سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): در روزهایی که فشارهای اقتصادی بسیاری از خانوادهها را ناگزیر به کاهش هزینههای فرهنگی کرده، حفظ و نگهداری کتاب بیش از هر زمان دیگری نیازمند نگاه مسئولانه است.
در برخی مناطق کشور، کتابخانههای خانگی که روزی نشانه ذوق، سلیقه و تاریخ شخصی خانوادهها بودند، گاه تنها بهدلیل تنگنای مالی راهی مراکز ضایعات میشوند؛ مسیری که پایان آن برای کتاب، نابودی است. این اتفاق اگرچه کمصدا رخ میدهد، اما خسارتی است که اثر آن بر پیکره فرهنگی شهرها قابل کتمان نیست.
بررسی میدانی خبرنگار ایبنا نشان میدهد که بسیاری از شهروندان، بهویژه خانوادههای کتابدوست، از نبود سازوکار مشخص برای تحویل یا تبادل کتابهای بلااستفاده گلایه داشتند. از این منظر، طرح تازه شهرداری سقز نه فقط یک اقدام حمایتی، بلکه نقطه آغاز ساماندهی جریان «چرخش دوباره کتاب» در شهر محسوب میشود؛ جریانی که میتواند کتابهای خوابیده در قفسهها را به دست دانشآموزان، دانشجویان و علاقهمندانی برساند که به آن نیاز دارند.
شهردار سقز با اعلام آغاز طرح خرید کتابهای مازاد شهروندان اظهار کرد: این کار اقدامی فرهنگی برای جلوگیری از نابودی آثار مکتوب و حمایت از چرخه مطالعه و در راستای ارائه راهکاری برای پیوند دوباره خانوادهها با چرخه دانایی و مطالعه پیشبینی شده است.
ارسطو گویلی ادامه داد: طی روزهای اخیر گزارشهایی مبنی بر فروش کتابخانههای خانگی با قیمت کاغذ باطله دریافت شده که این وضعیت، «زنگ خطر جدی برای میراث فرهنگی شهر» است و اجرای آن ابتکاری برای نگهداشت سرمایههای فکری سقز و جلوگیری از هدررفت آثار مکتوب به شمار میرود.
وی تاکید کرد: کتاب، کالایی معمولی نیست که بتوان آن را وزن کرد و در دسته ضایعات قرار داد؛ بلکه بخشی از حافظه فرهنگی شهر است و نابودی آن، خسارت مستقیم به سرمایه فکری جامعه به شمار میرود. به همین دلیل شهرداری تصمیم گرفته کتابهای مازاد را به قیمتی بالاتر از نرخ کاغذ باطله خریداری کند تا خانوادهها ناچار به فروش کتابهای خود با قیمت ناچیز نباشند و کتابها نیز از مسیر نابودی خارج شوند.
شهردار سقز با بیان اینکه کتابهای دریافتی پس از ثبت، دستهبندی و در صورت لزوم ترمیم میشوند، افزود: بعد از این مرحله کتابها در شبکهای از مراکز فرهنگی شامل کتابخانههای عمومی، مدارس، فرهنگسراها، کتابخانههای محلی، مساجد و ایستگاههای مطالعه شهری توزیع خواهند شد تا دوباره در اختیار علاقهمندان قرار گیرند.
گویلی ادامه داد: این طرح علاوه بر جنبه حمایتی برای خانوادهها، یک اقدام اساسی در مسیر تقویت جریان مطالعه در سقز است و میتواند چرخه سالم انتقال دانش در شهر را تقویت کرده و سقز را به الگویی برای شهرهای دیگر در نگهداشت کتاب تبدیل کند.
وی با اشاره به استقبال اولیه مردم گفت: بسیاری از شهروندان طی تماسها و مراجعههای خود از این ابتکار فرهنگی حمایت کرده و اعلام کردهاند که تمایل دارند کتابهای بلااستفاده خود را در اختیار شهرداری قرار دهند تا از آنها بهرهبرداری فرهنگی شود و این همراهی مردمی نشان میدهد که دغدغه حفظ کتاب در سقز زنده است و ما تنها باید مسیر درست را برای استفاده دوباره از کتابها فراهم کنیم.
گویلی همچنین از برنامههای توسعهای این طرح سخن گفت و افزود: ایجاد مرکز تبادل کتاب، تقویت ایستگاههای مطالعه در فضاهای شهری و همکاری گستردهتر با انجمنهای فرهنگی، خیّران کتابدوست و شبکه کتابخانهها از دیگر برنامههای توسعهای در این زمینه است و شهرداری سقز در تلاش است هیچ کتاب قابلاستفادهای از چرخه فرهنگی حذف نشود و هر اثر مکتوب، فرصتی تازه برای یادگیری و پرورش نسل آینده باشد.
شهردار سقز از شهروندان خواست پیش از فروش کتابها با قیمت کم، آنها را به شهرداری بسپارند تا در مسیر درست قرار گیرد؛ چرا که کتاب، امانتی ارزشمند است. اگر از خانهای خارج میشود، بهتر است وارد دست کسانی شود که به آن نیاز دارند، نه در مسیر بازیافت و تبدیل به خمیر.
اجرای چنین طرحی میتواند الگوی تازهای برای مدیریت فرهنگی شهرها باشد؛ الگویی که هم فشار مالی خانوادهها را کاهش میدهد و هم از هدررفت منابع دانشی جلوگیری میکند. کتابهایی که شاید در گوشه قفسهها جا خوش کرده باشند، اکنون امکان این را دارند که دوباره وارد زندگی دیگران شوند و چرخهای پویا از خواندن و یادگیری ایجاد کنند. این طرح اگر با مشارکت مردم ادامه یابد، سقز را به شهری با چرخش فعال کتاب بدل میکند؛ شهری که در آن هیچ کتابی دورریختنی نیست.
نظر شما