به گزارش خبرگزاري كتاي ايران (ايبنا)،‌ غلامرضا اعواني، رئيس مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران در ابتداي جلسه گفت: اين برنامه آخرين نشست مؤسسه است، مؤسسه حكمت و فلسفه براي سال‌ آينده مسئوليت برگزاري كنگره بين‌المللي بزرگداشت غزالي را بر عهده گرفته و موفق شده است با يونسكو توافق كند كه مسئوليت برگزاري مراسم روز جهاني فلسفه را در سال 2010 به عهده بگيرد.

وي در ادامه گفت: در اينكه دين با انديشه بايد همراه شود شكي نيست چون دين با انديشه و نظر زنده است پس بررسي انديشه و افكار افراد در اين حوزه مهم است، بنابراين در مورد ماهيت انديشه و دين بايد به طور  جدي بحث و تحقيق شود. 

احمد كاظمي موسوي استاد مطالعات اسلامي دانشگاه بين‌المللي اسلامي در مالزي ديگر سخنران اين نشست بود كه گفت: تغيير و مداومت دو اصل اساسي هستند، يعني اينكه در كنار سنت‌ها به تغييرات و نوآوري‌ها توجه كنيم، يكي از پيشروان ايراني ما در اين زمينه حميد عنايت است كه كتابي هم با نام «نوانديشي ديني اسلامي» از او چاپ شده، در اين كتاب ورود نوآوري و تغييرات در دين بررسي شده است.

وي با اشاره به وجود محققان بسياري در اين زمينه گفت: محمد اقبال شاعر پاكستاني از كساني بوده كه كتاب‌هاي بسياري در اين حوزه با نام‌هاي «اسرارخودي»، «رموز خودي» و «پس چه بايد كرد اي اقوام شرق» دارد كه به فارسي ترجمه شده است. وي در اين كتاب‌ها به خوديت و خودباوري تاكيد مي‌كند و فرياد مي‌زند كه اي مسلمانان به خودتان نگاه كنيد، خودتان را پيدا كنيد، او معتقد است؛ ختم نبوت به اين دليل صورت گرفت كه خداوند بعد از پيامبر مسئوليت خلافت را به عهده خود مردم گذاشت، در واقع عقل كاشف بشر، جايگزين نبوت مي‌شود.
 
كاظمي در ادامه افزود: محمود‌ بن طه سوداني از ديگر نوآوران انديشه فرافقهي و مؤلف كتاب‌هايي مثل: «الرساله الثانويه» ،«النعيم»(اسم يكي از شاگردان وي) و «حقوق بشر و نوانديشي ديني معاصر» و... است. او با تاكيد بر اجراي عدالت و مساوات در اسلام در حوزه فقه و دين مي‌گويد: همان‌طور كه در آخرت در پيشگاه خداوند زن و مرد مساوي به درگاه خدا مي‌‌روند در دنيا هم با هم بايد مساوي باشند. وي، در استدلال حرف‌هايش از سوره‌هاي مكي و مدني قرآن استفاده كرده است.

كاظمي، استاد مطالعات اسلامي در ادامه برنامه گفت: عبدالحميد ابوسليمان رئيس دانشگاه بين‌المللي اسلامي مالزي مؤلف دو اثر با نام‌هاي «به سوي تئوري اسلامي در روابط بين‌الملل» و «بحران فكري بين مسلمانان» است. وي معتقد است فكر مسلمانان دچار تهجر شده و مسلمان امروزي نمي‌تواند خود را با شرايط جديد وفق دهند بنابراين بايد در مورد امري مثل تلفيق بيشتر تامل كنيم.

وي تصريح كرد: طه جابرالعواني از نوانديشان ديني درون فقهي و مؤلف دو كتاب «الادب‌الاختلاف» و «تاريخ پيدايش اصول فقه» است. العواني اولويت را در فقه، مهم‌ترين امر مي‌داند و معتقد است؛ در فقه بايد بدانيم چه چيزي اولويت بيان كردن دارد. زيرا اولويت فراتر از ارجحيت است.

كاظمي در پايان حرف‌هايش نصر حامد ابوزيد را به عنوان يكي ديگر از نوانديشان فرافقهي معرفي كرد و گفت: وي مؤلف 3 كتاب با نام‌هاي «عاليات تفكر»، «مفهوم‌النسخ» و «نقد خطاب ديني» است. او اولين كسي است كه هرمنوتيك را وارد فقه كرد، آن را تاويل ناميد و مقالاتي هم در اين باره نوشت. او تمدن اسلامي را تمدن متن ناميد يعني افراد با هم از طريق نوشته ارتباط برقرار مي‌كنند و زماني ‌كه پس از خواندن گفت و ‌شنود برقرار شد يعني متن وظيفه خود را انجام داده. اين مسئله در فقه جايگاه ويژه‌اي دارد، برخلاف تمدن يونان كه تمدن عقل است.

اين جلسه با پرسش و پاسخ ميان حاضرين و سخنرانان جلسه پايان يافت.