به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از تبریز، علی ربیعی در آیین بزرگداشت استاد علی نظمی تبریزی در تالار خاقانی خانه فرهنگ تبریز با تاکید بر اینکه در طول تاریخ، شعر نقش مهمی در عبور جامعه از بحرانها داشته است گفت: یکی از بلاهایی که تاریخ ایران با آن مواجه بوده، حمله مغولهاست و حتی در دوران معاصر نیز جامعه، کودتا را با شعرهای بهار تحمل کرد و آن را در ذهنیت تاریخی خود نگه داشت.
وی با بیان اینکه تجربه شکستها نیز در شعر بازتاب یافته است، گفت: در جنگهایی که شکست خوردیم، حسرتی که برخی شعرها برای ما ایجاد کردند، بخشی از حافظه تاریخی ما شد و این احساسات از طریق شعر به نسلهای بعد منتقل شد.
دستیار اجتماعی رئیسجمهور افزود: امیدواریم حسرت جدا شدن و روایت این تجربهها هنوز هم در کلاسهای درسی حضور داشته باشد، اما متأسفانه این مفاهیم بهتدریج کمرنگ شدهاند.
ربیعی با تأکید بر اینکه تاریخ را میتوان در شعر دید، اظهار کرد: شاعران در حفظ روح مقاومت در جامعه نقش مؤثری داشتهاند و ما اشعار عمیق و تأثیرگذاری در این زمینه در اختیار داریم.
وی ادامه داد: حتی با مطالعه شعر و ادبیات تاریخی میتوانیم چگونگی اندیشهها، نگرشها و شرایط اجتماعی هر دوره را بررسی کنیم و به درک بهتری از زمانههای مختلف برسیم.
ربیعی با تأکید بر نقش شعر در حفظ هویت، تاریخ و روح مقاومت جامعه ایرانی، گفت: ایران بدون شاعران بزرگ خود معنایی ندارد و شعر همواره در بزنگاههای تاریخی، آرامشبخش و معنادهنده زندگی اجتماعی ایرانیان بوده است.
دستیار اجتماعی رئیس جمهور با تأکید بر جایگاه شعر در زندگی اجتماعی ایرانیان، اظهار کرد: ما به شعر نیاز داریم، زیرا ایران بهطور عجیبی نوعی زندگی اجتماعی را تجربه کرده که به ماندگاری این سرزمین، حفظ هویت آن و معنا پیدا کردن مفهوم وطن کمک کرده است.
وی با اشاره به نقش شاعران بزرگ در شکلدهی به هویت ایرانی، افزود: ایران بدون حافظ، شهریار و شفیعی کدکنی معنایی ندارد و اگر این سرمایه فرهنگی را نادیده بگیریم، دچار نوعی جاکندگی میشویم و مفهوم خود را از دست میدهیم.
ربیعی با اشاره به نیاز امروز جامعه و اشعاری که در میان جوانان رواج یافته است، گفت: امروز بیش از هر زمان گذشته به معرفتشناسی ایرانی نیاز داریم و شعر یکی از مسیرهای رسیدن به این معرفت است. با شعر است که آدمها آرامش میگیرند، روح لطیف میشود و انسان میتواند سایهسار دیگران باشد و در کنار هم زیستن را تمرین کند.
ربیعی با اشاره به نقش شعر در تحولات معاصر، خاطرنشان کرد: در اواخر دهه ۱۳۵۰ نمیتوان نقش اشعار شاعران انقلابی را کتمان کرد و در دورهای که به انقلاب نزدیک میشویم نیز از شعر بهعنوان ابزار بیان و همراهی اجتماعی استفاده میشود.
وی گفت: در طول تاریخ، شاعران زندگی سختی داشتهاند و در حالی که شعر آنها شور و هیجان را به جامعه منتقل میکرد، خودشان اغلب در رنج زیستهاند.
آثار نظمی تبریزی نمودار پیوند عمیق معنا و تعهد فرهنگی است
نعمتالله پایان، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی، برگزاری این آیین را فرصتی مغتنم برای درنگ در اندیشه و زبان یکی از چهرههای ماندگار شعر معاصر دانست و گفت: شادروان استاد نظمی تبریزی شاعری است که زیستِ او امتداد سنت سترگ ادب فارسی و آذری، و آثارش نمودار پیوند عمیق معنا و تعهد فرهنگی است.
وی با اشاره به زندگی و سیر ادبی استاد افزود: نظمی تبریزی، زاده مهرماه ۱۳۰۶ در تبریز، در بستری بالید که در آن تاریخ، سیاست و فرهنگ بههم آمیخته بود. فرزند حسینپاشا، از مبارزان مشروطه، بودن برای او فقط یک نسبت خانوادگی نبود، بلکه افق مسئولیتی تاریخی بود که در شعر، پژوهش و کنش ادبیاش جلوه یافت.
