به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست رسانه‌ای تشریح عملکرد یک ساله معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امروز (8 شهریور) با حضور «سید عباس صالحی»، معاون فرهنگی وزیر ارشاد، نجفعلی میرزایی»، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، «امیرمسعود شهرام نیا»، مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، «محمودرضا برازش»، مدیر کل دفتر چاپ وزارت ارشاد، «علی شجاعی صائین»، مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد، «مهدی قزلی»، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی و «علی اصغر سید آبادی»، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی برگزار شد.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب در این نشست، ضمن تشریح وضعیت کتاب ایران، گفت: در این دوره هر هفته یک پروژه فرهنگی در خانه کتاب با هدف بهبود وضعیت کتاب در ایران، کلید می‌خورد.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب در این مراسم با بیان این‌که وضعیت کتاب ایران در حالت هشدار است، اظهار کرد: شاخص‌ها و سنجه‌های کتابشناسی ایران نشان از وضعیت بسیار ناگوار کتاب در ایران دارند. بنابراین، ضرورت تحول‌خواهی در این عرصه یک امر اجتناب‌ناپذیر است. در این مدت تلاش کردیم چشمانمان را بر مطالبات حاشیه‌ای ببندیم و برای بهبود این شاخص‌های خطرناک حرکت کنیم.

وی با بیان این‌که متاسفانه در گذشته مطالعات فنی و تکنیکی درستی در حوزه کتاب یا نداشتیم یا کم داشتیم، گفت: در موسسه خانه کتاب در این مدت هیچگاه منکر تلاش و فعالیت‌های تیم‌های سابق نبودیم و نیستیم. در این مورد خداوند متعال از نیات ما با خبر است. اما باید پذیرفت که وضعیت کتاب ایران و کتابشناسی ایران در وضعیت هشدار است.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب با بیان این‌که سخن گفتن از مشکلات گذشته دلیل ناکارآمدی تیم‌های سابق نبوده و نیست اما تحول و تغییرات بیرونی می‌تواند دلیل آن باشد، اظهار کرد: کتاب ایرانی معمولا نقد نمی‌شود در حالی که این وظیفه خانه کتاب بوده است. در این راستا نخستین کاری که کردیم، برگزاری بخش‌های علمی ـ فرهنگی در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود. زمینه حضور حدود هزار نفر از نخبگان عرصه‌های علمی و فرهنگی در سرای استقبال از نخبگان این دوره از نمایشگاه کتاب تهران فراهم کردیم.

وی ادامه داد: در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران حدود 250 نشست تخصصی بسیار شلوغ و پُرحضار برگزار کردیم.

خبرگزاری کتاب ایران بیش از 200 درصد رشد داشته است
میرزایی با بیان این‌که موسسه خانه کتاب در این دوره، هر هفته یک پروژه فرهنگی را کلید زده است، گفت: اجرای 35 پروژه تحولی را در خانه کتاب آغاز کرده‌ایم که در تمامی این تحولات، تحقق مطالبات مقام معظم رهبری در دستور کار است. در این راستا با هدف ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی شاهدیم که خبرگزاری کتاب ایران بیش از 200 درصد رشد داشته است.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب در ادامه سخنانش، گفت: موسسه خانه کتاب در مناسبت‌های مختلف، بحث کتابشناسی حوزه‌های ویژه را به صورت مستمر پیگیری می‌کند. در حوزه شهرستان‌ها و استان‌ها نیز ورود پیدا کرده‌ایم. در این راستا بسیاری از نشریات را که تاکنون فقط در تهران توزیع می‌شدند، زمینه توزیع آنها را در استان‌های سراسر کشور فراهم کرده‌ایم.

وی با بیان این که موسسه خانه کتاب توانست بعد از گذشت 7 سال، در نمایشگاه‌های کتاب استانی حضور فعال داشته باشد، گفت: در موسسه خانه کتاب اقدامات جدی‌تر صورت گرفته است که از آن میان می‌توان به راه‌اندازی خانه نقد کتاب ایران، خانه ویرایش، خانه ترجمه، مرکز کتاب‌پژوهی ایران و دفتر حقوقی اهل قلم اشاره کرد.

میرزایی اظهار کرد: اکنون جریان نقد در موسسه خانه کتاب به صورت جدی پیگیری می‌شود. در این راستا اواخر شهریورماه نخستین فصلنامه‌های نقد کتاب منتشر خواهند شد.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب با بیان این که فصلنامه‌های نقد کتاب، گام‌های پیش رونده و تکمیل کننده تیم سابق خانه کتاب است، گفت: اگر در جریان تغییر و تحولاتی که در موسسه خانه کتاب به ویژه عرصه کتاب ایران نامهربانی‌هایی از ما سرزده است، عذرخواهی می‌کنیم.

