سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – نیلوفر شهسواریان: از تصویرگرانی است که از تکنیک کلاژ (تکه‌چسبانی اشیاء) برای به تصویرکشیدن داستان و قصه برای خردسالان و کودکان استفاده می‌کند. مرجان بابامرندی سعی کرده از ارتباط خود در زمان آموزش نقاشی به کودکان و تماشای آثار هنرجویان تازه‌نفس بهره بگیرد تا تصویرگری‌هایش هرچه بیشتر به دنیای مخاطب و فضای شعر و قصه نزدیک باشد. از این هنرمند به عنوان تصویرگر به‌تازگی کتاب‌های «مهمان راه راه» نوشته نرگس برهمند در انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مجموعه «قصه‌های فسقلکی» از لاله جعفری در انتشارات سیمای شرق منتشر شده است. به همین مناسبت با او به گفت‌وگو نشستیم و از کتاب و رنگ‌های شاد و به هم‌چسباندن اشیاء برای خلق تصویر صحبت کردیم.

بسیاری از کتاب‌هایتان را با تکنیک کلاژ تصویرگری کرده‌اید. چه شد که به سمت این تکنیک رفتید؟

من تکنیک کلاژ را خیلی دوست دارم چون می‌توان در آن تنوع ایجاد کرد و با وسایل گوناگون مثل کاغذ رنگی، کاموا، پارچه، کاغذ کادو و خمیر نقاشی کرد. تکنیک کلاژ برای بچه‌ها جذاب است، چرا که کودکان وقتی تصویرگری‌ها را نگاه می‌کنند متوجه می‌شوند که می‌توان با چیزهای گوناگون تصویرگری کرد. به همین خاطر در اکثر کتاب‌هایی که تصویرگری می‌کنم از تکنیک کلاژ استفاده می‌کنم. من چون مربی نقاشی مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستم، برخورد کودکان را با کتاب‌هایی که دورهم‌خوانی می‌شود می‌بینم و نظر بچه‌ها را می‌پرسم. کلاژ فوق‌العاده تکنیک سختی است چون باید دقت کنید چه پارچه‌ای با چه نوع پارچه‌ای همخوانی دارد یا کدام کاغذ رنگی در اثر زیباتر می‌شود.

چگونه درباره اینکه تصویرگری به چه صورت باشد با نویسندگان تصمیم می‌گیرید؟ دستتان آزاد است یا نویسندگان اعلام می‌کنند چه نوع تصویری به متن نزدیکتر است؟

بعضی اوقات نویسندگان، اثر تصویرگر را می‌بینند و دلشان می‌خواهد همان تکنیک استفاده شود و من همان تکنیک کلاژ را استفاده می‌کنم. اما گاهی خود نویسنده تصمیم می‌گیرد با چه تکنیکی کار کنم. مثلاً از من می‌خواهند با گواش کار کنم. اما اکثراً به من تصویرگری کلاژ را سفارش داده‌اند. شده کار را تمام کرده‌ام و فرستاده‌ام و ایرادهای کوچکی گرفته‌اند و اصلاحشان کرده‌ام. مثلاً خانم لاله جعفری آثار من را دیده بودند و خوششان آمده بود. پنج جلد «قصه‌های فسقلکی» را به من سفارش دادند و طبق خواسته‌شان با کمال میل این مجموعه را با تکنیک کلاژ تصویرگری کردم و شانسی برای من بود تا در خلق این اثر مشارکت داشته باشم.

شما سال‌هاست مربی هنری مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستید. مربی‌گری چه تاثیری در کار تصویرگری شما گذاشته است؟

خیلی تاثیر گذاشته چون مربی نقاشی هستم و از کار بچه‌ها ایده گرفته‌ام یا از همان تکنیک‌هایی که با آن‌ها کار می‌کنم، چیزهایی یاد می‌گیرم و به کارم اضافه می‌کنم. مربی‌گری برای بچه‌ها باعث می‌شود تخیلم بازتر شود، چون کودکان منبع آگاهی، تخیل و خلاقیت هستند و از آثار آن‌ها بسیار می‌توان تاثیر پذیرفت. آثار آن‌ها کمک می‌کند متوجه شوم چگونه می‌شود راحت‌تر طراحی کرد.

برای تصویرگری کتاب خردسال باید چه نکاتی را مد نظر قرار داد و کار برای آن‌ها چه تفاوتی با گروه سنی کودک دارد؟

برای خردسال زیر ۶ سال کار کردن سخت‌تر از کار کردن برای کودک است، چون تصاویر، شامل رنگ‌ها و شکل، آنقدر باید تماشایی باشد تا بچه ۴_۵ ساله را جذب کند. تصاویر ساده‌تر و کودکانه‌تر است تا مخاطب ارتباط برقرار کند. برای این گروه سنی آنقدرها نباید ریزه‌کاری استفاده کرد و بیشتر شخصیت‌ها را باید به‌وضوح به تصویر کشید تا خردسال به محض آن‌که دید متوجه شود مفهوم شعر یا قصه دقیقاً چیست و چون سواد ندارد، از روی تصاویر متوجه ماجرای کتاب شود. کار برای کودک ۷ سال به بالا هم جذابیت خاص خودش را دارد و چون مخاطبی است که مدرسه می‌رود، می‌توان رئال‌تر و با ریزه‌کاری‌های بیشتر کار کرد.

تا به حال چه بازخوردی در مورد آثاری که تصویرگری کرده‌اید داشته‌اید؟

کتاب‌هایی را که تصویرگری کرده‌ام بچه‌ها دوست داشته‌اند. چون از تکنیک کلاژ و رنگ‌های شاد استفاده می‌کنم و کارم حالت فانتزی دارد، بازخورد خوبی از بچه‌ها دیده‌ام و شاید خودخواهانه باشد که بگویم بچه‌ها دلشان خواسته شبیه کار من را انجام دهند. امکانش هست نقدهایی به تصویرگری‌هایم باشد و عده‌ای خوششان نیاید اما بازخورد خوبی از مخاطبان دیده‌ام. از نظر من هم مهم این است که بچه‌ها از تصویرگری خوششان بیاید چون تصویرگری برای بچه‌هاست و کتاب هم برای آن‌هاست. اگر قرار باشد طوری کار کنم که تصویرگران بزرگسال خوششان بیاید و بچه خوشش نیاید کتاب اصلاً مناسب کودک نیست. موقع کتابخوانی با بچه‌ها متوجه می‌شوم که تصویرگری برخی کتاب‌ها را دوست ندارند و مرتبط با داستان نمی‌دانند، اما در مورد بعضی کتاب‌ها متوجه می‌شوند که داستان در مورد چیست.

بیشتر کار کدام تصویرگران ایرانی یا خارجی را دوست دارید و دنبال می‌کنید؟

از تصویرگران خارجی کار خانم باربارا رید را که با خمیر کار می‌کند خیلی دوست دارم چون سبک او حالت حجمی و بافت دارد و زیباست. در مورد تصویرگران ایرانی هم آثار هدی حدادی را واقعاً دوست دارم. آثارش خلاقانه و زیباست. آثار ندا عظیمی هم بسیار شیرین و جذاب است.