به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، حسین نوربخش در نشست خبری سی و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران که در صبح چهارشنبه در کتابخانه امام خمینی (ره) مشهد برگزار شد، گفت: کتاب، کتابخانه و کتابدار سه ضلع قدرت فرهنگی یک جامعه هستند، کتابخانه بعد از خانه و مدرسه، خانه سوم افراد یک جامعه هستند.
او در تشریح سوال خبرنگار ایبنا مبنیبر بیاعتنایی شهرداری مشهد به قانون، گفت: طبق ماده ۶ قانونِ تأسیس و نحوه اداره کتابخانههای عمومی کشور، که قانون مصوب مجلس است، باید نیم درصد از درآمد شهرداری هر شهر به کتابخانههای عمومی آن شهر اختصاص داده شود، که تنها درآمد پایدار یک کتابخانه عمومی برای زیست خودش هم، همین درآمد است، متاسفانه این اتفاق چندسالی است در مشهد انجام نمیشود و امسال هم انجام نشد!
برنامههای نهاد کتابخانهها در هفته کتاب
او با اشاره به برنامههای این نهاد در سی و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: پنجشنبه حضور در حرم مطهر رضوی را همراه با رونمایی از کتاب خواهیم داشت، پس از آن در روز جمعه با حضور جمعی از اهالی کتاب در سخنرانی پیش از خطبههای نماز جمعه در گلبهار خواهیم. شنبه ۲۴ آبان نیز افتتاح کتباخانه سفیدسنگ فریمان را خواهیم داشت.
وی افزود: یکشنبه هم میزبان یک محفل ادبی و شعرخوانی هستیم و دوشنبه هم شاهد افتتاح کتابخانه دیزباد و رونمایی از یک کتاب هستیم. پس از آن یعنی سهشنبه ۲۷ آبانماه ۱۴۰۴ هم جلسهای در آستان قدس رضوی را خواهیم داشت، چهارشنبه ۲۸ آبان هم مراسم روز تقدیر از کتابداران و اعضای کتابخانههای عمومی را در پیش داریم، پنجشنبه هم افتتاح کتابخانه گرجی سفلی و آبروان را در دستور کار داریم.
زنگ کتابخوانی در مدارس به صدا درخواهد آمد
نوربخش عنوان کرد: یکی از کارهایی که در این ماه در حال انجام است این است که کتابخانههای سیار به مدارس سطح شهر بروند و زنگ کتابخوانی را بزنند. دانشآموزان برای ما بسیار اهمیت دارند، کتابخانه امام خمینی (ره) دارای ۲۰ هزار عضو است که بیشتر آن دانشآموزان هستند، این برای ما یک سرمایه است.
نوربخش گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۲ کتابخانه به مجموعه کتابخانههای عمومی استان اضافه شد، کتابخانه بختیاری در سبزوار و در شهر عشق آبادِ نیشابور هم که فاقد کتابخانه بود، کتابخانهای تاسیس شد.
افتتاح چند کتابخانه عمومی در هفته کتاب
نوربخش ادامه داد: همچنین در هفته کتاب در دیزباد، روستای گرجیسفلی، سفیدسنگ فریمان و آبروان یک کتابخانه عمومی با عنوان «شهدای هسته ای» به مجموعه کتابخانههای عمومی استان اضافه میشود. تا پایان سال هم پنج کتابخانه در بجستان، فیروزه، باخرز، جنتآباد و تایباد به کتابخانههای عمومی اضافه میشود.
افزایش یک کتابخانه سیار به ناوگان کتابخانههای سیار استان
وی افزود: برای افزایش سطح دسترسی و افزایش خدمات کتابخانهای ما موضوع ارتقا خدمات را در کتابخانههای سیار در دستور کار داشتیم، در کتابخانههای سیار از نظر کیفی و کمی رتبه ۱ را در کشور داریم. حفظ این رتبه و ارتقا آن ما را بر آن داشت که در این خصوص کارگروههایی را راهاندازی کنیم، بر این اساس یک باب کتابخانه سیار با کمک شهرداری تایباد را خریداری کردیم که به مجموعه ناوگان کتابخانههای سیار اضافه میشود.
نوربخش با بیان اینکه مجمع نمایندگان استان هم مبلغی را برای کتابخانه سیار در مشهد اختصاص دادهاند، تصریح کرد: خیر محترم جناب آقای کرباسی هم الباقی مبلغ را تقبل کردهاند که تا پایان سال این کتابخانه به مجموعه کتابخانههای سیار استان اضافه خواهد شد تا به مناطق بیشتری خدمترسانی کند.
