و کتاب پیش گرفته‌اند، امیدوار شده‌اند. استقرار این رویه، اعتماد خواننده را هم در پی خواهد داشت و شاید بازار نشر و کتاب در حوزه ادبیات داستانی هم به این طریق تکانی خورد.

محمد ولی‌زاده، نویسنده و روزنامه‌نگار متولد استان بوشهر است. وی دبیر سرویس ادب و هنر در روزنامه اعتماد ملی و سردبیر مجله ادبی و هنری «عصر پنجشنبه» بوده است. 

از ولی‌زاده کتاب‌هایی مانند «آوازهای چاپ اول» و «حتای مرگ» از سوی نشر نیم‌نگاه، «عیار نقد در آینه»، «اصلا به فکرغیبت پروانه‌ها مباش»، «چه میهمانان بی‌دردسری هستند مردگان» توسط نشر داستان‌سرا و «تاج سرکرانه» از سوی نشر آیینه جنوب منتشر شده است.