به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری نهاد کتابخانههای عمومی کشور به مناسب سیوسومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، یکشنبه (۱۸ آبانماه) در ساختمان ستاد نهاد کتابخانههای عمومی کشور، برگزار شد.
در این نشست آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور با تشریح برنامههای نهاد به مناسبت هفته کتاب، بیان کرد: در حال حاضر نهاد کتابخانههای عمومی کشور در آغاز دهه سوم فعالیت مستقل خود قرار دارد که رویکرد جدیدی ذیل دو مفهوم «ارتقا خدماترسانی» و «دسترسی به منابع مختلف» را دنبال میکند. این جنبهها عبارتند از خدمات نهاد کتابخانههای عمومی، استفاده از فضا و کاربران کتابخانههای عمومی، همچنین رویکرد بازآفرینی نقش کتابخانه و تبدیل آنها به مراکز فرهنگی و اجتماعی. در واقع در این رویکرد، فضای عضویت و امانت، نداریم و کتابخانه تبدیل به فضایی برای تعامل فرهنگی خواهد شد.
نظربلند افزود: نهاد کتابخانههای عمومی کشور برای حل مشکلات، به همراهی و شکلگیری فعالیتهایی از سوی دولت و مجلس نیازمند است. ظرفیتها و فرصتهای نهاد قابل توجه است که میتوان برای رسیدن به اهداف، از آن استفاده کرد.
وی ادامه داد: نهاد کتابخانهها، ۴هزار و ۲۲۹ نقطه خدمت دارد که ۲ هزار و ۷۴۱ کتابخانه عمومی و پیشخوان در شهر ها، ۸۰۰ کتابخانه عمومی در روستا و ۵۰۰ نقطه زیر پوشش کتابخانههای سیار هستند. همچنین ۱۸۸ سالن مطالعه دارد. یکی از ظرفیتهای نهاد، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار عضو فعال، و برخورداری از ۷ هزار و ۵۰۰ نیروی انسانی است که بهعنوان یک نقطه تماس با هموطنان و بهعنوان یک مروج فعال نقش ایفا میکنند.
نظربلند بیان کرد: محرومیتزدایی فرهنگی و دسترسی به کتاب برای مناطق عشایری و صعبالعبور از طریق کتابخانه سیار و ارسال «پیک کتاب» و «کولهسیار» انجام میشود. مجموعه نهاد در سراسر کشور برنامههای بسیار زیادی دارد و توانمندسازی کتابداران، بهعنوان نقطه تماس، از فعالیتهای مهم این مجموعه است. بسیاری از نیروها بعد از اتمام تحصیلات، آموزشی دریافت نکرده بودند؛ بنابراین با حضور ۱۰۰ کتابدار، دورهای را داشتیم که ۵ هزار کتابدار برای حضور در این دوره اعلام آمادگی کردند و از این تعداد، ۱۰۰ نفر انتخاب شدند.
وی افزود: دو مدرسه منطقهای «طراحی خدمت» برای کتابداران داشتیم که کتابداران از استانهای تهران، همدان، البرز، قم و قزوین، کرمانشاه و مرکزی در این مدرسه حضور داشتند.
همچنین، رویداد آموزشی و رقابتی کتابخانه برای همه را در دو استان چهارمحال و بختیاری و خوزستان اجرا و آموزشهای آنلاین را نیز دنبال کردیم. معتقدیم، آموزش و توانمندسازی کتابداران به تربیت مربیان منجر میشود که در بحث ترویج و مربیگری کودکان و نوجوانان به نهاد و سیاستهای فرهنگی کشور کمک کنند.