دوری از سلایق با تشکیل هیات‌های نظارت بر کتاب
سخنران دیگر این نشست، علی شجاعی صائین، مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. وی با بیان این که رویکرد اصلی این دفتر اجرای کامل مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی (مصوبه سال 1389) است، اظهار کرد: جنبه‌های سلبی قانون باید به یک جا دیده شوند. ما همواره در دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد دغدغه این را داریم که در حق آثاری که ممنوعیت نشر گرفته‌اند، اجحافی صورت نگرفته باشد. از طرف دیگر در دادن مجوز نشر برای آثار حساسیت نشان می‌دهیم.

شجاعی صائین ادامه داد: دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد می‌کوشد کوتاه کردن مدت زمان صدور مجوز نشر کتاب به یک ماه را اجرایی کند. همچنین این دفتر با تشکیل کمیته‌های تخصصی نظارت بر کتاب کودک و کتاب بزرگسال، از اعمال سلیقه پیشگیری کرده است.

وی افزود: دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد در راستای ترویج عدالت فرهنگی به تشکیل کمیته‌های تخصصی در استان‌ها به منظور مشارکت در ممیزی آثار اقدام کرده است. اکنون در این دفتر کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان با میانگین 10 روز و کتاب‌های حوزه بزرگسال با میانگین 25 روز مجوز نشر می‌گیرند. در حوزه کتاب کودک و نوجوان هیچ کتابی اکنون وجود ندارد که با بازه زمانی بیش از 15 روز نزد ما مانده باشد و تعیین تکلیف نشده باشد.

مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: در این دوره، با ارتقای 20 درصدی عناوین کتاب‌های چاپ شده و ارسال شده از سوی ناشران به دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی مواجه بودیم. در این دوره برای 29 هزار و 66 عنوان کتاب مجوز نشر صادر شده است.

شجاعی صائین افزود: در این دوره تلاش کردیم با افزایش مدت اعتبار پروانه‌های نشر، نیاز مراجعه ناشران به دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد را به حداقل برسانیم.

وی عنوان کرد: در این دوره حدود 15 ناشر امکان ثبت اکترونیکی آثارشان را پیدا کرده‌اند. به زودی این رقم به 1500 ناشر ارتقا خواهد یافت. همچنین در این دوره آیین‌نامه صدور پروانه نشر با تشکیل اتاق فکر در دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی بازبینی شد. رویکرد ما در این بازبینی، فراهم کردن مقدمات حرفه‌ای‌تر شدن صنعت نشر بود. 

آغاز ارسال کتاب‌های تخصصی چاپ به استان‌ها
سخنان محمودرضا برازش، مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخش دیگر این نشست را به خود اختصاص داد. وی با اشاره به چهاردهمین جشنواره صنعت چاپ اظهار کرد: در این جشنواره برنامه‌های متنوعی توسط صنوف مختلف و ادارات ارشاد استان‌ها برگزار خواهند شد. یکی از این برنامه‌ها که 22 شهریور در تهران برگزار خواهد شد، تکریم از پیشکسوتان و کارآفرینان صنعت چاپ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

وی با بیان این‌که در این دوره از جشنواره صنعت چاپ، مشارکت استان‌ها مورد توجه بوده است، گفت: در این دوره در 10 استان همزمان جشن صنعت چاپ و تجلیل از دست‌اندرکاران این صنعت برگزار خواهد شد.

مدیرکل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: کمیته مسابقات آثار چاپی نیز در این راستا با رویکرد اقتصاد مقاومتی و تولیدات داخلی مشغول انجام فعالیت‌ داوری است. امیدواریم در ایام دهه فجر همزمان با برگزاری نمایشگاه چاپ، بتوانیم برندگان این مسابقه را اعلام کنیم.

برازش عنوان کرد: از روز سه‌شنبه (11 شهریور) مصادف با روز ملی صنعت چاپ، برنامه‌های متعددی داریم؛ ارسال کتاب‌های تخصصی چاپ به استان‌های سراسر کشور از هفته جاری آغاز خواهد شد. همچنین نمایشگاه دائمی چاپ کشور از هفته آینده آغاز به کار خواهد کرد.