پایان در ادامه، مسیر شکوفایی ادبی استاد را از نوجوانی یادآور شد و گفت: ورود استاد نظمی به وادی شعر از ۱۶ سالگی و شاگردی بزرگان ادب چون ملکالشعرای بهار و ادیب طوسی، از او شاعری ساخت که بر سنت کلاسیک تکیه داشت و در عین حال، درک عمیقی از دقایق معنا و تاریخ شعر فارسی به نمایش گذاشت.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بررسی آثار نظمی اظهار کرد: در آثارش، جدایی میان شعر و پژوهش دیده نمیشود. کتابهایی مانند «دویست سخنور» و «گلشن معانی»، نشان از نگاه تاریخنگارانه، تحلیلی و بلاغی او دارد؛ آثاری که تسلط کامل شاعر بر زبان و سنت را نمایان میسازد.
وی در ادامه از دیوانها و مجموعههای شعری استاد یاد کرد و گفت: آثاری چون دیوان اشعار نظمی تبریزی، فروغ عمر و فریادهای عاشقانه نشان میدهد که شاعر ضمن وفاداری به سنت غزل، دغدغههای اخلاقی و معنوی را در بیانی نجیب و بهدور از شعار انعکاس میداد.
پایان همچنین به رابطه دیرینه استاد با سید محمدحسین شهریار اشاره کرد و افزود: رفتوآمد سه دههای میان استاد نظمی و استاد شهریار بر پایه دوستی و همافقی فرهنگی بود. اینکه پیکر استاد شهریار به دست استاد نظمی در مقبرةالشعرا به خاک سپرده شد، نشان از اعتماد متقابل و جایگاه رفیع فرهنگی او دارد.
به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، استاد نظمی از چهرههای تأثیرگذار در حفظ سنت نقد و گفتوگوی ادبی بود و سالها ریاست انجمن ادبی «بزم سخن» تبریز را بر عهده داشت.
وی در خاتمه خاطرنشان کرد: انتخاب استاد نظمی تبریزی به عنوان پیشکسوت شعر و ادب ایرانزمین از سوی شورای ارزشیابی هنرمندان کشور، تأییدی بر جایگاه علمی و ادبی اوست. همچنین ساخت تندیس وی در زمان حیاتش در تبریز، نمادی ماندگار از پیوند شاعر با فرهنگ این شهر کهن بود.
زنده یاد علی نظمی ادیب، مشهور به نظمی تبریزی (۱ مهر ۱۳۰۶ – ۲۵ آذر ۱۴۰۲ تبریز) از شاعران مادهتاریخ نویس و غزلسرای ایران است؛ پدرش حسینپاشا از مبارزان مشروطه و میرشکار مظفرالدین میرزای ولیعهد در تبریز بود.
او سرودن شعر را از ۱۶ سالگی آغاز کرد و شاگرد ملک الشعرای بهار، محمدامین ادیب طوسی و عباسقلیخان وقایعی بود. علاوه بر شعر، آثار تحقیقی ادبی نیز از وی به چاپ رسیده که از جمله این آثار میتوان به تذکره الشعرای منظوم و منثور «دویست سخنور» و «گلشن معانی» (شرح برخی ابیات مشکله فارسی) اشاره کرد.
نظمی تبریزی قریب به ۳۰ سال با شهریار ارتباط صمیمی و نزدیک داشته و همین دوستی باعث شد تا سال ۱۳۶۷ خورشیدی پیکر محمدحسین شهریار به دست نظمی تبریزی در مقبره الشعرای تبریز دفن شود.
شورای ارزشیابی هنرمندان کشور پس از بررسی آثار شاعران بالای ۶۰ سال که دیوان اشعار آنها چاپ شده است، نظمی تبریزی شاعر دوزبانه را به عنوان پیشکسوت شعر و ادب ایران زمین معرفی کرد.
نظمی تبریزی نخستین شاعر آذربایجانی در قید حیات بود که تندیس وی به دست مجسمهساز معروف، احد حسینی ساخته شده و در یکی از میدانهای تبریز و در نزدیکی محل سکونت و زادگاه شاعر نصب گردید.
وی رئیس انجمن ادبی «بزم سخن» بود که به مدت هفت سال، هر سهشنبه در منزل شخصی این شاعر برگزارذمی شد.
نخستین بار، اواخر سال ۱۳۹۳ خورشیدی و پس از چاپ ارجنامهای با همین نام، از نظمیتبریزی به عنوان «سیمرغ غزل» یاد شد و در بین استادان و دوستداران فراگیر شد.
نظر شما