وی کتابخانه سیار را کتابخانهای دانست که عضویت در آن رایگان است و ادامه داد: این کتابخانهها پایگاهی فرهنگی هستند که هدفشان ایجاد نشاط کتابخوانی است، ما حتی به برگشت کتاب هم در این کتابخانهها اهمیت نمیدهیم.
سرپرست اداره کل نهاد کتابخانههای عمومی استان بیان کرد: در چناران کتابخانه سیاری داشتیم که دچار یک سری مشکلات بود، این کتابخانه هم بازسازی و بازطراحی شد که در هفته کتاب به چرخه خدمات کتابخانهای باز میگردد.
طرح آفتاب مهربانی
وی افزود: پارسال در حوزه منابع کتابخانهای اتفاقی رقم زدیم که پیرو آن نشستهایی با آستان قدس داشتیم که با موافقت تولیت، ۲ میلیارد تومان کتاب از سوی آستانقدسرضوی با معرفی عناوین از سوی نهاد کتابخانهها خریداری شد و به مجموعه کتابخانههای عمومی استان اضافه شد، این طرح آفتاب مهربانی نام داشت.
نوربخش ادامه داد: همچنین یکی از اتفاقات دیگری که در یک سال گذشته رقم خورد، میزبانی مشهد و نهاد کتابخانهها از دوره آموزشی مخصوص نوجوانان بود، در این دوره از ۸۳ شهر کشور کارشناسان امر خدماترسانی به قشر نوجوان، گردهم آمدند و دورهای آموزشی برای خمترسانی به نوجوانان برگزار شد.
سرپرست اداره کل نهاد کتابخانههای عمومی استان خراسان رضوی ابراز کرد: ما امسال شاهد جذب دو میلیارد تومان منابع برای تجهیز کتابخانههای عمومی از محل منابع ملی دولتی را داشتیم که صرف تجهیز کتابخانههای عمومی استان شد.
وی ادامه داد: در یکسال گذشته در مجموعه کتابخانههای عمومی استان به دنبال ارتقا رفاهیات برای کارکنان مهمانسرایی را که سالها در طرقبه داشتیم، بهسازی کردیم تا مورد استفاده کتابداران سراسر کشور قرار بگیرد.
تاسیس کتابخانه در شهر تاریخی توس
نوربخش با اشاره به راهاندازی کتابخانهای در شهر تاریخی توس گفت: همچنین یکی از موضوعاتی که در ادارهکل کتابخانهها رصد شد، ایجاد کتابخانه در منطقه توس مشهد بود. در توس ما کتابخانهای نداریم، خدمات ما در آن محدوده توسط کتابخانه سیار انجام میشد لذا جانمایی و ایجاد کتابخانه در توس برای ما اولویت بود که با کمک شهرداری این مهم هم در حال انجام است.
ضرورت ایجاد رصدخانه فرهنگی در استان
وی با اشاره به ضرورت همافزایی بیندستگاهی اظهار کرد: یکی از مسائلی که در سال گذشته برای ما دارای اولویت بود، بحث همافزایی در دستگاههای فرهنگی بود تا کارهای فرهنگی بهتر انجام شود و روی زمین نماند و از سویی از موازیکاری هم دوری کنیم، لذا به دنبال آن هستیم تا این همافزایی بیندستگاههای فرهنگی را رقم بزنیم تا در نهایت منجر به یک «رصدخانه فرهنگی» خواهد شد تا اثرگذاران کتاب دیده شوند و در چندسال آینده قطعاً نتیجه این کار خدمترسانی بهتر در حوزه فرهنگ به مردم است تا چهرهای مطلوبتر از مشهدالرضا (ع) را شاهد باشیم. یعنی نمادی فرهنگی داشتهباشیم که مردم با شنیدن نام مشهد، آن نماد را به خاطر بیاورند و این مهم تحقق نخواهد یافت مگر با وجود احداث همین رصدخانه فرهنگی.
وجود ۱۵۵ کتابخانه عمومی در استان
نوربخش تعداد کتابخانههای عمومی استان خراسانرضوی را ۱۵۵ باب دانست و ابراز کرد: کتابخانههای سیار این نهاد در استان ۱۳ عدد و کتابخانههای روستایی ۲۰ عدد، در مجموع ما یک تعریف دیگری هم از کتابخانهها و مراکز فرهنگی که تحت مدیریت نهاد کتابخانه ها هستند داریم با عنوان «نقاط خدمت».
وی با بیان اینکه ما در استان ۲۳۶ نقطه خدمت داریم، خاطرنشان کرد: در کتابخانههای عمومی ۳ میلیون و ۵۰۰ نسخه کتاب داریم، منابع نفیس و چاپسنگی ما ۲ هزار ۲۰۰ عنوان و نسخِ بریل نیز ۳ هزار و ۱۰۰ نسخه هستند.