وی با اشاره به سایر فعالیت‌های دفتر چاپ وزارت ارشاد در طول یک سال گذشته، گفت: کمک به توسعه فضاهای آموزشی در سراسر کشور، نوسازی ماشین آلات چاپ، اصلاح قوانین، جمع‌آوری آمار و اطلاعات مرتبط به حوزه چاپ، تفویض برخی مسائل صنعت چاپ به استان‌ها و پیگیری مسائل مربوط به گمرک برای ورود محصولات چاپی از جمله اقدامات دفتر چاپ وزارت ارشاد در دوره جدید به شمار می‌آیند.

برازش افزود: روز سه‌شنبه (11 شهریور) به اتفاق اصحاب رسانه از دو چاپخانه مستقر در تهران بازدید خواهیم داشت. در این بازدیدها درباره وضعیت چاپ در کشور و گستردگی آن سخن خواهیم گفت.

مدیرکل دفتر چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان سخنانش، با بیان این‌که صنعت چاپ یکی از صنایع بسیار گسترده است، گفت: همه صنایع با صنعت چاپ هویت پیدا می‌کنند. بنابراین، باید حمایت‌های جدی در این عرصه پیش‌بینی شود تا صنعت چاپ همپای سایر صنایع رشد کند چون اگر در این عرصعه رشد نداشته باشیم، کالاهای فرهنگی نمی‌توانند کالاهای شناسنامه داری شوند.

ایران، مهمان ویژه نمایشگاه مسکو
امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی در این مراسم با بیان این‌که نقش موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در دیپلماسی فرهنگی انکارناپذیر است، گفت: در این دوره، دیپلماسی فرهنگی و برون سپاری (استفاده از مشارکت فعالانه تشکل‌های فرهنگی و بخش خصوصی)در اولویت فعالیت‌های موسسه قرار دارد.

وی ادامه داد: عمده‌ترین فعالیت موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است. در این راستا به تشکیل دبیرخانه دائمی نمایشگاه کتاب تهران اقدا کردیم تا نمایشگاه از یک اتفاق به یک پروسه تبدیل شود.

مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران افزود: در این دوره اجرای نمایشگاه‌های خارجی، نمایشگاه قرآن کریم، نمایشگاه‌های مطبوعات و دیجیتال به موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران واگذار شد. همچنین این موسسه متولی برگزاری نمایشگاه‌های کتاب استانی نیز است. در این راستا در برپایی نمایشگاه‌های کتاب استانی آیین نامه‌های اجرایی نمایشگاه‌های کتاب استانی را مورد بازبینی قرار دادیم.

شهرام‌نیا با بیان این‌که تا پایان سال جاری 24 نمایشگاه کتاب استانی برگزار خواهد شد، ادامه داد: خردادماه سال جاری شاهد برگزاری نمایشگاه کتاب استان خراسان شمالی بودیم. نمایشگاه کتاب استان همدان هفته گذشته برپا شد و دیروز (7 شهریور) به اتمام رسید. اکنون نیز نمایشگاه کتاب زنجان برپاست. نمایشگاه کتاب اصفهان نیز هفته آینده و نمایشگاه کتاب اراک اواخر شهریور برگزار خواهند شد.

وی با بیان این‌که در سال جاری در حدود 20 نمایشگاه خارجی حضوری فعال خواهیم داشت، توضیح داد: در این دوره کوشیدیم در تمامی نمایشگاه‌ها شیوه‌های تخفیف و ارائه بُن‌ها را تسهیل کنیم. در حوزه نمایشگاه‌های خارجی حضور فعال و مستمر داشتیم و خواهیم داشت چرا که معتقدیم حضور ایران در این نمایشگاه‌ها نقش موثری در دیپلماسی فرهنگی و معرفی نشر ایران دارد. در این راستا آیین‌نامه‌های نمایشگاه‌های خارجی را بازبینی کردیم و سعی داریم به جای این‌که مدیران ارشاد در این نمایشگاه‌ها حضور داشته باشند، فضا را برای حضور مستقیم ناشران و اصحاب فرهنگ و نشر فراهم کنیم. 

شهرام‌نیا توضیح داد: نشر ایران در سه دسته نمایشگاه بین‌المللی کتاب دنیا حضور فعال خواهد داشت؛ نخست، نمایشگاه‌های بین‌المللی مهم دنیا هستند که به دلیل اهمیت حضور در این نمایشگاه‌ها، ایران فرصت شرکت در آنها را غنیمت می‌شمارد. نمایشگاه‌های کتاب فرانکفورت، لندن، بولونیا و پاریس از جمله این نمایشگاه‌ها محسوب می‌شوند.

