ناشران گاه تمايل به كار تخصصي دارند و گاه بر تعداد عناوين كتاب هايشان مي پردازند و از تيراژريا، كم مي گذارند . اما آن چه – متاسفانه - در همه شرايط تقريبا يكسان بوده است، تمايل به جلب سياست‌هاي حمايتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و چشمداشت به دريافت تسهيلات بيشتر بوده است . 

آن چه بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه هرگاه آمار انتشار كتاب افزايش مي يابد آيا به همان ميزان كيفيت كتاب ها هم دستخوش دگرگوني قرار مي گيرد يا خير ؟
كيفيت و كميت انتشار كتاب هاي هنري در  سال اخير -آغاز دي ماه 1384تا پايان دي ماه 1385- در اين گزارش بررسي خواهد شد.

گزارش آماري خانه كتاب در سال 1384 حكايت از آن دارد كه 2108 عنوان كتاب در بخش كتاب هاي هنري منتشر شده است و اين در حالي است كه در حوزه ادبيات اين آمار به 9196 عنوان مي رسد .
 
كتاب‌هاي هنري طيف گستره وسيعي دارد كه بنابر تقسيم بندي" رده ديويي"‌ حتي كتاب هاي سرگرمي را هم در بر مي گيرد و بايد كتاب هايي مثل " آشپزي رژيمي " و " آموزش كشتي با كمربند " را نيز جزو كتاب هاي هنري بدانيم. اين كتاب ها و ديگر عناوين با محتواي اين چنين شامل كتاب هاي هنري است و در افزايش آمار كمك موثري خواهد بود . 

طبق آمار خانه كتاب از ابتداي دي ماه سال 1384تا پايان دي ماه 1385 هزار و سيصد ونود عنوان كتاب درحوزه هنر انتشار يافته است، اما مي توان با مراجعه به ناشران از چگونگي بازار نشر در حوزه كتاب هاي هنري بيشتر خبردارشد . 

" ايرج شاهنده " مدير نشر " هنر و فرهنگ "‌در اين باره مي‌گويد كه تعداد كتاب هاي هنري هر چند هم از لحاظ آماري راضي كننده باشد اما به لحاظ كيفيتي و محتوايي پاسخگوي نياز امروز جامعه هنري نيست .

 وي معتقد است :‌"‌ كتاب هاي مرجع هنري كه همقدم با پيشرفت هنر در دنيا باشد ،‌ در ايران كمتر منتشر مي شود و همين باعث مي شود كه تدريس و تحقيق دراين حوزه وابسته به كتاب هاي بسيار قديمي باشد ."

 اين ناشر راه چاره را در معرفي و حمايت از محققان توسط نهادهايي چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي داند و مي افزايد :‌" استادان دانشگاه، محققان و پژوهشگران جوان را به خوبي نمي شناسند به همين دليل كسي نيست كه آنها را به دانشجويان معرفي كنند تا آنها اقدام به خريد آثارشان كرده و به نوعي حمايتشان كنند و اين چرخه به گردش بيفتد ." 

به اعتقاد اين ناشر،  تا حدي نيز بايد به استادان حق داد چرا كه به علت كمبود منابع غني، كمتر پژوهش يا تحقيق جامعي صورت مي گيرد.  از همين رو مراجعه به كتاب هاي قديمي همچنان ادامه دارد . 

" كمبود منابع مالي "‌ از ديگر دلايلي است كه ناشران بخش هنر  كتاب هايي را كه نياز جامعه هنري باشد، منتشر نمي كنند و يا اين كه دست به انتشار كتاب هايي مي زنند كه از فروش و استقبال مخاطب عام از آن كتاب مطمئن باشند . 

" فرزانه صهبا "‌ مدير نشر "‌يكتا"‌ از اصفهان در اين باره مي گويد : " ناشران اصفهاني بيشتر به انتشار كتاب هايي علاقه‌مند هستند كه يا پيشتر از آن استقبال شده است و يا اين كه بدانند به احتمال زياد فروش خواهد رفت در غير اين صورت با توجه به گراني كتاب ناشران ترجيح مي دهند چيزي منتشر نكنند . " 

"‌ابراهيم حقيقي " هنرمند و ناشر، وظيفه ناشران دولتي را در حمايت از كتاب هاي هنري جدي تر از بخش خصوصي معرفي مي كند و مي گويد :‌"‌ در بخش گرافيك و طراحي كمتر كتابي منتشر مي شود كه پاسخگوي نياز هنرجويان و محققان باشد. " 

وي مي‌افزايد:" انتشار كتاب هاي هنري، همگام با پيشرفت جامعه هنري، از وظايف ناشران دانشگاهي است. اين كار به دليل هزينه هاي سنگيني كه دارد از عهده همه ناشران بخش خصوصي بر نمي آيد ." 

بنابر گزارش سالانه خانه كتاب در  سال گذشته و در بخش كتاب هاي هنري تعداد 1390عنوان كتاب منتشر شده است كه از اين تعداد بيش از پانصد عنوان ترجمه است. در اين آمار  تعداد ناشران تهراني 1099و شمار ناشران شهرستاني 291 عنوان شده است. 

از ديگر مواردي كه در حوزه انتشار كتاب هاي هنري بايد به آن توجه داشت عدم تخصص برخي از ناشران در اين زمينه است . در اين زمينه آنچه بين بيشتر ناشران شنيده مي شود اين است كه برخي تنها به دليل بازار گرمي  انتشار برخي از كتاب هاي هنري ،‌دست به انتشاراين نوع كتاب ها مي زنند كه - متاسفانه – عدم مهارت و آگاهي كافي در اين زمينه باعث مي شود تا به تدريج از كيفيت اين آثار كاسته شود و برخلاف رشد آماري تعداد ناشران و عناوين انتشار يافته در حوزه كتاب هاي هنري ، هم چنان نياز مخاطب بدون پاسخ مانده باشد . 

"‌علي برلياني"‌ مدير نشر " چنگ " ، در مورد ضرورت كار تخصصي ناشران مي گويد :‌"‌ بيست وهشت سال است كه به صورت تخصصي در حوزه انتشار كتاب هاي موسيقي فعاليت مي كنم و بهترين نتيجه  اين بوده كه به غير از خودم توقع ندارم و اين يعني خودكفايي يك ناشر . " 

اين ناشردر مورد روش سودمند كردن كتاب هاي حوزه موسيقي مي گويد :‌"‌ به نظر من مولفان و نويسندگان جوان نبايد از انتشار كتاب هاي خود هراس داشته باشند چراكه جامعه مخاطبان، خود به اصلاح آثار آنان مبادرت خواهد كرد و آن چه را كه پاسخگو نيست ، پس مي زنند . البته حرف من به اين معنا نيست كه هر كس در اين حوزه تخصصي ندارد دست به قلم بگيرد . در اين حوزه هم ناشر ،‌هم محقق و هم مترجم بايد تخصصي كار كند تا موفق شود . " 

بخش كتاب هاي هنري با توجه به نياز روبه افزايشي كه از سوي جامعه هنري احساس مي شود، شايد بتوان آن را بخش آسيب پذير كتاب معرفي كرد و لزوم توجه ، حمايت و بررسي مشكلات در اين زمينه از سوي مراكز و نهادهاي حمايت كننده نظير وزارت فرهنگ و ارشاد ضروري به نظر مي رسد.