نظربلند افزود: تعامل با سایر دستگاهها با هدف کمک به رفع مشکلات چندینساله نهاد یکی دیگر از اقدامات نهاد کتابخانههای عمومی است. امید داریم، این مسائل و مشکلات اعم از تامین منابع مالی پایدار و رفع مشکلات قراردادی و مدل جذب و سایر موارد در جریان این تعاملات حل شود. تاکید داریم، همگی نیازمند تعاملات از طرف سیاستگذاران فرهنگی کشور است.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور ادامه داد: بحث سفرهای استانی نیز با جدیت دنبال شده است. رویکرد نهاد در این سفرها، دیدار با کتابداران است. بیش از ۷۰۰ کتابدار توانستند، ارتباط چهرهبهچهره با معاونت داشته باشند و مسائل و مشکلاتشان در چرخه بازبینی قرار گرفت.
به گفته وی، خوشبختانه برخی از این مسائل در دست بررسی قرار گرفته است. در این سفرها، دیدار با مسئولان استانی برای پیگیری مباحث و مشکلات نیز انجام شد. بهطور کلی تلاش کردیم به شهرستانها، سر بزنیم و توفیق داشتیم، ۱۴ سفر را به ۲۰ استان را انجام دهیم.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی ادامه داد: در حوزه بینالملل نیز اقدامات خوبی با هدف توسعه اقدامات فرامرزی نهاد کتابخانههای عمومی کشور انجام شده است. تلاش داریم اقدامات بیشتری انجام دهیم. یکی دیگر از اقدامات توسعه کتابخانههای عمومی و اتمام پروژهها است. در این مدت، ۲۴ کتابخانه عمومی به مجموعه اضافه شده و سرانه کتابخوانی کشور ۹دهم درصد افزایش داشته است.
نظربلند گفت: در همین دوره ۴۰ کتابخانه در ۱۴ استان بازطراحی شده است. بازطراحی فضای خوبی را برای نهاد کتابخانهها ایجاد میکند و سبب میشود، از طرف مخاطبان استقبال خوبی را شاهد باشیم. فرایند بازسازی ۳۲ کتابخانه در ۸ استان نیز در حال انجام است. در قانون پنجم توسعه این موضوع پیشبینی شد که کتابخانههای مرکزی برای استانها در نظر گرفته شود؛ پنج طرح، پیشرفت قابل توجهی داشتهاند. کتابخانه مرکزی گیلان، مازندران، اراک، هرمزگان و کرمانشاه درصد زیادی پیشرفت داشتند که امیدواریم به بهرهبرداری برسند.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور بیان کرد: توسعه ناوگان سیار یکی دیگر از فعالیتهای نهاد در این دوره است. ۶۷ خودروی سیار داریم که ۵۰۰ نقطه خدمت را پوشش میدهند. این موضوع نشاندهنده ظرفیت درخورتوجه این ناوگان سیار است. برای مثال در یزد، کتابخانه سیاری داریم که ۱۴ نقطه را پوشش میدهد. همچنین در دوره جدید، ۱۰ ناوگان سیار اضافه شده و ۸ دستگاه نیز در حال راهاندازی است. تلاش میکنیم تعداد قابل توجهی خودروی سیار به این ناوگان اضافه کنیم.
وی با اشاره به آماری از خرید کتاب گفت: از ابتدای سال تا کنون موفق شدیم یکمیلیون و ۲۰۰ هزار کتاب به ارزش ۲۰۰ میلیارد تومان، کتاب فراهم کنیم. بخشی از این رقم، از طریق خرید بوده و بخشی هم از طریق اهدای کتاب تامین شده است. سال ۱۴۰۴ نیز بودجه خرید کتاب استانی را بیش از ۱۰۰ درصد افزایش دادیم تا استانها بتوانند براساس اقتضائات محلی، نیاز خود را فراهم کنند. با این کار، کتابداران براساس نیاز استفادهکنندگان خود، عمل کردند. نقطه عطف این فرایند این است که قسمت عمده خرید، به کودک و نوجوان اختصاص داشته است.
