خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)_ کتاب آسمانی مسلمانان و راهنمای بشر به زندگانی سعادتمندانه، در آیات متعدد خود به ارتباط بین دین و فرهنگ در زندگی اجتماعی اشاره کرده است. بدون شک نمی‌توان تاثیرگذاری قرآن بر زندگی اجتماعی و فرهنگ اجتماع را انکار کرد، چرا که قرآن مجموعه‌ای از بینش‌ها، باورها، آداب‌ و رسوم و کنش‌های فرهنگی و اجتماعی است.

با توجه به ارتباط میان قرآن و فرهنگ زمانه، برای بررسی اهمیت این موضوع با دکتر حیدر‌علی رستمی نویسنده کتاب «پژوهشی در نسبت میان قرآن ‌و فرهنگ زمانه» گفت‌وگویی انجام شده است که نتیجه آن از نظرتان می‌گذرد.

به عنوان سوال نخست، در یک جامعه اسلامی چه نیازی به برقراری ارتباط میان قرآن و فرهنگ معاصر وجود دارد؟ 

مسایل اجتماعی در هر جامعه‌ای چالش‌هایی را به دنبال دارد و با توجه به این‌که قرآن به تمام جنبه‌های زندگی انسان نگاهی عمیق دارد، می‌توان با استفاده از آیات قرآن به بررسی مسایل اجتماعی پرداخت و مجموعه مولفه‌هاي آن را با يك حكم كلي داوري کرد. به همين دليل باید تلاشی مضاعف برای مطابقت مفاهیم قرآنی با فرهنگ روز زمانه انجام داد.

آیا قرآن می‌تواند بر همه بخش‌های فرهنگ تاثیر مستقیم داشته باشد؟ 

از مباحثي مهمی كه در بررسی نسبت ميان قرآن و فرهنگ زمانه مطرح مي شود، اثرگذاري قرآن بر بخش‌هاي مختلف فرهنگ زمانه است و این موضوع غير قابل انكار است. در حقيقت، نزول قرآن بزرگترين رخداد اثرگذار در زندگي انسان‌ها بوده است که ابعاد زندگي آنان، اعم از ابعاد مادي و معنوي، فردي و اجتماعي، ديني و غيرديني را به طور مستقيم يا غيرمستقيم تحت تاثير خود قرار داده است.

با توجه به فاصله‌ زمانی که میان فرهنگ جامعه امروزی و فرهنگ جامعه زمان نزول قرآن وجود دارد، چگونه می‌توان احکام قرآن را با مسایل جامعه امروزی مطابقت داد؟

سرچشمه قرآن، وحی الهی است و به همین دلیل تاثیر آن بر هر فرهنگی در هر زبانی قطعی است. احكام موجود و مطرح در قرآن كريم احكامي  بدون ارتباط با هم نيستند تا از مطالعه يك يا چند حكم آن بتوان از اثرپذير بودن آن‌ها در فرهنگ زمانه سخن گفت، بلكه مجموعه احكام موجود در قرآن در ارتباط با يكديگر معنا و جايگاه واقعي را خواهند يافت. مطابقت آيات قرآن و فرهنگ روزمره جوامع از معجزات این کتاب آسمانی به شمار می‌رود. تصور ارتباط اثرپذيرانه قرآن با فرهنگ زمانه از سوي برخي مستشرقان و همچنین مسلمانان، اين تصور نادرست را براي آنان در پی داشته كه قرآن به فرهنگ زمان و مكان نزولش وابسته است و بنابراين، با سپری شدن زمان دوام آن فرهنگ و يا با عبور از مكان آن، سخن از جاودانگی و جهانی بودن قرآن در بخش معارف وابسته به فرهنگ زمانه‌اش، بي‌معنا خواهد بود، در حالی که قرآن کتابی فراتر از مرزهای زمانی و مکانی است و همواره بر روح و جان انسا‌ن‌های مشتاق تاثیری شگرف خواهد گذاشت.

کتاب«پژوهشی در نسبت میان قرآن و فرهنگ زمانه» به قلم دکتر حیدر‌علی رستمی برای نخستین بار از سوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با شمارگان هزار نسخه، در 408 صفحه و به بهای 102 هزار ریال از سوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.

خبرنگار: زینب جباری