وی تعداد امانت کتاب را ۲ میلیون نسخه دانست و اظهار کرد: تعداد اعضایی که در کتابخانههای عمومی با عنوان یار وفادار حضور داشتند ۱۶۸ هزار نفر هستند. زیربنای کتابخانه های عمومی ۵۷ هزار متر مربع است.
او با اشاره به مُهر «همخوان» گفت: این مُهر از این پس به عنوان یک نشانِملی در کتابخانههای عمومی عمل خواهد کرد و قرار است نماد ویژهای باشد برای افرادی که در حوزه مطالعه فعال هستند نظیر مروجان کتاب و.. که بعد از این با عنوان همخوان در بخش یاوران کتاب، ترویج مطالعه، عضو کتابخانه و هرکسی که چراغ مطالعه را روشن نگه میدارد معرفی خواهند شد.
۱۲ هزار فعالیت فرهنگی در سال گذشته
سرپرست نهاد کتابخانههای عمومی استان بیان کرد: ما در سال گذشته بیش از ۱۲ هزار فعالیت فرهنگی ثبت شده در کتابخانههای عمومی استان داشتهایم که شامل رونمایی کتاب، نشست نقد و بررسی و.. بوده است.
وی افزود: یکی از ضعفهای کتابخوانی که در ۶ سال گذشته کمتر شده، این است که آیینهای رونمایی از کتاب را با حضور نویسندگان پررنگ کردهایم، چراکه ورود یک کتاب جدید در کتابخانهای که ۴۰ هزار عنوان کتاب دارد گم میشود لذا رونمایی، آمار امانت و مطالعه را بسیار بالا میبرد. تمام کارهایی که در نهاد کتابخانهها انجام میدهیم، کارهایی سنجیده و بر اساس یک مبانی فکری هستند.
توجه به نیاز مخاطبان کتاب در کتابخانههای عمومی
نوربخش ادامه داد: یکی از نوآوریهایی که چند سال گذشته در این نهاد در حال انجام بوده است، ایجاد محافل فرهنگی در کتابخانههای عمومی است که بسیار هم مورد استقبال مردم قرار گرفته، نوآوری دیگر ما این بوده که در هر کتابخانه عمومی دفتری گذاشته شده و هرکسی اگر کتاب مدنظرش را در آن کتابخانه پیدا نکند، در آن دفتر درخواستش را مینویسد تا در اولویت خریدِ کتابخانه قرار بگیرد، لذا نگاه به نیاز مخاطبان کتابخانه برای ما بسیار مهم است.
او با اشاره به تنوع خدمات این نهاد برای تمام اقشار جامعه گفت: خدمات کتابخانه ای ما برای نابینایان به این صورت است که دستگاه چاپِ بریل را خریداری کردهایم که اگر نابینایان میخواهند به منابع کتابخانه دسترسی داشته باشند، ما با توجه به مجوزهای لازم کتاب را با خط بریل برایشان چاپ کنیم.
او در تشریح نقش این نهاد در ارتقا فرهنگمطالعه بیان کرد: نقش کتابخانههای عمومی در جامعه از تولد کتاب به بعد است، یعنی ماموریت ما حمایت از تولید کتاب نیست، وقتی کتابی چاپ میشود و وارد عرصه کتابخوانی عمومی میشود، ما برای معرفی، خوانش و رغبت مردم به خوانش آن اثر ورود میکنیم، یعنی کتابخانه های عمومی سیاست اهداف و روش شان این است.
نوربخش در پاسخ به سوالی در خصوص ترمیم کتابهای آسیبدیده کتابخانهها گفت: ما در استان بخشی را با عنوان صحافی داریم، که فرد متخصصی در همین کتابخانه مرکزی امام خمینی (ره) مستقر است و کار او بهسازی کتابهای آسیبدیده کتابخانههای استان است، او کتابهایی که قابلیت برگشت به چرخه کتابخانه دارند را ترمیم میکند.
اهمیت تأمین منابع کتابخانهای در مناطق کمبرخوردار
در ادامه این نشست مرتضی کرباسی، نایبرئیس مجمع خیرین کتابخانهساز کشور از افتتاح دو کتابخانه جدید در استان خراسان رضوی خبر داد و گفت: کتابخانه دیزباد پایین و کتابخانه رباط سفید بهزودی به بهرهبرداری خواهند رسید.
کرباسی با اشاره به اهمیت تأمین منابع کتابخانهای در مناطق کمبرخوردار اظهار داشت: همکاری مؤثر با خیرین، نقش قابل توجهی در ارتقای دسترسی فرهنگی این مناطق داشته است. سنت کتابخانهسازی باید بهعنوان یک نهاد اجتماعی در جامعه نهادینه شود.
