شهرام‌ جهانگیری؛ مدیرمسئول انتشارات چترنگ در گفت‌‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره تاثیر وضعیت اقتصادی بازار نشر بر موضوع ویراستاری بیان کرد: ویراستاری، جزو لاینفک جریان تولید کتاب است و اگر ناشران به دلایل اقتصادی این مرحله را نادیده می‌گیرند از اهمیت این موضوع نمی‌کاهد.

ویراستاری را نباید حذف کرد
وی با تاکید بر اهمیت ویراستاری افزود: اگر وضعیت فعلی بازار اجازه نمی‌دهد برای ویراستاری هزینه شود، بهتر است کتاب چاپ نشود و یا جریان تولید کاهش پیدا کند.

جهانگیری ادامه داد: بحران اقتصادی، فقط به بازار نشر اختصاص ندارد و همه ابعاد اقتصاد را درگیر کرده، بنابراین برای حفظ کیفیت باید بحران را مدیریت کنیم. نمی‌توان مرحله ویراستاری را از جریان نشر حذف کرد. به‌عبارت دیگر؛ بحران اقتصادی دلیل خوبی برای حذف ویراستاری نیست.

مدیرمسئول انتشارات چترنگ گفت: ناشران نتوانستند در وضعیت فعلی کتاب را با قیمت واقعی منتشر کنند و با گذر از این دوره می‌توان امید‌وار بود که علاوه بر ملزومات چاپ کتاب، ویراستاری، نمونه‌خوانی و دیگر مراحل پیش از چاپ کتاب به قدر و قیمت واقعی‌شان برسد.

جهانگیری درباره قیمت واقعی کتاب در شرایط فعلی بازار نشر ادامه داد: قیمت کاغذ بیش از سه برابر و چاپ و لیتوگرافی بیش از دو  برابر شده اما قیمت کتاب 30 درصد افزایش پیدا کرده است. ناشر برای حفظ مخاطب بیش از این توان افزایش قیمت کتاب را ندارد؛ بنابراین مجبور است از سایر هزینه‌های تولید مانند ویراستاری، صرف‌نظر کند و یا ‌آن‌ها را به حداقل برساند.  

مدیرمسئول انتشارات چترنگ با بیان این مطلب که گروه ویراستاری دائمی در این انتشارات وجود دارد، گفت: تجربه نشان داده، پیدا کردن ویراستار خوب کار دشوار و مشغله ویراستاران خبره معضل بسیار بزرگی برای ناشران است.

ویراستاری بازده مالی ندارد 
جهانگیری با انتقاد از دیدگاه برخی درباره ویراستاری بیان کرد: سپری کردن دوره‌های چند ماهه کارگاه‌‌های ویراستاری برخلاف نظر معمول به معنای کسب مهارت کامل ویراستاری نیست. آموختن ویراستاری، سال‌ها زمان می‌خواهد و ویراستار مدام باید با متن سرو‌کله بزند. 
 
وی درباره نقش انجمن ویراستاری در بهبود وضعیت ویراستاری بیان کرد: اینکه انجمن ویراستاری قابل اعتمادی برای ویراستاری متن‌های تخصصی داشته باشیم، خیلی عالی است اما به نظر نمی‌رسد این شرایط در حال حاضر وجود داشته باشد. ریشه اصلی این موضوع نیز در مسائل اقتصادی ریشه دارد.

جهانگیری با بیان اینکه ویراستاری یک فعالیت پشت پرده از مراحل تولید کتاب است، افزود: ویراستار انگیزه روانی کافی دریافت نمی‌کند. به‌عنوان مثال؛ ویراستاران کتاب‌های متعددی را ویرایش می‌کنند، اما در نهایت، کار به نام ناشر و مولف تمام می‌شود. این موضوع از نظر روانی تاثیر منفی قابل توجهی بر ویراستار می‌گذارد.

زمینه اقتصادی پرورش ویراستار خوب وجود ندارد
وی با تاکید بر سود اندک اقتصادی فعالیت ویراستاری ادامه داد: ویراستار شاید برای ویراستاری یک کتابِ 300 و یا 400 صفحه‌ای به یک ماه زمان نیاز داشته باشد، اما به دلیل اینکه بازده ملی قابل توجهی ندارد، ترجیح می‌دهند با سرعت بیشتری کار کند. علاوه‌بر این با توجه به اینکه بازار کتاب، به‌هیچ وجه بازار پول‌سازی نیست، فعلا زمینه اقتصادی پرورش ویراستار خوب وجود ندارد.
 
مدیرمسئول انتشارات چترنگ در پاسخ به این پرسش که ویراستاری در ایجاد بازار و افزایش و یا کاهش مخاطب حرفه‌ای و‌ غیر‌حرفه‌ای چه تاثیری دارد؟ گفت: مخاطب حرفه‌ای به‌سرعت کیفیت ویراستاری را تشخیص می‌‌دهد، اما وضعیت مخاطب غیر‌حرفه‌ای متفاوت‌ است.
 
جهانگیری افزود: مخاطب غیر‌حرفه‌ای شاید چندین سال قبل چندان متوجه کیفیت ویراستاری نبود و به‌عنوان مثال در حوزه ترجمه کار را نتیجه فعالیت مترجم می‌دانست. توسعه شبکه‌های اجتماعی و افزایش ارتباط کاربران فضای مجازی طی یکی دو سال اخیر با ناشر و مترجم و مولف موجب شده تا مخاطب غیرحرفه‌ای نیز به مقوله ویراستاری توجه کنند.

وی با تاکید بر توجه مخاطب غیر‌حرفه‌ای به اهمیت ویراستاری بیان کرد: برقراری ارتباط با ناشر و مولف و مترجم مخاطبان را بیشتر در جریان کار ویراستاران قرار داده است. مخاطب غیر‌حرفه‌ای بیش از گذشته درباره مفهوم و چیستی ویراستاری و متن ویراستاری شده و یا نشده می‌داند.

توجه مخاطب غیر‌حرفه‌ای به ویراستاری هشداری به ناشر است
جهانگیری بیان کرد: بسیاری از مخاطبان عادی، درگیر موضوع  ویراستاری شده‌اند. این موضوع بی‌تردید مثبت و البته هشداری برای ناشران است. از سوی دیگر افزایش ابراز نظر‌های غیر‌تخصصی و غیر‌کارشناسی جنبه منفی این جریان است؛ به‌عبارت دیگر هر کس به خود اجازه می‌دهد در این زمینه اظهار نظر کند.

وی افزایش توجه مخاطب غیر‌حرفه‌ای به مقوله ویراستاری را اتفاق مثبتی ارزیابی کرد و گفت: وجود نظر‌های غیر‌کارشناسی در شکل‌گیری یک جریان طبیعی است  و در مجموع توجه مخاطب عام به ویراستاری اتفاق خوبی است، چراکه به ناشر هشدار می‌دهد به همان میزان که به جلب نظر مخاطب حرفه‌ای توجه می‌کند برای حفظ بازار به مخاطب غیر‌حرفه‌ای توجه داشته باشد.