نظربلند بیان کرد: درباره طرحهای فناورانه و هوشمندانه هم باید بگویم که ۳ سامانه داریم. به یاد دارید که در نمایشگاه کتاب، سامانه هوشمند «همیار کتاب» رونمایی شد که دستیار هوشمندی برای کاربران عمومی است و استفاده کنندگان میتواند کتابها را در کتابخانههای مختلف پیدا کنند. یک سامانه آمایش سرزمینی برای تصمیمگیری دادهمحور، که تصویر دقیقی از وضعیت توزیع کتابخانهها در مناطق مختلف کشور به دست میدهد؛ همچنین یک سامانه «مشارکتمحور» برای مدیریت شفاف و هدفمند کمک خیرین به کتابخانههاست.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور با اشاره به اینکه در تمام حوزههای فرهنگی مسئله اقتصادی وجود دارد گفت: باتوجه به دغدغه رئیس جمهوری و وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی با وجود منابع مالی محدود، ۸ اقدام حمایتی در حوزه نیروی انسانی داشتیم. اولین اقدام، اختصاص ۵۰ درصد فوقالعاده ویژه بود که تعدادی از همکاران دریافت نکرده بودند. در دوره قبلی، تعدادی از همکاران این فوقالعاده را دریافت کرده بودند اما اکنون برای همه برقرار است. همچنین طرح «هم افزا» برای افزایش حقوق کارمندانی که در آستانه بازنشستگی بودند، اجرا شد. اقدام سوم، اختصاص ۵۰۰ هزار تومان حق مسکن برای همه کتابداران از اردیبهشتماه امسال بود که نخستینبار در نهاد کتابخانهها اجرا شد. همچنین حق شیفت به کتابدارانی که به صورت دو شیفت کار میکنند، اختصاص دادیم.
وی افزود: درنظر گرفتن ضریب اضافه کاری و حق شیفت برای روزهای پنجشنبه اقدام حمایتی دیگر بود و حقوق کتابداران سیار را با توجه به سختی کار و زحمات و کنشگری فردیشان که به عنوان راننده، مربی و کتابدار، مشغول به فعالیت هستند، افزایش ۱۲ میلیون تومانی دادیم. این افزایش از آبانماه عملیاتی خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر هدیه هفته کتاب که به همکاران تعلق گرفت، از آبانماه مبلغ یک میلیون تومان بهعنوان پاداش و علاوه بر آن، مبلغ ۱.۵ میلیون پاداش جبران خدمت، برای همه همکاران درنظر گرفته شده است. بنابراین کتابداران سراسر کشور از آبانماه امسال، ۲.۵ میلیون افزایش حقوق خواهند داشت. همچنین کتابداران برگزیده استانی علاوه بر دریافت هدیه، یک مبلغ تشویقی در حقوق خود دریافت میکنند.
در ادامه این نشست، سیامک محبوب معاون توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور به تشریح برنامههای هفته کتاب و کتابخوانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور پرداخت و گفت: یکی از برنامههای ما در هفته کتاب اجرای فاز دوم عضویت سراسری در کتابخانههای عمومی کشور است. همچنین در این هفته مجموعهای از رویدادها را داریم که رویدادهای روزانه و جاری را شامل میشوند. مهمترین رویداد ۲۴ آبانماه و روز کتاب و کتابخوانی و کتابدار است که در آن دو اتفاق جایزه ملی «همخوان» را خواهیم داشت. سعی کردیم در این رویداد کتابداران را به صورت خدماتمحور، تقدیر شوند و هم فعالان خارج از حوزه فعالیت کتابخانهها که کمک به ترویج کتابخانههای عمومی میکنند را مورد توجه قرار دهیم.
وی افزود: نوع تقدیر شامل جایزه نقدی خواهد بود و بخش دیگر نیز شامل طبقه تشویقی پایدار میشود. یکی از برنامههای مهم دیگر، رونمایی از سه تقریظ رهبر انقلاب اسلامی که برای کتابهای «خانمها»، «همسفر آتش و برف»، «تب ناتمام» است. این برنامه در استانها به صورت همزمان انجام میشود. علاوه بر این برنامههایی را در هفته کتاب، برای خواندن و معرفی این کتابها در استانهای مختلف داریم.