کرباسی خاطرنشان کرد: کتابخانهها نه تنها مراکز مطالعه، بلکه پایگاههای اجتماعی برای تمامی اقشار جامعه محسوب میشوند. توسعه ساخت و تجهیز کتابخانهها باید با بهرهگیری از فناوریهای نوین و خدمات هوشمند، از جمله هوش مصنوعی، همراه باشد.
وی همچنین افزود: کتابخانههای سیار به دلیل محدودیتهای عملیاتی نمیتوانند خدمات خود را به تمامی مناطق ارائه دهند، بنابراین توجه ویژه به ساخت و تجهیز کتابخانههای ثابت ضروری است. نمونه موفق این فعالیتها، کتابخانه خیّرساز میرصدرایی است که بهعنوان پایگاه اجتماعی نقشآفرینی میکند.
نایبرئیس مجمع خیرین کتابخانهساز در پایان از خبرنگاران و فعالان رسانهای خواست تا با انعکاس اخبار و پویشهای حوزه کتاب و مطالعه، در اطلاعرسانی و توسعه فعالیتهای خیرین کتابخانهساز نقش مؤثر ایفا کنند.
تاثیر خانواده، نظام آموزشی و رسانه در افزایش سرانه مطالعه
در بخش دیگری از این نشست خبری یوسف امینی معاون فرهنگی ومطبوعاتی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسانرضوی بیان کرد: اگر بخواهیم به مسئله کتاب و سرانه کتابخوانی توجه کنیم باید به این دقت کنیم که در کتاب خواندن یا نخواندن، تالیف، کیفیت چاپ، موضوع ترویج کتاب و.. همه موثر هستند.
وی افزود: ما برای داشتن جامعهای کتابخوان باید سه ضلع خانواده، نظام آموزش رسمی کشور و رسانه را در کنار هم داشته باشیم، هرکدام از اینها باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا آن جامعه کتابخوان باشد.
یوسف امینی ادامه داد: هدف ما امسال این بود که در جلساتمان تلاش کنیم که به تمام این اضلاع نقش بدهیم، از انتشارات بخش دولتی و غیردولتی و هرجایی که کتاب در آنجا نقش دارد.
برنامههای اداره کل فرهنگ و ارشاد در هفته کتاب
امینی انتخاب شعار «بخوان برای ایران» را با هدف ارتقا فرهنگ مطالعه دانست و تاکید کرد: چند برنامه را امسال به صورت خاص پیگیری میکنیم، یک آغاز سلسله رویدادهای منادیان کتاب است تا کتابهای نویسندگان خراسانی رونمایی بشود و مورد نقد و بررسی قرار بگیرد که این رویداد پنجشنبه ۲۲ آبانماه ساعت ۵ تا ۷ با رونمایی از کتاب «لب از ترانه نبستم» در اداره کل ارشاد اسلامی استان همراه است.
وی افزود: برنامه بعدی ما آغاز فرآیند انتخاب کتاب سال استان است که دبیرخانه هفته کتاب آثار را مورد داوری قرار خواهد داد و در پایان سال کتابهای برتر استان مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.
معاون فرهنگی ومطبوعاتی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسانرضوی اظهار کرد: جام باشگاه های کتابخوانی روستاها نیز از هفته کتاب به صورت سلسله برنامههایی در قالب تشکیل تیمهای کتابخوانی برگزار خواهد شد.
وی تشکیل «کارگاههای آموزش داستاننویسی» در حاشیه مشهد را نیز از دیگر برنامههای این ادارهکل در هفته کتاب دانست و تاکید کرد: تجلیل از فعالان حوزه کتاب در قالب جشن سپهر کتاب نیز با حضور مدیرکل دفتر نشر جمهوری اسلامی در هفته پیشِ رو در دستور کار ما است.
یوسف امینی بیان کرد: برنامههایی نظیر بازدید از کتابفروشیها، مراکز فروش کتاب و دیدار با اهالی قلم را نیز در قالب «کتابگردی» خواهیم داشت.
خاموشی چراغ نمایشگاه کتاب مشهد!
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا در خصوص خاموشی چراغ نمایشگاه کتاب مشهد در سالهای اخیر، اظهار کرد: از سال ۹۷ و بعد از کرونا این رویداد مهم فرهنگی متوقف شد اما صحبتهای اولیه انجام شده تا اگر زیرساختهای لازم انجام شود، سال آینده انشالله نمایشگاه کتاب را در مشهد داشته باشیم اما به گونهای نو و نظیر نمایشگاه کتاب خراسان شمالی که با شیوهای جدید این کار را انجام داد به این صورت که خانه کتاب به نمایندگی از ناشران کتابها را عرضه کرد تا آسیبی به فعالیت کتابفروشیها وارد نشود.
نظر شما