به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، این شب به مناسبت اکران فیلم مستند «آی باکلاه» ساخته سارا عابدی که پرترهای از جعفر والی کارگردان و بازیگر فقید تئاتر است، برپا شد.
در آغاز این برنامه، علی نصیریان بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این آئین و گرامیداشت هنرمندان درگذشته اظهارکرد: از همدورهایهایم و کسانی که باهم در حوزه تئاتر فعالیت میکردیم؛ جمشید مشایخی، عزتالله انتظامی، محمدعلی کشاورز، داود رشیدی، همه فوت شدند و تنها من ماندم.
وی با بیان تجربیات و فعالیتهای خود در حوزه تئاتر و هنرهای نمایشی گفت: در دهه ۳۰، فعالیتم را در حوزه تئاتر آغاز کردم، در آن دوران تنها دو نهاد یعنی جامعه باربد به رهبری اسماعیل مهرتاش و تئاتر سعدی با مدیریت عبدالحسین نوشین بود که بنده ابتدا فعالیتم را در جامعه باربد شروع کردم، در این دوران با جمشید مشایخی، داود رشیدی و عزتالله انتظامی همکاری داشتم و در دورههای بعد با هنرمندانی همچون فهیمه راستکار و بیژن مفید تئاترهایی را به روی صحنه بردیم.
نصیریان افزود: در این میان همکاریهایی هم با تئاتر سعدی داشتیم، در جریان این همکاریها با جعفر والی آشنا شدم، در این مجموعه، دورههای آموزشی، تربیتی و کلاسهای بازیگری و تئاتر هم برگزار میشد، کودتای انقلاب ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بر فعالیتهای تئاتری هم تاثیر گذاشت و تئاتر سعدی به دلیل ارتباط با تودهایها توسط معترضان آتش زده شد. با این وجود، فعالیتهای حوزه تئاتر و آموزش هنرهای نمایشی توسط اساتید در هنرستانها ادامه پیدا کرد.
این بازیگر پیشکسوت بیان کرد: در آن دوران، با مشکلات مالی و کمبود امکانات از جمله نبود سالنهای مناسب و تجهیزات مواجه بودیم که گاهی اوقات در خرابههای محله سنگلج تئاترها را تمرین میکردیم، با وجود این محدودیتها، گروههای تئاتری با خلاقیت و تلاش، این هنر را زنده نگه داشتند.
وی با اشاره به فعالیتهای گروههای تئاتری در تلویزیون ایران در سال ۱۳۳۹ و بعد از آن اظهارکرد: در آن دوران، گروه «مردم» و گروه آقای رشیدی، برنامههای متنوعی اجرا کردند و این برنامهها نقش مهمی در ترویج تئاتر در سطح ملی داشتند، هرچند محدودیتهایی مانند ضبط در تلویزیون سیاه و سفید و نبود امکانات حرفهای وجود داشت.
نصیریان با اشاره به نقش شخصیتها و هنرمندانی همچون جعفر والی در زنده نگه داشتن هنر تئاتر، گفت: والی انسان با سوادی بود، در این حوزه تحصیلات آکادمیک داشت، او یکی از پایههای تئاتر امروز ایران است، نسبت به تئاتر، شعور و شوق داشت حتی در بستر بیماری هم به فکر اجرای تئاتر بود، زحمات والیها و محرومیتهایی که ما پشت سر گذاشتیم باعث شد که امروز، تئاتر ایران به این جایگاه برسد؛ امکانات و مکانی برای اجرا نداشتیم، با این وجود پیش رفتیم و جریانساز شدیم.
این بازیگر پیشکسوت با تاکید بر اهمیت کار جمعی در تئاتر افزود: تئاتر یک هنر فردی نیست بلکه نتیجه تلاش گروهی است. سواد، آموزش، تحقیق و پژوهش از عوامل کلیدی در موفقیت و پیشرفت هنر تئاتر است و تئاتر امروز ایران نیازمند افراد با سواد و با شعور است که بتوانند اثرگذار باشند. همچنین یک کارگردان باید دانش و اطلاعات گستردهای در زمینه ادبیات، هنر و فرهنگ داشته باشد تا بتواند اثر مؤثری خلق کند.