محبوب بیان کرد: دو نشست علمی در هفته کتاب برگزار خواهد شد که همسو با سیاستگذاری در نظر داریم، برنامهای در ۲۶ آبانماه، برای صدسالگی کتابخانه شیخ شهابالدین اهری در شهرستان اهر، خواهیم داشت. پویش اهدای کتاب و عضویت سراسری را نیز خواهیم داشت؛ همچنین بخشودگی جرایم را به شرط بازگشت کتاب در نظر داریم. بهطور کلی ۱۷ هزار برنامه داریم که بخش عمده آنها در حوزه کودک و نوجوان است.
نظربلند در بخش پایانی این نشست در پاسخ به سوالی درباره فعالیتهای نهاد کتابخانههای عمومی کشور در بخش کودک و نوجوان گفت: خرید منابع کتابخانهای، آموزش کتابداران و در باز طراحی یکی از بخشهای مهم کودک و نوجوان است. همچنین به تفکیک فضای بخش کودک و نوجوان در کتابخانههای عمومی توجه شده است. در هفته کتاب، ۷هزار و ۳۰۶ برنامه در بخش کودک اعم از قصهگویی، زنگ خواندن در مدارس، بازدید از کتابخانههای عمومی در دستور کار قرا دارد. جشن کتاب، نقالی و اوریگامی، ازجمله دیگر اتفاقاتی است که در این هفته در بخش کودک اجرایی خواهد شد.
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی در پاسخ به سوال دیگری درباره فعالیت نهاد کتابخانه های عمومی برای افراد نابینا و ناشنوا در کرمان جنوبی و کهگیلویه و بویر احمد گفت: تامین نیازها از جنس تامین منابع انجام شده است و یک خرید در بخش نابینایان خواهیم داشت. این عزیزان باید یک منابع مناسب سازی شده داشته باشند و ان شاءالله به زودی از منابع مخصوص نابینایان و ناشنوایان بهره برداری خواهد شد. یکی از نشان های جایزه هم خوان نیز اهدای نشان به کتابداران فعال به اعضای خاص است. کتابخانه خوزستان در حال حاضر به دلیل بازطراحی تعطیل است. درباره کرمان نیز باید گفت دسته بندی نهاد کتابخانه های عمومی کشور دسته بندی های خرد ندارد و در ساختار سازمانی نهاد ستاد ما در شهر کرمان مستقر است. در حوزه ناشنوایان نیز خدمات نهاد کتابخانه ها نوپا است و باید مناسب سازی محتوا در این دو حوزه انجام شود.
نظربلند در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا درباره پیشبینی وضعیت بودجه این مجموعه در سال ۱۴۰۵ گفت: همانطور که میدانید نهاد کتابخانههای عمومی کشور بودجه دولتی ندارد و این مسئله یکی از مشکلات نهاد کتابخانه های عمومی کشور است و آنچه که به عنوان سازمان برنامه و بودجه به نهاد داده می شود صرفاً به عنوان کمک است. منابع درآمدی نهاد براساس درآمدهای اختصاصی و نیم درصد از شهرداری است بنابراین نمی توانیم پیش بینی داشته باشیم و درآمد ما بعد از عملکرد شهرداری ها مشخص و دریافت می شود.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره حل مشکل پرداخت نیم درصد شهرداری ها و برداشت از خزانه توسط نهاد در صورت عدم پرداخت شهرداری ها افزود: ما یک ماده ۶۴ داریم که درصورت عدم پرداخت نیم درصد شهرداری ها می توانیم برداشت داشته باشیم مسئله اصلی نهاد کتابخانه ها عدم احصاء درآمد دقیق شهرداری بوده است. آن چیزی که مسئله است به دست آوردن درآمد شهرداری است که درآمدهای متنوعی دارند و برآورد این مسئله مشکل اصلی ما در این زمینه است. امیدوارم با کمک سازمان شهرداری ها و نمایندگان مجلس و قانون گذاران به فکر مبنای محاسباتی بهتری باشیم.
نظر شما