جمالالدين اكرمي در نشست رونمايي كتاب «كودك و تصوير 2» با بيان اينكه بخش اصلي تحقيقات براي نگارش كتابهاي كودك و تصوير از نشستهاي تخصصي كتاب ماه كودك و نوجوان آغاز شده است، گفت: در تحقيقاتي كه براي برگزاري اين نشستها انجام ميدادم به اين نتيجه رسيدم كه نگارگري ما بر مبناي ادبيات حركت كرده است و ما امروز اسم آن را تصويرگري گذاشتهايم.-
در ابتداي اين نشست جمالالدين اكرمي، نويسنده اثر با بيان اينكه هر تفكري زماني به مقصد و نتيجه ميرسد كه همراه با عمل باشد اظهار كرد: چند سال قبل در كتاب ماه كودك و نوجوان نشستهايي برپا ميكرديم و در آن درباره تصويرگري كتاب كودك بحث ميكرديم. من براي شركت در اين نشستها تحقيقاتي انجام ميدادم و نتايج آن نشست را به صورت مقاله در ميآوردم در اين زمان به اين نتيجه رسيدم كه نگارگري ما بر مبناي ادبيات حركت كرده است و ما امروز نام آن را تصويرگري گذاشتهايم و كتابها و متون كهن ما نظير معراجنامه گواهي بر اين سخن است كه داستانهاي آن با تصاويري همراه است. در پايان اين نشستها نيز 100 مقاله تهيه و گردآوري شد.
وي افزود: پس از آماده شدن مقالات از سوي دفتر برنامهريزي كتابهاي درسي دعوت شدم تا كتابي در اين زمينه براي جشنواره تصويرگري كتابهاي درسي بنويسم و اين كتاب كه جلد نخست كودك و تصوير بود سال 83 از سوي دفتر انتشارات كمكآموزشي منتشر شد. پس از آن متوجه كمبودها و كاستيهاي در آن كتاب شدم كه نياز به تكميل شدن داشت، بنابراين نگارش جلد دوم اين اثر را براي معرفي تصويرگران و سبكهاي مختلف تصويرگري كتابهاي كودك آغاز كردم.
اكرمي بيان كرد: هنگام انجام تحقيقاتم در زمينه تصويرگري، آن اندازه كه از تصويرگران خارجي كتاب وجود داشت و آنها و نقششان را در گسترش و پيشرفت تصويرگري بيان كرده بود درباره هنرمندان ايراني با سابقه تصويرگري كه كشور ما دارد هيچ اثري وجود نداشت. در كتابهاي خارجي نيز حتي يك كلمه درباره ايران و سابقه آن در بحث تصويرگري وجود نداشت بنابراين حل اين مساله ضرورتي است كه برعهده ماست و تصويرگري و هنر ميراثي است كه به ما رسيده و ما بايد آن را به نسلهاي آينده منتقل كنيم.
وي افزود: براي نگارش اين اثر سه سال زمان صرف شد و به دليل اينكه كتاب اثري پژوهشي بود و قدري پرهزينه براي ناشران چهار سال به دنبال ناشري براي انتشار آن بودم. البته بر اين باورم كه ما در كار پژوهشي نميتوانيم نمره بيست بگيريم بنابراين اين كتاب را شروعي ميدانم تا در اين زمينه بيشتر كار شود.
سپس محمدعلي بنياسدي، تصويرگر و مدرس نقاشي گفت: اين كتاب اثر بسيار مهمي است و بسيار خوب به هنر تصويرگري پرداخته است. ميتوان گفت بيش از 500 تصويرگر ايراني در اين اثر معرفي شدهاند و اين زحمات مولف اثر را قابل ستايش ميكند اما مساله اصلي كه مشكلي فراگير در كشور ماست، كمبود كارهاي گروهي است. به نظر من اين اثر بايد توسط گروهي از نويسندگان و پژوهشگران، زير نظر يك سر ويراستار انجام ميشد تا جامعتر و دقيقتر از اين باشد.
وي با بيان اينكه به دليل تقارن اين نشست با زمان امتحانات دانشجويان فرصتي براي مطالعه دقيق و كامل اين كتاب نداشته است، اظهار كرد: نگراني من بيشتر در قسمتهايي است كه به تحليل و تعريف سبكها و تعاريف و اصطلاحات هنري نقاشي و تصويرگري پرداخته شده است و در اصطلاح اينها لبه تيغ است. البته اين كتاب در اين زمينه خوب عمل كرده است اما بوميسازي و تحليل مسايلي كه هنرمندان از آن تصوري خاص در ذهن دارند، شجاعت زيادي ميطلبد كه من اين شجاعت آقاي اكرمي را تحسين ميكنم.
كانديداي جايزه هانس كريستين اندرسن در سال 2012 عنوان كرد: بهتر بود نويسنده در مقدمه اثر مشخص ميكرد كه از نگارش كتاب چه اهدافي دارد و چه مسيري را طي ميكند. همچنين تصويرگري در ادبيات بزرگسال نيز به كار ميرود اما ما تنها در زمينه كودك از آن بهره ميگيريم و اين كتاب نيز تنها به اين جنبه پرداخته است.
بني اسدي با اشاره به بخشي از كتاب كه درباره سبك مخصوص هر تصويرگر صحبت شده است، گفت: با توجه به اينكه كار تصويرگر وابسته به متن است و متن تصوير را پيش ميبرد اعتقادم بر اين است كه در تصويرگري سبكي خاص وجود ندارد و يك تصويرگر نميتواند سبكي ويژه خود داشته باشد.
علي فروزفر، دبير اين نشست عدم ارايه اطلاعاتي درباره نويسنده و آثارش در اين كتاب را از ضعفهاي آن برشمرد و گفت: بهتر است اين مساله در چاپهاي بعدي مرتفع شود. اكرمي با تاييد اين ضعف كتاب، وجود اطلاعات درباره نويسنده را از ضروري دانست و گفت: اين مساله در فرهنگ انتشار كتابهاي ما وجود ندارد اما در ساير كشورها سالهاست كه انجام ميشود.
در بخش ديگري از اين نشست محمود جواديپور، استاد دانشكده هنرهاي زيبا و تصويرگر شاهنامه در سال 1335 درباره تصويرگري گفت: با توجه به اينكه كتاب را نخواندهام ترجيح ميدهم درباره آن اظهار نظر نكنم اما در زمينه تصويرگري ميتوانم بگويم تصويرگري از سختترين كارهايي است كه در زمينه هنر انجام ميشود زيرا كار كردن با نويسنده تصويرگر را از مسير خود خارج ميكند و بايد با متن پيش رود بنابر اين لازم است اين هنر را بشناسيم و آن را بشناسانيم.
در بخش پرسش و پاسخهاي پايان اين نشست دو تن از اعضاي انجمن تصويرگران از مولف اثر پرسيدند كه آيا در اثر به ساختارشناسي تصويرگري نيز پرداخته شده است؟ و آيا مطالعات تطبيقي كه كمك ميكند ما در اين زمينه راي صادر كنيم و بدانيم تصويرگري چه سيري داشته انجام شده است؟
اكرمي در پاسخ به اين دو سوال گفت: در زمينه ساختارشناسي مبحثي در كتاب وجود ندارد زيرا حجم اثر ديگر اجازه آن را نميداد و من نيز در اين زمينه تخصص كافي را نداشتم اما مطالعات تطبيقي انجام و در اثر لحاظ شده است.
نظر شما