فتاح محمدي، مترجم اين اثر، در گفتوگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، بيان داشت: ژيژك فيلسوفي است كه براي تاييد و تشريح نظريات فلسفياش بيشتر مثالها و مصداقهايي از زندگي روزمره و مسايلي را كه مردم با آن سر و كار دارند، نقل ميكند. وي به همين دليل به سينما و همچنين داستانهاي كارآگاهي و نقاشيها اشارات زيادي دارد، تنها به مصداقهاي عامهپسند اكتفا نميكند و مثالهايي از اپراي واگنر و آثار هنري فاخرتر را نيز ذكر ميكند.
وي روانكاوي لاكان را يكي از علايق اصلي و ستونهاي فكري ژيژك برشمرد و گفت: او از هگل، ماركس و ايدهآليسم آلماني نيز متاثر است. ژيژك در اين كتاب روانكاوي لاكان را پايه قرار داده، مباني آن را در هاليوود به عنوان مركز توليد فيلمهاي عامه پسند و روياي آمريكايي و همچنين بخشي از سنت فلسفي غرب نظير انديشه سقراط، هگل، كانت، كيير كگور و هابرماس بررسي ميكند تا به اين طريق بازتاب انديشه لاكان در اين دو بخش را دريابد.
اين مترجم ادامه داد: وي مثالهايي را از فيلمهاي هاليوودي ذكر ميكند كه در هر يك از آنها ردپاي روانكاوي لاكاني مشهود است، بدون اين كه كارگردانان آنها چيزي از انديشه لاكان مطالعه كرده باشند. او از اين طريق نتيجه ميگيرد كه روانكاوي حاصل اختراع چند متفكر نيست، بلكه در ناخودآگاه انسانها وجود دارد و در رفتارها، آثار هنري و زندگي روزمره آنان بروز و ظهور مييابد. او حتي روانكاوي را در شكل كاسه توالتهاي آمريكا و فرانسه نيز ردگيري ميكند و به اين ترتيب قصد دارد عجين بودن روانكاوي با زندگي بشر را به تصوير بكشد!
وي يادآور شد: ژيژك با اين بررسيهاي تطبيقي، انديشه لاكان را چون زمينهاي در نظر گرفته كه ريشههاي آن در انديشه فلاسفه و زندگي روزمره مستحكم شده است.
وي با اشاره به مبنا قرار گرفتن شش مبحث انديشه لاكان در اين كتاب گفت: ژيژك اين مبناها را به صورت سوال مطرح ميكند. به عنوان نمونه، چرا نامه هميشه به مقصد ميرسد؟ اين سوال گوياي يكي از تمهاي اصلي تفكر لاكاني است كه ژيژك آن را در فيلمها روسليني و چاپلين ردگيري ميكند.
محمدي ادامه داد: «چرا زن نشانگان مرد است؟» اين دومين مفهوم از انديشه لاكان است. در اينجا نشانگان به معناي علايمي است كه از امري طبيعي حكايت ميكند. ژيژك اين مفهوم را در فيلمهاي هاليوودي و انديشه متفكران بررسي كرده است. همچنين سوالاتي نظير اين كه
چرا هر عملي يك تكرار است؟ چرا فالوس ظاهر ميشود؟ چرا واقعيت هميشه چندگانه است؟ در توضيح پرسش آخر ميتوان گفت كه به باور لاكان هيچگاه يك واقعيت مشخص وجود ندارد.
محمدي با بيان اين كه «ژيژك اين شش مفهوم لاكاني را با شيوه خاص خود كه با پرسش آغاز ميشود، در فصلهاي ششگانه كتاب طرح ميكند» بيان داشت: او به اين پرسشها بلافاصله پاسخ نميگويد، زيرا او نظير شناگري است كه در استخر انديشه لاكان شنا ميكند و پاسخ مشخصي را به پرسشهاي مطرح شده ارايه نميدهد. او ممكن است جوابهايش را در بخشهاي مختلف كتاب بيان كند. اين كتاب گوياي يك جريان پيوسته انديشگي است كه به طور دقيق در فصلهاي مختلف تفكيك نشده است.
وي افزود: در واقع، روش كار ژيژك به اين صورت است كه پنجرهاي را در برابر مخاطبانش باز ميكند، اما از آنها ميخواهد كه با چشمان خودشان به بيرون پنجره نگاه كنند.
محمدي كه تاكنون كتابهاي «وحشت از اشكهاي واقعي» و «به برهوت حقيقت خوش آمديد» اثر اسلاووي ژيژك را به فارسي برگردانده و ترجمه كتاب «لاكان به روايت ژيژك» را نيز به پايان برده است، درباره دليل علاقه به ترجمه آثار اين متفكر گفت: ژيژك در نظريههايي كه پهلو به سياست ميزنند، از معدود متفكراني است كه سر در آخور ليبراليسم سرمايهداري جديد ندارد و سرسپرده اين نوع از جهانبيني نيست و با استدلالهاي محكم در برابر آنها قد علم ميكند؛ آن هم در اوايل دهه نود كه ليبراليستها در شيپور پيروزي ميدميدند.
چاپ نخست كتاب «از نشانگان خود لذت ببريد: ژاك لاكان در هاليوود و بيرون از آن» به تازگي از سوي انتشارات هزاره سوم منتشر شده است.
دوشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ - ۱۶:۴۵
نظر شما