وی با اشاره به اهمیت آموزش، تجربه و تلاش مستمر گفت: شخصیتهای بسیاری همچون انتظامی، مشایخی، کشاورز، رشیدی را از دست دادیم که هر یک نخبه بودند، جایگزین کردن افراد استثنایی در هنر دشوار است، زیرا هر نسل و دورهای انرژی و استعداد خاص خود را دارد، با این وجود در این دوره هم شاهد هنرمندان خلاق و با سوادی همچون همایون غنیزاده هستیم که آثار ارزشمند و تحسینبرانگیزی را تولید میکنند و در جشنوارههای بینالمللی مورد تقدیر قرار میگیرند.
دیگر سخنران برنامه، جواد طوسی بود که او نیز با قدردانی از دهباشی در برگزاری این شب ابراز تأسف کرد که حق مطلب درباره والی ادا نشده است.
او ادامه داد: در این وضعیت که به دلیل مشکلات اجتماعی و سیاسی، حوزه فرهنگ دچار فترت شده، برگزاری تجمعاتی مانند شبهای بخارا میتواند برای انجام کارهای هنری، انگیزهبخش باشد.
این منتقد پیشکسوت با تقدیر از سخنان نصیریان درباره والی افزود: این آموزنده است که نسبت به همدورهای خود نگاه درست و منصفانهای داشته باشیم.
طوسی با اشاره به نقش مهم والی در اجرای نمایشنامههای ساعدی و بیضایی از حضور ثابت او در فعالیتهای نمایشی گفت و افزود: جای پرسش است که چرا ایشان از سال ۵۷ به بعد نمیتواند به فعالیت هنری خود ادامه بدهد. سیاستگذاران وقت فرهنگ، اگر کارنامه او را بررسی میکردند، باید به او خوشآمد میگفتند.
او در ادامه سخنانش ابراز تاسف کرد: متاسفانه جامعه ما فاقد رفتارشناسی حرفهای بوده و متاسفانه یک بازیگر را حتی با وجود توانمندیهایش در یک مدل نقش، کلیشه میکند. در فضای هنری ما بازیگر باید منتظر پیشنهاد کارگردان بماند و اگر این اتفاق نیفتد، به انزوا کشیده میشود و این اتفاق درباره والی افتاد و سیاستگذاری محافظهکار ما نخواست این فضا را تغییر بدهد و این چنین است که بازیگری مانند والی تن به مهاجرت میدهد ولی این جایی بودن او همواره مشهود بود.
طوسی با اشاره جایگاه بازیگران دیگر همعرض والی افزود: در حال حاضر هم بازیگرانی مانند اکبر زنجانپور، بهزاد فراهانی یا ایرج راد که باقی ماندهاند همچنان با این شرایط مواجه هستند و ارادهای برای تغییر این نگاه وجود ندارد.
این منتقد ادامه داد: جعفر والی تنها یک فیلم ساخت که در شرایط بسیار بدی اکران شد و با اینکه فیلم ارزشمندی بود، دیده نشد. همچنانکه این
سارا عابدی کارگردان و تهیهکننده فیلم مستند «آی بیکلاه، والی» نیز در این آئین اظهارکرد: سخنان اساسی و اصلی خود را در این مستند بیان کردم، در ساخت آن نیز با مشکلات و سختیهای بسیاری مواجه بودم، در نهایت با تمام توان و داشتههایمان مستند «آی بیکلاه، والی» را ساختم و در کنار آن کتابی با همین عنوان نیز منتشر شده است.
در بخش پایانی برنامه که با اجرای علی دهباشی، مدیر و سردبیر مجله بخارا برگزار شد، سارا عابدی، کارگردان مستند «آی با کلاه» که کتابی هم درباره جعفر والی دارد، در سخنان کوتاهی به مشکلاتی که برای ساخت این فیلم متحمل شده، اشاره کرد و از انتشار کتابش با عنوان «آی بیکلاه، والی» که از سوی نشر وزان به مدیریت فرزاد فرهوشی، تولید شده است، ابراز خوشنودی کرد.
نظر شما