وی ادامه داد: دسته دوم نمایشگاه‌ها، نمایشگاه‌هایی هستند که نشر ایران در آنها به دلیل مبادله‌های فرهنگی در منطقه یا مباحث مربوط به نگرش ایران حضور موثر خواهد داشت. از این نمایشگاه‌ها می‌توان به نمایشگاه‌های کتاب باکو (از امسال به صورت دوسالانه برگزار خواهد شد)، تفلیس، تاجیکستان (احتمال این‌که تاجیکستان در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان مهمان ویژه حضور یابد، بسیار زیاد است)، مسکو، شارجه، استانبول، کویت، دوحه، مسقط و ابوظبی اشاره کرد.

مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران با اشاره به دسته سوم نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب دنیا گفت: دسته سوم نمایشگاه‌هایی هستند که ایران به دلیل تعاملات ویژه مانند امضای تفاهمنامه و مبادله غرفه در این نمایشگاه‌ها شرکت می‌کند. نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب پکن، تونس، الجزایر، بیروت، قاهره و دهلی‌نو از جمله این نمایشگاه‌ها به شمار می‌آیند.

وی افزود: موافقت‌نامه مربوط به حضور ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب مسکو در سال 2016 با مسئولان این نمایشگاه امضا شده و جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه مسکوی 2 سال بعد، به عنوان مهمان ویژه حضور خواهد داشت. همچنین احتمال دارد ایران به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه تصویرگری کتاب بولونیا در سال 2017 شرکت کند.

شهرام‌نیا عنوان کرد: موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در حوزه توزیع کتاب‌ها در سراسر کشور حضور فعال داشته است؛ در یک سال گذشته حدود 15 میلیارد تومان خروجی کتاب توزیع شده توسط موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران بوده است.

صنعت نشر وقتی موفق می‌شود که مصرف کتاب افزایش یابد
«علی اصغر سید آبادی»، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی ظهار کرد: موضوعی که در دوره‌های قبل جایش بسیار خالی بود و در این دوره به آن توجه ویژه شده است، ارزشیابی سیاست‌ها و عملکردهای معاونت فرهنگی وزارت ارشاد است.

وی با بیان این‌که یکی از اولویت‌های دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی و کتابخوانی استخراج چالش‌ها و مسائل نشر و فعالیت‌های فرهنگی است، گفت: صنعت نشر 4 ضلع دارد؛ تالیف، تولید، توزیع و مصرف. در برخی دوره‌ها به ضلع‌های تالیف و تولید توجه زیادی می‌شده در حالی‌که به نظر می‌رسد پایه اصلی صنعت نشر مصرف کننده است. این صنعت وقتی موفق می‌شود که مصرف کتاب بالا رود.

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی افزود: در این دوره در راستای هم افزایی نهادهای عمومی و مردمی گام برداشتیم. همچنین در راستای عدالت فرهنگی، طرح‌های «انتخاب کتاب روستای ایران» و «انتخاب پایتخت کتاب ایران» را راه‌اندازی کرده‌ایم.

سید آبادی با بیان این‌که تاکنون نشست‌های متعددی با هدف هم اندیشی با صنوف مختلف نشر برگزار کرده‌ایم، گفت: طرح «حمایت از کتاب‌های ایرانی در بازارهای جهانی» در دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی به نتیجه رسیده است. امیدواریم این طرح به زودی نیز در معاونت فرهنگی با هدف تشویق بخش خصوصی به تصویب برسد.

امضای تفاهمنامه همکاری با ارشاد استان‌ها
«مهدی قزلی»، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی نیز در این مراسم حضور داشت. وی با بیان این‌که در حال حاضر در حال تثبیت وضعیت بنیاد شعر و ادبیات داستانی هستیم، اظهار کرد: مهم‌ترین اولویت ما در بنیاد، فراهم کردن زمینه‌های برگزاری جایزه جلال آل احمد، جایزه پروین اعتصامی و جشنواره شعر فجر است.

وی ادامه داد: تدوین آیین نامه جدید برای اجرای تخصصی‌تر جایزه جلال آل احمد از دیگر اولویت‌های بنیاد شعر و ادبیات داستانی به شمار می‌آید. 

مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی اظهار کرد: بنیاد شعر و ادبیات داستانی برنامه‌های متعددی را در دستور کار دارد که از آن میان می‌توان به سفر نویسندگان به سراسر کشور اشاره کرد. همچنین برگزاری سلسله نشست‌های «17 دقیقه حرف حساب» را با موضوع تخصصی شعر و ادبیات و برگزاری سلسله نشست‌های «شب شعر» در دستور کار داریم.

قزلی در پایان سخنانش، گفت: بنیاد شعر و ادبیات داستانی در راستای ترویج فرهنگ عدالت فرهنگی تفاهمنامه‌ای را با ارشاد استان‌ها امضا کرده است.